Bạn đă biết?

 

 

 

 

 

 

Nguyễn Trọng Đa

 

BÁO TUỔI TRẺ

Trong ảnh quảng cáo, tại sao các đồng hồ thường chỉ 10 giờ 10 phút?

 Theo các nhà tâm lư, ở vị trí đó kim đồng hồ trông giống một miệng cười, sẽ có tác dụng mời gọi. C̣n khi chỉ 3 giờ 40 phút, chúng tạo hiệu ứng ngược lại.

Ngoài ra, kim chỉ 10 giờ 10 phút vẽ ra một h́nh ảnh hài ḥa, bởi sự đối xứng gần như hoàn hảo. Kim giây khi ở giữa số 5 và 7 sẽ tạo một ngôi sao với hai kim kia. Và như thế chúng cũng không che lấp những đồng hồ nhỏ chỉ ngày và chỉ giây thi đấu thể thao.

Với đồng hồ điện tử th́ việc sắp đặt đó không có ư nghĩa ǵ, nhưng các nhà quảng cáo luôn quan tâm đến ư nghĩa đặc biệt của các con số. Đối với thị trường châu Á chẳng hạn, số 8 (người Trung Quốc phát âm giống chữ “phát”) được xem là mang lại hạnh phúc, phát đạt.

Chất hữu cơ gốc động vật nào có nhiều nhất?

Đó là chất kitin, một polisacarit có đạm, nghĩa là một chuỗi phân tử đường chứa một nguyên tử đạm và nối kết với nhau để tạo một polymer. Kitin là thành phần chính tạo nên bộ xương ngoài của các loài động vật chân có đốt (côn trùng, tôm cua, lớp nhện), và cũng có nhiều trong màng tế bào của nấm và vi khuẩn. Là chất có nhiều hóa trị, nó có thể cứng như vỏ cua hoặc mềm như chân động vật.

 

Ráy tai gồm những ǵ?

Một hỗn hợp bă nhờn, mồ hôi, tế bào da chết và những mảnh lông vụn. Ráy tai có nhiều chất béo, lư tưởng để hút bụi, vi trùng và các loại nấm t́m cách phiêu lưu vào đường ống tai. Khi ráy tai ra bên ngoài, các axit béo bị không khí oxit hóa, làm nó có mùi dầu, giống như cục bơ bị hôi dầu.

Nước tiểu gồm những ǵ?

95% là nước cùng với tất cả chất thải của máu. Nước tiểu đă được lọc qua thận: chất khoáng (như sodium), urê (tạo mùi khai của ammoniac), chất créatinin, axit uric, cùng một số kích thích tố, phân hóa tố và một số phân tử thức ăn hay thuốc bị loại ra khỏi cơ thể. Chất urê và créatinin do cơ thể sản xuất là rất độc, nhưng con người không bị ngộ độc nhờ thận đă gom chúng lại và thải ra trong nước tiểu.

Loài chim nào  bay cao nhất?

Chưa có kỷ lục chính thức nào được công bố, nhưng theo LPO (Liên đoàn Bảo vệ chim chóc Pháp), đó có thể là loài ngỗng Anser indicus, v́ chúng đă bay ngang với độ cao của núi Everest, tức gần 9.000m. Đó là một thành tích đáng kể, v́ ở độ cao này áp suất không khí chỉ c̣n 1/3 so với mặt đất, nghĩa là lực nâng bị giảm nhiều và hô hấp khó nhọc, chưa kể đến nhiệt độ -500C.

 

Tại sao có mùi thơm, mùi hôi?

Sự phân biệt này có tính chất văn hóa. Có thể nói, đầu tiên một em bé chưa biết mùi nào là hôi, mùi nào là thơm. Qua nuôi dạy, đứa bé sẽ học biết rằng mùi của thức ăn, hoa, sự sạch sẽ là thơm, tốt; và ngược lại, thịt ươn và phân là hôi thối và xấu. Dần dần nó sẽ tự nhận xét bằng cách loại suy với các mùi qui chiếu, vốn thay đổi tùy theo truyền thống ẩm thực từng quốc gia. Do đó, người Thái Lan không chịu được mùi phó mát, nhưng họ lại thích mùi mắm cá mà người phương Tây không chịu nổi.

Máy rửa chén không dùng nước?

Sinh viên Đại học New South Wales (Úc) đă chế tạo máy rửa chén Rockpool không dùng nước. Để làm tan các chất mỡ bám vào chén đĩa, nước được thay bằng luồng khí carbonic áp suất cao tới 72 atmosphère. Thời gian mỗi đợt rửa chỉ mất 12 phút.

Tiếng động nhân tạo nào lớn nhất?

 Âm thanh lớn nhất trên Trái đất có lẽ là tiếng ồn của một tên lửa khi phóng, tùy thuộc lượng và loại chất nổ. Đối với tên lửa Ariane V, mức độ tiếng ồn là 192dB, lúc các động cơ phụ và động cơ chính Vulcain bắt đầu nổ, cao gấp 100.000 lần so với tiếng ồn của một máy bay phản lực loại lớn.

Tiếng ồn có khả năng tạo các chấn động làm hỏng các thiết bị của tên lửa. Đây là lư do mà người ta phải phun hàng trăm mét khối nước dưới các động cơ khi tên lửa bay lên. Đám mây hơi nước này chia nhỏ sóng âm thanh bằng cách đưa các giọt nước vào giữa xung động, làm giảm được tiếng ồn.

Tại sao mực nước biển dâng cao?

Do sự trương nở của nước, hệ quả của t́nh trạng Trái đất ấm dần lên. Nước tăng thể tích khi nhiệt độ tăng. Trong một thế kỷ, mực nước biển cao hơn khoảng 15cm, tức 1-2mm mỗi năm và nhiệt độ Trái đất tăng trung b́nh 0,6°C. Ước tính mực nước biển sẽ tăng đến 44cm từ nay đến năm 2100. Cho đến nay, sự tan chảy các sông băng chưa có vai tṛ quan trọng. Chỉ các sông băng trên núi chịu tác động của t́nh trạng Trái đất ấm dần lên, trong khi các vùng băng đá ở Groenland và Nam cực chưa tan chảy bao nhiêu.

 

Đêm nào cũng mơ?

Trung b́nh mỗi đêm chúng ta nằm mơ 100 phút, cứ mỗi 90 phút chúng ta mơ 20 phút. Giấc mơ xảy ra khi năo hoạt động mạnh, trong 20-25% thời gian ngủ. Nếu thức dậy trong thời gian đang mơ có khả năng nhớ lại 80% giấc mơ vừa qua, nhưng thức ngoài lúc đó, người ta chỉ c̣n nhớ nhiều nhất khoảng 7%.

 

Con tắc kè mù có khả năng đổi màu da không?

Có. V́ thị giác của tắc kè không liên quan đến việc đổi màu da của nó. Từ lâu, người ta tin rằng khả năng đổi màu là một kỹ thuật ngụy trang, khi tắc kè phân tích màu sắc của môi trường xung quanh để đổi màu da. Nhưng thật ra tắc kè đổi màu da để thể hiện tính khí của nó.

Tắc kè Jackson (Chamaeleo jacksonii) có nhiều đốm vàng ngoài da khi nó nổi giận, và loại tắc kè núi Lefo (Chamaeleo wiedersheimi) có màu da xam xám khi nó sợ hăi. Sự thay đổi màu da là do tác động của việc biến đổi hormon liên quan đến các stress khác nhau. Như thế, sự thay đổi màu da là không cố ư và không kiểm soát được.

Nếu tất cả người Trung Quốc đồng loạt nhảy lên cao 1,5m, trục Trái đất có bị lệch không?

Thử tính, năng lượng do 1,3 tỉ người Trung Quốc - nặng b́nh quân 60kg, nhảy lên cao 1,5m - tạo ra 1.160 tỉ joule. Rất mạnh đấy. Nhưng chỉ tương đương một trận động đất 4,8 độ Richter. Ngay trận động đất 9,3 độ Richter, tạo sóng thần tại Indonesia vào tháng 12-2004 cũng không thể làm lệch nổi trục quay Trái đất. 

 

Rùa có thể ra khỏi vỏ?

 Không được! V́ mai rùa chính là một phần bộ xương của nó. Vỏ rùa gồm cái yếm dưới bụng và cái mai trên lưng. Bên dưới lớp vỏ này là những mảng xương bám dính vào. Khi chụp ảnh rùa bằng X-quang, ta thấy mỗi đốt xương đều liên kết với một mảng vỏ.

Có thể thay đổi giọng nói?

Có thể. Đây là công việc của bác sĩ tai mũi họng. Phải tập luyện để bắt chước giọng nói ḿnh muốn có. Khi tập luyện, người ta dần điều chỉnh chiều dài của dây thanh quản, khiến âm thanh trầm hơn hoặc cao hơn.

Cùng lúc, tập thở sẽ điều chỉnh cường độ âm thanh. Trong một số trường hợp, giọng nói mới sẽ trở nên tự nhiên sau hai hay ba lần tập luyện. Một người nói giọng eo éo có thể biến thành nói giọng ồ ồ.

V́ sao Trái đất quay quanh chính ḿnh?

V́ những va chạm lúc mới ra đời, cách nay khoảng 4,5 tỉ năm. Khi đó, Mặt trời đă chiếu sáng và xung quanh là các thiên thể quay hỗn loạn, trong đó có Trái đất. Trái đất bị đụng chạm liên tục.

Có hai loại va chạm chính. Một, các thiên thạch có quĩ đạo lớn hơn Trái đất, bay rất nhanh và chạm ở phía ngoài làm tăng tốc độ quay của Trái đất. Hai, các thiên thạch có quĩ đạo nhỏ hơn, chạm vào mặt trong Trái đất theo hướng làm Trái đất quay ngược chiều, nhưng v́ tốc độ chậm nên tác động không đáng kể.

Tóc và khí tượng học?

Tóc người, có tính co giăn theo sự thay đổi độ ẩm tương đối của không khí, được dùng trong máy đo độ ẩm. Sợi tóc cột căng vào máy sẽ giăn ra khi không khí ẩm, và co lại khi không khí khô.

Độ dài của tóc biến đổi khoảng 2% khi độ ẩm xê dịch từ 0% (không khí rất khô) đến 100% (trong sương mù). Người ta đồn rằng tóc vàng nhạy với độ ẩm hơn tóc nâu hung.

Tắc kè có màu ǵ khi ở trong một hộp kính phản chiếu mọi phía?

Tắc kè bắt chước màu của vật nó ở gần. Nhưng sự biến hóa này có giới hạn. Tắc kè đổi màu da nhờ màu chứa trong các tế bào đặc biệt, biến hóa theo nơi ở và do những xúc động. T́nh trạng sức khỏe, nhiệt độ, ẩm độ... cũng ảnh hưởng đến màu sắc.

Màu chính của tắc kè là xanh lá, v́ 85 loài tắc kè được biết hiện nay đều sống trên cây. Khi bị nhốt trong hộp kính phản chiếu tứ bề, tắc kè trở lại màu nguyên thủy của ḿnh: xanh lá.

Nước của núi băng trên biển có thể uống được?

Được, v́ đó là nước ngọt. Băng trôi là đỉnh chóp của những núi băng tách ra và trôi trên mặt biển. Băng là do tuyết tích tụ lâu năm nên không mặn. Nhưng biển Bắc cực lại khác, ở đây có những tảng băng trôi floe có vị mặn, là mảnh vỡ của các lớp băng - h́nh thành khi nước mặt biển bị đông lạnh. Có thể phân biệt băng trôi với floe v́ lớp băng ít khi dày quá vài mét.

 

Lều tuyết có thể chống lạnh?

Bên trong một lều tuyết có người nhiệt độ có thể duy tŕ ở mức - 10C, dù nhiệt độ bên ngoài xuống tới - 200C. Sự cách nhiệt tùy thuộc khả năng của chất dẫn nhiệt, điều mà các nhà vật lư gọi là suất dẫn nhiệt.

Đây là tính chất riêng của từng chất liệu, được diễn tả bằng watt trên mỗi mét và mỗi độ. Suất dẫn nhiệt của không khí là 0,02 và của nước đá là 2,2.

Như vậy, nước đá là chất dẫn lạnh tuyệt vời. Nhưng nước đá có 100% nước, trong khi tuyết chỉ có 10% (90% của tuyết là không khí), v́ vậy, tuyết là chất cách nhiệt gần 100%.

 

Ốc sên xâm nhập thành phố bằng cách nào?

Thật ra chúng là cư dân của thành phố từ lâu. Những con vật này đi theo con người khi rời bỏ nông thôn để định cư ở các đô thị. Tại Paris, chúng tiếp tục đến một cách tự nhiên theo các băi cỏ hay cây cối.

Khi thời tiết ẩm ướt, ốc sên có thể đi 20m trong một đêm. Khi đến nơi có cỏ xanh, chúng ở lại, lặng lẽ sinh sản. Kẻ thù của chúng (chuột, nhím, cóc, rắn, chim gơ kiến, vịt, cua...) rất hiếm ở thành phố. Chúng có thể đến dưới dạng con trưởng thành hay trứng nằm trong đất và cây kiểng đến từ nông thôn.

 

Tại sao phụ nữ chịu đau kém hơn nam giới?

Số thụ thể trên mặt da phụ nữ nhiều hơn so với nam giới: khoảng 34 sợi thần kinh/cm2, trong khi nam giới chỉ có một nửa. Số thụ thể càng nhiều, lượng thông tin về trung tâm xử lư sự đau đớn ở năo càng nhiều.

Ngoài ra, testostérone (hormon nam) kích thích sản sinh chất giảm đau endorphine hiệu quả hơn oestrogène (hormon nữ). Một giải thích nữa liên quan đến văn hóa, đó là v́ phụ nữ dễ nghĩ rằng ḿnh... yếu hơn phái mạnh.

 

Con vật nào cũng biết bơi?

Đại đa số. Ngay cả các loài không thích nước cũng có bộ phổi với chức năng như cái phao nổi, nên chúng nổi trên mặt nước. Loài chim có điểm lợi là xương rỗng và bộ lông chống ướt. Trường hợp bất ngờ bị rơi xuống nước, con gà có thể cố gắng vào bờ nhanh nếu bờ không quá xa.

Khả năng bơi lội của các loài sống trên đất tùy thuộc khu vực sống tự nhiên của chúng. Những con vật thường sống ở khu vực ẩm ướt không ngần ngại làm ướt bộ lông hoặc vảy của chúng.

Người ta biết cọp và báo rất thích nước. Ngược lại, sư tử rất khó chịu khi chân bị ướt. Nhiều động vật ăn cỏ cũng không sợ nước: ḅ, voi, dê, hươu cao cổ và tê giác châu Á. Các loài rắn và thằn lằn hầu như là vô địch về bơi lội.

Chỉ có một ngoại lệ là phần lớn các loài khỉ không thích nước, nhất là các loài dă nhân có thân thể to lớn và đôi tay dài. Đười ươi hoặc khỉ gorilla rớt xuống nước sẽ bị chết đuối.

 

Giọng nói có già đi không?

 Có. V́ giọng cũng có những “vết nhăn”. Thường th́ đến 55 tuổi giọng nói vẫn tốt, nhưng sau đó giọng sẽ già đi. Sụn của thanh đới tích tụ nhiều vôi và mất dần độ mềm dẻo. Việc phát âm cho thấy dấu hiệu của chứng hư khớp. Kết quả là các phụ âm không có cùng âm vang như trước và giọng nói run run. Hiện tượng này xảy ra với mọi người lớn tuổi, kể cả các ca sĩ opera.

Tại sao mũi dân say rượu lại đỏ?

V́ họ uống rượu! Tác động của rượu giống như lúc bị rét, xúc động hay stress, làm dăn các mạch máu nhỏ dưới da. Màu đỏ lên đến g̣ má và mũi. Y học gọi đó là sủi đỏ mặt (couperose), không phải là bệnh nghiêm trọng mà chỉ gây khó chịu. Đỏ mặt thường không kéo dài quá lâu nhưng với người nghiện, màu đỏ không biến mất v́ các mạch bị dăn nở liên tục.

Tại sao người ta bị chảy nước mắt khi gọt củ hành?

Khi gọt củ hành, bạn đă giải phóng phân hóa tố aliinas. Các phân tử này có chứa lưu huỳnh tan vào không khí và biến thành thiosulfinate, hợp chất làm cay mắt. Năo được thông báo và tức khắc khởi động các tuyến lệ để rửa mắt. Nên cắt gọt hành gần ṿi nước đang chảy, hỗn hợp làm cay mắt sẽ ḥa tan vào nước.

Các phi hành gia găi cách nào khi ra ngoài không gian?

Chẳng có cách nào cả. Ngứa th́... cố mà chịu. Tuy nhiên, họ rất ít khi ngứa. Khi ra khỏi tàu không gian, sự lo lắng khiến họ chẳng c̣n nghĩ đến chuyện ǵ khác ngoài công việc được giao và những qui định nghiêm ngặt về an toàn. Năm 1991, găng tay của một phi hành gia tàu con thoi người Mỹ bị chọc thủng lúc đang làm việc. Da tay bị hút ra, bít vào lỗ rách. Vết thương bị sưng to suốt mấy ngày, nhưng ông ta chỉ phát hiện sau khi trở về tàu.

 

Vàng trên Trái đất đến từ các v́ sao?

Phải, và từ sự bùng nổ của các ngôi sao lớn ngay trước lúc tắt. Đó là các siêu tân tinh (supernovae).

Thoạt đầu trong vũ trụ chỉ có hydrogène, nguyên tử nhỏ nhất, và một ít hélium. Các loại nguyên tử khác chỉ xuất hiện trong ruột các ngôi sao, nơi nhiệt độ và áp lực cao đến độ hydrogène kết tụ lại để tạo ra các nguyên tử lớn hơn. Những phản ứng dung hợp này tỏa ra năng lượng: nhiệt và ánh sáng. Năng lượng liên tục thoát ra ngoài chân không và nếu không có ǵ bổ sung, sao sẽ bị nguội và co lại. Nhưng các loại nguyên tử quá lớn - lớn hơn sắt - có khuynh hướng tự vỡ ra hơn là kết tụ thêm. Điều đó có nghĩa là thay v́ tạo thêm năng lượng, phản ứng dung hợp ra chúng lại tiêu phí năng lượng. Kết quả: ngôi sao không thể duy tŕ sự cân bằng của ḿnh bằng cách tạo ra các nguyên tố nặng như vàng.

Các nguyên tử vàng xuất hiện ở nơi khác. Ở đâu? Từ các siêu tân tinh. Lúc sắp tàn lụi, những ngôi sao to gấp nhiều lần Mặt trời sẽ nổ tung, giải tỏa năng lượng tương đương với hàng triệu ngôi sao b́nh thường. Khi đó một phần năng lượng kết tụ thành những nguyên tử lớn. Tất cả vàng trên thế giới, kể cả đồng, ch́, thủy ngân hay uranium... ra đời do các vụ nổ kinh hoàng của các ngôi sao tồn tại trước Mặt trời từ rất lâu.

 

 

Cà rốt làm sáng mắt?

Nếu bạn đă cần phải đeo kính th́ ăn cà rốt chẳng giải quyết được ǵ cả. Thế nhưng tại sao người ta nói ăn cà rốt làm sáng mắt? V́ nó chứa chất beta-carotène, được cơ thể chuyển hóa thành vitamin A, rất cần cho mắt. Thiếu vitamin A có thể dẫn đến mù mắt.

Nhưng hăy yên tâm, tại các nước giàu có, vitamin A chẳng bao giờ thiếu. Vô vàn loại thức ăn có vitamin A: sữa, bơ, trứng, gan béo, rau xanh, trái cây màu vàng và cam... Cà rốt có rất nhiều vitamin và chất kháng oxit hóa, rất tốt cho da mặt và tuổi thọ.

Ruồi có ích?

Công bằng mà nói, một số họ ruồi cũng giúp ích cho nghiên cứu khoa học. Các nhà nghiên cứu gen thích dùng ruồi giấm trong nghiên cứu (nhờ loại ruồi này mà người ta chế tạo được thuốc Viagra). C̣n ruồi thuộc họ dolicopodidae được xem là chỉ báo cho chất lượng của môi trường, v́ chúng sẽ rời đi lập tức khi nơi ở bị ô nhiễm. Ấu trùng của chúng, lucilia sericata, được dùng để rửa và giúp vết thương mau lành. Loài ruồi calliphora viscina cho phép các nhà điều tra tính toán thời điểm chết của một người, nhờ trứng và ấu trùng được đẻ trong 48 giờ sau khi người ấy qua đời

Khoai tây đang nảy mầm rất độc?

Đúng. Màu xanh xuất hiện trên củ cho biết nó đang nảy mầm và là lúc chứa đầy độc chất, đặc biệt là solanine. Khi đó khoai trở thành đắng. Nếu nồng độ độc chất quá cao, khoai tây đắng có thể gây nhức đầu, đau bụng, tiêu chảy, thậm chí... chết người khi tấn công vào hệ thần kinh. Nhưng hăy yên tâm, củ khoai tây nảy mầm gây tử vong rất hiếm thấy. Và một người nặng 70kg phải ăn đến 2kg khoai tây như thế mới đủ... chết.

Không thể rửa, gọt vỏ hay nấu chín để giải độc. Củ khoai tây khi đă chuyển sang màu xanh hay bóng loáng th́ chỉ c̣n cách ném vào thùng rác.

Phát minh nào của nền văn minh Ai Cập vẫn c̣n được sử dụng?

Người Ai Cập cổ đại tiên phong trong nhiều lĩnh vực: toán học, y học, kiến trúc, hóa học. Nhiều phát minh của họ được hoàn thiện qua thời gian vẫn c̣n hiện diện trong cuộc sống chúng ta hôm nay. Dương lịch, gạch, bia, tóc giả, son môi, phấn má, kem chống nhăn, thiết bị đo mạch, thuốc tra mắt, các tiểu phẫu như cắt b́ và chữa đục thủy tinh thể đă được sử dụng rộng răi thời các vua Pharaoh. Đáng ngạc nhiên hơn nữa khi cách đây 35 thế kỷ, người Ai Cập đă biết dùng nước tiểu phụ nữ để chẩn đoán t́nh trạng thai. Họ tưới nước tiểu lên hạt lúa ḿ và chờ các hạt này nảy mầm dưới tác động của hormon foliculin.

Có thể làm giả đá quí?

Tất cả loại đá quí đều có thể làm giả được. Nhưng đá quí nhân tạo có một khuyết điểm, đó là chúng quá hoàn hảo, trong khi đặc tính của đá quí tự nhiên là không hoàn hảo, không cân đối, v́ vậy đá tổng hợp chỉ được dùng cho các đồ trang sức loại 2. Tuy nhiên, giá của hai loại thật và giả chênh nhau 10-50% tùy loại, nên nhiều khi người mua cũng bị lầm. 

 

 

 

Trọng lượng và độ cao

 Trọng lượng thay đổi theo độ cao. Trọng lượng mỗi người bằng với trọng lực Trái đất tác động lên cơ thể và tỉ lệ với khoảng cách giữa Trái đất và cơ thể. Càng ở xa Trái đất, trọng lượng càng giảm.

Khi ở quá xa, trọng lượng bằng không, đó là t́nh trạng không trọng lực. Ở độ cao 10.000m, trọng lượng chỉ giảm ba phần ngàn so với khi trên mặt đất. Điều lạ là trọng lượng giảm khi đi sâu vào ḷng đất: trọng lực tác động trên cơ thể được bù trừ bằng vật chất ở trên đầu bạn. Khi xuống đến trung tâm Trái đất, t́nh trạng không trọng lực lại xuất hiện.

Điện thoại di động: cách tự bảo vệ chống sóng điện từ

Trung tâm Nghiên cứu và thông tin độc lập về sóng điện từ (CRIIREM) ở Paris (Pháp) đưa ra một số khuyến cáo nhằm hạn chế ảnh hưởng của sóng điện từ đối với cơ thể:

1. Không cho người dưới 15 tuổi sử dụng điện thoại di động (ĐTDĐ).

2. Đừng bao giờ áp ĐTDĐ gần bụng phụ nữ có thai, và để xa ít nhất 20cm đối với các bộ phận kim loại ghép trong cơ thể.

3. Sử dụng ĐTDĐ có mức hấp thụ sóng (SAR) càng thấp càng tốt, tốt nhất là dưới 0,7W/kg.

4. Đừng cất điện thoại gần tim, nách, háng, bộ phận sinh dục.

5. Sử dụng tai nghe nhằm tránh ĐTDĐ ở gần tai và năo.

6. Hạn chế số lần gọi và giảm thời gian cuộc gọi.

7. Chỉ gọi khi ĐTDĐ bắt sóng tốt.

8. Chỉ gọi khi đang ở yên, đừng gọi trên xe, tàu hoặc khi đi bộ.

9. Không gọi ở trong xe và trong các cấu trúc kim loại, vốn trở thành một “lồng Faraday” ngăn chặn tín hiệu phát đi.

10. Hăy để xa và đặt đứng ĐTDĐ trong thời gian kết nối, cho đến khi có tiếng chuông báo đầu tiên. Thường có tiếng bip hoặc tín hiệu đèn báo cho biết là máy đă kết nối.

11. Tránh xa người xung quanh để họ không bị phơi nhiễm trường điện từ.

12. Ban đêm, phải đặt ĐTDĐ xa đầu ít nhất 50cm.

Rượu vang trắng gây nhức đầu hơn vang đỏ?

Trong mức độ nào đó. Hai nhóm chất gây nhức đầu: các sulfite và các amin phát sinh sinh vật (histamin, eilamin...) - được tạo ra trong quá tŕnh lên men, có nhiều trong vang trắng hơn vang đỏ.

Các sulfite làm giăn mạch máu, gây sức ép trong năo. Người ta cho sulfite vào vang trắng để rượu không đổi thành màu nâu. Vang đỏ có ít sulfite hơn, v́ rượu đỏ có sẵn các polifenola chống oxy hóa. C̣n các amin phát sinh sinh vật thay đổi tùy theo loại nho (chardonnay, pinot, merlot…).

 

 

Tại sao ở trên cao lạnh hơn?

V́ không khí trên cao loăng hơn. Khả năng tích nhiệt và khôi phục nhiệt của không khí tỉ lệ với độ đặc của nó. Khi không khí loăng hơn theo độ cao, áp suất và nhiệt giảm đi. Do đó, mặc dù ở gần Mặt trời hơn, nhiệt độ không khí giảm trung b́nh 10C khi lên cao 100m.

Nhưng hăy cảnh giác, càng lên cao tia cực tím và tia hồng ngoại càng dày hơn v́ có ít không khí để lọc bớt. 

 

 

Tại sao cá biển có nhiều màu sắc hơn cá sông?

 Đó là do môi trường sống và cuộc chiến sinh tồn. Để né tránh kẻ thù mạnh hơn ḿnh, cá phải có màu sắc ḥa lẫn vào môi trường.

Đáy sông thường có màu xanh xám, do vậy cá hồi sông có màu lục nhạt tái trên lưng giúp nó rất khó bị chim săn mồi nh́n thấy.

C̣n bụng của nó có màu trắng để lẫn với ánh sáng mặt trời, khiến kẻ thù bơi phía dưới không nh́n thấy. Tương tự với cá ở vùng biển lạnh do môi trường mờ đục! Cá biển nhiều màu sắc là loại sống ở vùng biển nóng và chúng thường sống gần các băi san hô, có màu sắc rực rỡ.

Cá có ngủ không?

Khó nói v́ cá không có mi mắt! Cá ngủ lúc đang mở mắt? Có thể lắm. Thật ra, tất cả tùy thuộc vào cái mà người ta gọi là giấc ngủ. Nếu ở giai đoạn không hoạt động, rơ ràng cá đang ngủ. Có ai không nh́n thấy cá đứng im bất động trong hồ kiếng? Sau nhiều nỗ lực, chúng c̣n tăng thời gian nghỉ ngơi này! Cá vẹt c̣n tạo ra một cái kén nước nhờn lúc nghỉ ngơi. Giống như chúng ta chui vào trong chăn vậy!

Cá có uống nước không?

Chỉ có cá biển mới bị khát nước. Tại sao? Mọi loại cá đều có cùng nồng độ muối trong máu (khoảng 9gr/lít). Cá sống ở nước ngọt, do đó có máu mặn hơn nước xung quanh. Thế là từ bên này nước sang bên kia (tế bào da và mạch máu) do chất lỏng không cùng độ mặn giống nhau. Đó là hiện tượng thẩm thấu: nước từ phía ít mặn hơn thấm qua màng để pha loăng với phía mặn hơn. Như vậy nước thấm liên tục vào cơ thể cá nước ngọt.

Muốn tránh bị hút hết muối, nó phải đẩy nước thừa ra để không thay đổi tỉ lệ muối trong máu của ḿnh. Như thế nó chẳng cần uống nước. C̣n cá biển? Ở đây là chuyện ngược lại: máu cá biển chứa ít muối hơn nước biển! Nước có khuynh hướng chạy ra ngoài, chủ yếu thông qua mang cá! Để giữ lại nước, cá biển không “tiểu tiện”, hoặc “tiểu” rất ít. Nhưng dù vậy nó vẫn bị mất nước rất nhiều. Giải pháp duy nhất: uống nước vào! Nhưng uống nước mặn nó lại đưa thêm muối vào cơ thể sao? May thay, nó có phân hóa tố do một loại tế bào đặc biệt tiết ra để loại bỏ muối thừa!

Các vụ thử hạt nhân ảnh hưởng đến khí hậu hay không?

Sức mạnh của bom hạt nhân phải ít nhất là 10 triệu tấn TNT để bụi vụ nổ có thể lên cao tới 30km. Đây là độ cao cần có để bụi tồn tại và chặn đứng các tia sáng mặt trời. Điều này đă xảy ra ngày 27-8-1883, khi núi lửa Krakatoa ở Indonesia phun gần 25 triệu tấn bụi lên cao 40km. Kết quả bụi mờ này làm giảm nhiệt độ trung b́nh 0,25°C trên toàn thế giới.

Khoảng 520 vụ nổ hạt nhân trên không trung từ năm 1945-1980 đều có sức mạnh dưới 10 triệu tấn TNT. Trong trường hợp chiến tranh hạt nhân, chỉ cần khoảng 1.000 quả bom nổ (trong tổng số 32.600 quả trên thế giới hiện nay) th́ nhiệt độ giảm xuống khoảng 100C trong 10 năm.

Cá trích thông tin với nhau bằng... hậu môn?

Theo một nhóm ba nhà nghiên cứu người Anh và Canada, cá trích phát ra những loạt âm thanh từ hậu môn để thông tin với nhau! Giai điệu này diễn ra ban đêm nhưng lại không liên quan ǵ đến đánh rắm do chột bụng. Bằng chứng là khi qui tụ với nhau càng đông, chúng càng sủi ra nhiều bọt từ hậu môn!

Tại sao người ta không nhận ra giọng của ḿnh trong băng thâu?

Khi chúng ta nói, các sóng âm phát xuất từ thanh đới đến tai trong của chúng ta qua hai đường: vành tai ngoài đón nhận mọi âm thanh; xương hàm và xương sọ có nhiệm vụ dẫn sóng âm. Cả hai cách tiếp nhận âm thanh này phối hợp với nhau tạo ra một sắc giọng mà chỉ có chúng ta nhận biết mà thôi.

Các rung động của ṿm họng có thể được một micro ở họng nhận bắt được, và micro này tạo ra một sắc giọng khác cho giọng của chúng ta. Hệ thống này gọi là micro họng, được sử dụng để giao tiếp trong t́nh huống ồn ào. Trong khi đó, loa nghe của ca sĩ lúc thâu băng được dùng để nghe âm nhạc. Nếu âm nhạc được phát trong pḥng thu, nó sẽ được micro thu nhận. Với loa nghe, người ta chỉ ghi nhận giọng nói mà thôi. Và giọng sẽ cần được ḥa trộn thêm một lần nữa.

Nước sôi rửa sạch hơn nước lạnh không?

Đúng, bởi v́ nhiệt là tăng các phản ứng lư hóa. Khi có thêm năng lượng, nhiệt làm giảm các liên hệ phân tử của vật chất. Người ta nhận thấy tốc độ của phản ứng hóa học tăng gấp đôi mỗi lần nhiệt độ tăng 10°C. Nhờ đó, nước sôi làm mềm các vết bẩn và làm suy yếu các lực liên kết của phân tử, vốn làm việc chùi rửa thường khó khăn. Cũng theo cách này, các chất tẩy rửa thường tan tốt trong nước nóng.

Trái đất sẽ ra sao nếu loài ong biến mất?

Nếu điều này xảy ra th́ đó là một thảm họa thật sự cho Trái đất và nhân loại chúng ta. Tiến sĩ Bernard Vaissière, thuộc Viện Nghiên cứu nông nghiệp quốc gia Pháp (INRA), giải thích: nếu loài ong biến mất, 80% các loài thực vật sẽ bị đe dọa, kéo theo sự biến mất của 1/3 nguồn lương thực của chúng ta. Thật vậy, 80% việc thụ phấn của thực vật là nhờ côn trùng, nhất là nhờ 20.000 loại ong trên toàn thế giới. Không có loài côn trùng thụ phấn nào (ruồi, bướm, kiến...) có thể so sánh với loài ong do thân ong có rất nhiều lông, có khả năng bám giữ một lượng phấn rất lớn. Một ưu điểm khác: ong trung thành với một loài thực vật nào đó, nhờ đó bảo đảm sự ḥa trộn gen giữa đực và cái. 

 

Ngày nay xây kim tự tháp Kheops tốn bao nhiêu?

 Ngày nay, nếu xây dựng một kim tự tháp với kích thước như kim tự tháp Kheops ở Ai Cập bằng bêtông sẽ cần hơn 4,3 tỉ USD, với khoảng 50 triệu giờ lao động, tức gần sáu năm. C̣n nếu xây bằng đá với khoảng 2.500.000m3 đá vôi phải mất 25 năm và chi phí tăng gấp ba lần.

Ước tính này được Franc5ois Martineau, trưởng bộ phận đánh giá công tŕnh của Công ty Pháp Campenon-Bernard SGE, thực hiện năm 1996. Việc đánh giá công tŕnh của kim tự tháp đ̣i hỏi lao động của 10 kiến trúc sư trong thời gian một năm, cộng với chi phí nhiều triệu USD.

Có vàng trên Mặt trăng?

Có, nhưng ít hơn Trái đất nhiều. Cách nay 4,5 tỉ năm, một thiên thạch đường kính hàng trăm kilômet va chạm mạnh với Trái đất chúng ta. Các mảnh vỡ bay xa và bị cuốn vào quĩ đạo Trái đất, dần h́nh thành Mặt trăng. Do đó, Trái đất và vệ tinh Mặt trăng có thành phần cấu tạo rất giống nhau.

Âm thanh xuyên qua tường thế nào?

Sóng âm thanh làm rung các nguyên tử khi lan tỏa trong chất rắn. Khi chạm vào bức tường th́ sóng âm đi xuyên qua tường, và các lớp cuối của tường hoạt động như một màng loa khuếch đại tiếng động trong pḥng. Khi tấm chắn mỏng và đồng chất như kính chẳng hạn th́ cả tấm kính sẽ rung động. Nói chung, các vật liệu dày cách âm tốt hơn vật liệu mỏng, v́ các rung động âm thanh sớm bị suy yếu. Có thể thấy rơ điều này với các tấm kính cách âm dày tới 1cm.

 

 

Ong bị ong chích?

 Có thể. Tuy nhiên, con ong đang tấn công “đồng bọn” (ảnh) thuộc loài philantus triangulum, có đặc tính không giống ai. Ong cái có biệt danh “chó sói” của loài ong, thường xuyên tấn công đồng loại để làm mồi cho con và ong bố cũng giúp vợ đi săn. Các loài ong khác không tấn công lẫn nhau.

 

Con cuốn chiếu có bao nhiêu chân?

Tùy loài, nhưng không bao giờ đến 1.000 chân (người Pháp gọi cuốn chiếu là mille-pattes - con ngàn chân). Hai loài siphonophora millepeda và illacme plenipes có 750 và 752 chân trên một chiều dài chưa đầy 5cm. Những loài cuốn chiếu khác có ít chân hơn nhiều, đôi khi chỉ 18 chân.

Tại sao nh́n thấy vô số ngôi sao khi bị đập vào đầu?

Cú đập kích thích tế bào cảm quang ở đáy vơng mô (giữ nhiệm vụ tiếp nhận h́nh ảnh), tế bào này chuyển thông tin “có vô số ánh sáng” đến năo. Tác dụng “nổ đom đóm” chỉ kéo dài trong vài giây, khác xa với các khối u và những cú va đập.

 

Con vật nào mạnh nhất?

Không phải trâu nước, cũng chẳng phải voi. Nếu so trọng lượng nâng lên với trọng lượng bản thân, kẻ có sức mạnh vô địch thiên hạ là con bọ hung tê giác oryctes nasicornis. “Gă Hercule” tí hon này mang được 200 gram trên lưng, gấp 800 lần trọng lượng cơ thể, giống như việc bạn nhấc con cá nhà táng lên khỏi đầu.

 

Kiến có thể sống sót trong ḷ vi ba?

Kiến có thể không chết trong ḷ vi ba đang hoạt động nhờ lợi dụng t́nh trạng sóng phân phối không đều trong ḷ và nhờ thân kiến quá nhỏ, dễ t́m được một nơi an toàn, không quá nóng.

 

Đầu nặng bao nhiêu?

Gồm hai mắt, hai tai, một mũi, một miệng, 32 răng, bộ năo, các hạch, da, xương và cơ bắp hợp thành, đầu nặng không dưới 4-5kg.

Sống với đinh trong đầu?

Năm 2005, người Mỹ Patrick Lawler đă sống gần một tuần lễ với cây đinh dài 9cm cắm trong óc mà không hay biết, chỉ thấy nhức đầu và đau răng, để cuối cùng nha sĩ phát hiện sau khi chụp X-quang. Là thợ mộc, Lawler thường dùng súng bắn đinh và không biết đă bị đinh xuyên qua mặt ḿnh. Các bác sĩ phải mất sáu giờ mới lấy ra được cây đinh này.

Lông mày để làm ǵ?

Để bảo vệ đôi mắt. Chân mày ngăn mồ hôi, nước mưa và các bụi nhỏ từ trán trôi xuống mắt. Và c̣n dùng để thể hiện cảm xúc, trừ trường hợp những người dùng thuốc Botox để chống nhăn da.

 

 

Dầu hỏa được đo lường thế nào?

 Barrel là đơn vị đo lường dầu thô, tương đương 42 gallon Mỹ, khoảng 35 gallon Anh, hoặc 159 lít. Đầu tiên, người ta dùng thùng gỗ đựng rượu dung tích 190 lít tại các mỏ dầu ở Pennsylvania, Hoa Kỳ, nhưng chỉ được khách hàng công nhận 160 lít v́ những mất mát trên đường vận chuyển. Sau đó, một thùng dầu thô chỉ được bơm đến 160 lít để gửi đến nhà máy lọc.

Bản nhạc nào được nhiều người hát nhất?

Đó là bài Quốc tế ca, đă được dịch ra hơn 80 ngôn ngữ trên thế giới. Lời của bản nhạc lấy từ một bài thơ do Eugène Pottier (1816 - 1887, nhà thơ xuất thân công nhân) sáng tác vào tháng 6-1871, trong thời kỳ Công xă Paris. Thoạt đầu, Quốc tế ca được hát theo điệu của bài quốc ca Pháp Marseillaise. Giai điệu hiện nay do công nhân người Mỹ Pierre Degeyter sáng tác vào năm 1888. Năm 1904, Quốc tế ca trở thành bài hát của công nhân cánh tả, rồi của các nghiệp đoàn và các phong trào cách mạng. Quốc tế ca là quốc ca của Liên Xô cho đến năm 1944. Ngày nay, Quốc tế ca vẫn là bài hát chuẩn của hầu hết các tổ chức Marxist.

 

 

 

V́ sao tàu biển ngày xưa có rất nhiều buồm?

Vào thế kỷ 16, muốn đẩy những tàu nặng hơn 1.000 tấn phải có một diện tích buồm rất lớn. Không thể dùng tay để kéo một cánh buồm có diện tích hàng ngàn mét vuông với rất nhiều cột, nên các kỹ sư hàng hải đă phải tách thành nhiều cánh buồm nhỏ để dễ điều khiển hơn. Một con tàu có bốn cột buồm trong thế kỷ 17 phải có đến hơn 40 cánh buồm. Ngày nay, buồm thường chỉ có một cánh v́ tàu nhỏ hơn và buồm được làm bằng vật liệu nhẹ, có thể điều khiển bằng tời kéo.

Bảo quản thực phẩm bằng đông lạnh

Sự thiếu nhiệt ngăn chặn các phản ứng hóa học. Nhiệt cung cấp năng lượng cần thiết cho các phân tử để tự biến đổi khi vỡ ra và tái lập tương quan giữa các nguyên tử. Trái cây thối do nấm, thịt thoái biến do vi khuẩn, sự hôi dầu của bơ đều là các phản ứng hóa sinh, cũng là phản ứng hóa học. Do đó, khi các tiến tŕnh này bị chậm lại do thiếu nhiệt, các phản ứng enzym, vốn cho phép vi sinh vật phát triển, cũng bị cản trở nhiều. Ở độ không tuyệt đối (-273,15°C), mọi phản ứng không thể xảy ra, và thực phẩm được bảo quản vĩnh viễn.

 

Đàn ông có bị ung thư vú không?

Như phụ nữ, đàn ông cũng có các mô vú, và như thế ung thư vú có thể phát triển ở đàn ông. Tuy nhiên tỉ lệ này thật nhỏ, chỉ 1% đàn ông thôi. Nhưng theo một nghiên cứu gần đây ở Mỹ, tỉ lệ ung thư vú ở người nam đă tăng lên gần 25% trong mười năm qua trên thế giới, chủ yếu là ở đàn ông béo ph́. Nói chung, ung thư vú ở người nam chỉ tập trung ở các tiểu thùy vú; c̣n nơi người nữ, các bướu có thể phát triển ở toàn vú và đến cả nách nữa. Các yếu tố dẫn đến ung thư vú đều như nhau ở cả hai phái: tuổi tác, di truyền, ăn uống không cân bằng, nghiện rượu, nghiện thuốc. Triệu chứng cũng gần giống nhau: sự đau đớn kéo dài, thay đổi kích thước và h́nh dáng vú, và xuất hiện cục u.

Thời tiền sử tính từ lúc nào?

Thời tiền sử bắt đầu từ khi có con người, cách đây khoảng 2,4 triệu năm, và kết thúc khi xuất hiện các bản văn viết tay đầu tiên. Theo định nghĩa này, các nền văn minh và xă hội không đến cùng lúc trong lịch sử. Các nền văn minh lớn đầu tiên thuộc về người Sumérien (Iraq) và người Ai Cập, với các chữ viết xưa nhất xuất hiện ở vùng Lưỡng Hà, khoảng 2.000 năm trước Công nguyên. Người Trung Hoa cũng bắt đầu có chữ viết khoảng 2.000 năm trước Công nguyên. C̣n nước Pháp phải đến khoảng năm 50 mới có chữ viết đi vào lịch sử. Nếu cứ lấy định nghĩa cứng nhắc trên đây về thời Thượng cổ th́ các xă hội Nam Mỹ và châu Phi hạ Sahara vẫn c̣n sống thời Thượng cổ cho đến cuối thời Trung cổ của châu Âu, thậm chí một số xă hội c̣n ở thời Thượng cổ đến đầu thế kỷ 19. Theo qui ước, người ta xem nhân loại kết thúc thời Thượng cổ với văn minh chữ viết của người Sumérien.

Tại sao người ta đỏ mắt khi khóc?

Thành phần hóa học của nước mắt khi xúc động rất khác với nước mắt b́nh thường và phức tạp hơn nhiều. Nước mắt b́nh thường có chứa chất diệt khuẩn, gần 200 chất điện phân khác nhau, hơn 480 loại protein bảo vệ, sửa chữa và nuôi dưỡng. Các hạch rỉ mắt Meibomius và Zeis ở mi mắt tạo ra chất béo, làm giảm mức bốc hơi. Như vậy mắt được bảo vệ và rửa bằng nhiều loại chất lỏng và chất béo. Nước mắt xuất phát từ hiệu ứng của một xúc động mạnh không chứa chất bảo vệ, lại rửa sạch một phần nước mắt thường, nên gây ra ngứa và đỏ.  

Tại sao trong các xứ lạnh, loài vật lại to lớn hơn?

Đó là lợi thế của sự thích nghi, cho phép tích lũy được nhiều nhiệt và giới hạn mất năng lượng. Sự mất năng lượng tỉ lệ với diện tích da tiếp xúc với cái lạnh. Nhưng khi thể tích tăng, diện tích bề mặt lại tăng ít hơn. (Đây là một vấn đề toán học. Chẳng hạn khối 1m3 có mỗi cạnh 1m, th́ diện tích là 6m2. Nếu khối có mỗi cạnh 2m, thể tích là 8m3 và diện tích là 24m2, như vậy thể tích tăng 8 lần nhưng diện tích chỉ tăng 4 lần). Như thế, những con vật to lớn có bề mặt diện tích tương đối nhỏ hơn những con nhỏ, nên bị mất nhiệt ít hơn. Chính v́ lư do đó, trẻ sơ sinh cực kỳ nhạy với cái lạnh.

Loài vật có khái niệm về thời gian?

Loài có xương sống thượng đẳng (loài có vú, chim) không biết kim đồng hồ chỉ 8g20, nhưng lại có một đồng hồ trong cơ thể cho phép tính thời gian rất chính xác. Đồng hồ sinh học này gồm một nhóm dây thần kinh nằm ở hạch hypothalamus dưới chân bộ óc, cho phép con ḅ biết lúc nào phải tập hợp gần cổng chuồng và con vịt đ̣i ăn vào đúng giờ qui định. Chưa có thí nghiệm nào cho thấy loài vật biết tính khoảng cách thời gian. Chó không biết phân biệt được chủ vắng mặt 15 phút hay mấy giờ liền.

Có thể uống thuốc cùng với rượu?

Nên tránh, v́ rượu tấn công hệ thần kinh trung ương giống như thuốc an thần. Khi tác động cùng một mục tiêu, rượu và thuốc an thần sẽ cộng hưởng, dẫn đến liều lượng độc hại, có thể gây tử vong. Trong trường hợp thuốc không thuộc loại an thần, rượu làm thay đổi tốc độ hấp thu của cơ thể, làm thuốc tác động lâu hơn, hoặc gây hiệu quả mạnh hơn hay có thể mất tác dụng. Hơn nữa, để giải rượu, gan phải tiết ra loại phân hóa tố có thể phân hóa thuốc.

1 triệu vi trùng ở đầu một mũi kim?

 C̣n hơn thế nữa! Hăy dùng một đầu kim tṛn có đường kính 1mm (tương ứng diện tích 0,79mm2) và lấy loại vi trùng kích thước trung b́nh để xếp thành một h́nh chữ nhật chiều dài 2 micromet, ngang 0,5 micromet.

Như vậy mỗi con vi trùng sẽ chiếm diện tích 1 micromet vuông, tức 0,000001mm2. Đầu kim sẽ có chỗ cho 790.000 con vi trùng, và v́ chúng có thể chồng lên nhau 2, 3 lớp để tạo lớp phim sinh học, nên đầu mũi kim rất dễ dàng chứa hàng triệu vi trùng.

 

Có thể sống trong khoảng không vũ trụ?

Được... nhưng không quá 10 giây. T́nh trạng thiếu áp suất sẽ tạo nhiều phản ứng: những khí tan trong máu sẽ tạo bọt, và các bọt này gây nghẽn mạch. Sau khoảng một phút, tim sẽ ngưng đập v́ các mạch trở nên rộng hơn làm máu không chảy điều ḥa được.

C̣n nếu cố nín thở, sự chênh lệch giữa áp suất của khoảng không (bằng không) và áp suất trong phổi (1 kg/cm2) sẽ làm nổ phổi ngay. Cùng thời gian ấy, nước trong cơ thể sẽ bốc hơi, làm khô da, mắt... và cuối cùng, người ta sẽ bị nắng mặt trời sấy khô.

Tại sao chân bị hôi?

Hai bàn chân bị nhốt suốt ngày trong những đôi giày kín mít, chân đổ mồ hôi làm phát sinh vi khuẩn tạo mùi. Làm sao để giới hạn mùi hôi? - Vệ sinh thân thể thật kỹ lưỡng và không mang chỉ một đôi vớ suốt ngày.

Tại sao có tóc thẳng và tóc quăn?

Chính h́nh dạng của hành, phần nằm sâu dưới chân tóc 4mm, xác định h́nh dáng tự nhiên của tóc. Nếu hành là thẳng, tóc đứng thẳng. Nếu hành uốn cong và xoắn, tóc cũng quăn và xoắn. Tóc tạo dáng trong hành bằng cách tổng hợp chất chính yếu của nó là keratin - protein h́nh thành từ một chuỗi các axit amin. Trong tóc, keratin có dạng bốn chuỗi xoắn dài theo chiều tóc.

Các nối kết hóa học được lập ra giữa nguyên tử của nhóm chuỗi này. Nối kết đisunfua là cầu nối bảo đảm sự cố kết của tóc. Như thế, hành giữ vai tṛ khuôn qui định kiểu tóc. C̣n về h́nh dạng của hành, chính gen di truyền quyết định.

 

 

 

Tại sao không khí không màu nhưng bầu trời lại xanh?

Ánh sáng bị phân tán bởi các loại khí trong khí quyển. Thay v́ đi theo đường thẳng, ánh sáng bị phân tán ra mọi hướng. Kết quả là một phần của ánh sáng mặt trời có vẻ như do khí quyển phát ra và bầu trời lẽ ra tối đen th́ lại sáng. Trên Mặt trăng (không có không khí) bầu trời vẫn đen dù giữa ban ngày.

Nhưng nếu ánh sáng mặt trời màu trắng th́ sao bầu trời lại xanh? Có hai kiểu khuếch tán: nếu vật cản sáng to như hạt bụi, ánh sáng phát tán sẽ là màu trắng. C̣n nếu vật cản sáng là một phân tử nhỏ giống như không khí, các thành phần của ánh sáng không bị khuếch tán theo cách giống nhau, những tia có bước sóng ngắn như màu xanh da trời nhiều hơn những tia màu cam hay đỏ có bước sóng dài. Kết quả: bầu trời có vẻ màu xanh. Thật ra sóng ánh sáng bị khuếch tán nhiều nhất không phải màu xanh mà là tím, có bước sóng c̣n ngắn hơn nữa, nhưng mắt người nhận biết màu xanh nhiều hơn màu tím.

Tại sao Mặt trời có màu đỏ khi sắp lặn?

V́ khi đó ánh sáng phải xuyên qua lớp không khí dày hơn, các phân tử không khí phân tán không chỉ màu xanh dương và tím mà c̣n một phần màu xanh lá. Mất tất cả các loại tia này, ánh sáng trắng của Mặt trời tới mắt chúng ta sẽ có màu cam.

 Tại sao gà trống gáy lúc sáng sớm?

Gà trống không phải là con vật duy nhất báo hiệu rạng đông, v́ vô số loài chim cũng hát líu lo vào sáng sớm. Theo Bernard Deceuninck - nhà nghiên cứu chim thuộc Liên đoàn Bảo vệ chim (LPO) ở Pháp, chim và gà muốn chứng tỏ là chúng có mặt ở đó qua tiếng gáy và tiếng hót của chúng. Thật ra, gà trống c̣n gáy vào các thời điểm khác trong ngày và qua cường độ, thanh sắc của giọng gáy, gà trống muốn khẳng định khả năng làm chủ giang sơn của nó, và răn đe các địch thủ.

 

Tại sao khi sợ người ta lại run?

Đó là vấn đề của kích thích tố! Chỉ cần một chút lo sợ, bộ óc đă chuyển sang trạng thái stress, mục tiêu là báo động nguy hiểm. Để làm điều đó, hạch hypothalamus bắt đầu lay động toàn bộ hệ thần kinh sinh lư học. Nơi đây gửi tín hiệu cho các hạch thượng thận báo t́nh h́nh khẩn cấp, giải phóng kích thích tố adrénaline và cortisol vào máu để đến tim, cơ bắp và các hạch mồ hôi. Kết quả là thở gấp, tim đập nhanh, mồ hôi toát ra, tṛng mắt nở to, cơ bắp co rút và nhiều bộ phận run rẩy... Thật không dễ chịu. Nhưng trong trạng thái này, bạn lại mạnh hơn, nhanh hơn và thông minh hơn, có thể chạy như bay hay giải được những bài toán phức tạp hơn lúc thường.

Ngồi ở trước hay phía sau xe hơi dễ bị nôn mửa hơn?

Khi ngồi ở phía sau, do chủ yếu là nh́n ngang, gần như bạn không thể thấy các h́nh ảnh bên ngoài mà chỉ thấy sự chuyển động. Hệ thống tiền đ́nh không có thông tin về h́nh ảnh mà chỉ thấy chuyển động nên năo không biết dựa vào đâu để phán đoán và gây nôn mửa. Giải pháp: không đọc sách báo khi ngồi xe và tốt nhất là ngồi ở ghế trước. Khi đó bạn sẽ có cái nh́n toàn cảnh bên ngoài tốt hơn, đoán trước được các chuyển động, giúp mắt và hệ thống tiền đ́nh làm việc ḥa hợp với nhau.

 

V́ sao máy bay thường thải ra khói trắng?

 Do sự ngưng tụ của hơi nước thoát ra từ buồng đốt nhiên liệu. Khi tiếp xúc với không khí trên cao rất lạnh, hơi nước trong suốt lập tức biến thành vô số tinh thể nước đá bé li ti, làm khúc xạ ánh sáng giống như các đám mây.

Thời gian kéo dài của vệt khói trắng tùy thuộc ánh nắng mặt trời và độ ẩm trong không khí. Nếu không khí khô và nắng nóng, tinh thể nước đá bốc hơi nhanh làm hơi nước trở lại trong suốt. Nếu không khí ẩm và trời lạnh, làn khói trắng có thể kéo dài mấy chục phút, thậm chí tạo ra mây và tồn tại lâu dài.

Tại sao người ta thấy lạnh khi bị sốt?

Bộ phận cân bằng nhiệt của cơ thể nằm trong năo, gần hạch hypothalamus, luôn duy tŕ nhiệt độ cơ thể ở 370C. Khi hệ thống miễn nhiễm báo động có virus xâm nhập, như trường hợp cảm cúm chẳng hạn, hạch này tăng nhiệt độ bộ ổn nhiệt lên 400C. Nhưng mặt da khi đó vẫn c̣n ở 370C, thấp hơn nhiệt độ trong cơ thể và tạo cảm giác lạnh.

Hạch hypothalamus phản ứng bằng cách tạo các đợt rùng ḿnh để làm da ấm lên. Sau mấy ngày, nếu virus bị đẩy lùi, nhiệt độ bên trong cơ thể hạ xuống, t́nh h́nh sẽ diễn ra ngược lại: ngoài da nóng hơn trong cơ thể. Để cân bằng, hạch hypothalamus làm đổ mồ hôi. Đó là lúc sắp hết bệnh.

Màu sắc thật của khủng long

Chẳng có ǵ chắc chắn, v́ không c̣n dấu vết màu sắc trong các hóa thạch. Tuy nhiên, một số yếu tố về cấu trúc da cho phép nghĩ rằng da khủng long gần giống da rắn, có thể cũng sặc sỡ như một số loài tắc kè hay rắn san hô. Một suy luận khác từ loài chim, hậu duệ trực tiếp của khủng long, là chim thường có màu và cảm nhận rất tinh tế về màu sắc. Hai yếu tố này luôn liên kết với nhau, v́ sự tiến hóa không giữ lại các đặc tính vô ích.

 

Có thể không ngủ được bao lâu?

Không ai biết chính xác, v́ chưa ai liều ḿnh làm thí nghiệm này đến cùng cả. Tuy nhiên, kỷ lục thức không ngủ đang thuộc về một người Mỹ. Ông này đă thức bảy ngày bảy đêm, không chợp mắt. Sau đó, bác sĩ nhận thấy ông ta có các rối loạn tinh thần và thể lư: giảm trí nhớ, giảm sự chú ư, nói năng kém hơn trước và giảm vui vẻ, có cảm giác tê cứng ở các chi, mất thăng bằng và gặp khó khăn trong điều ḥa nhiệt độ cơ thể. 

 

Mọi loài vật đều thích ăn đường?

 Không. Khẩu vị tùy thuộc chế độ ăn uống của từng loài vật. Càng ít cơ hội ăn đường, loài vật càng không thích đường.

Chỉ có loài vật thường xuyên ăn trái cây như khỉ, vượn, cáo, chim ruồi... thật sự nghiện đường. Các loài ăn tạp như gấu, heo rừng, chuột... sẽ không mê mật hay trái chín.

Chó là một trường hợp khác. V́ có “bà con” với chó sói, chó rất thích ăn thịt nhưng cũng không từ chối ăn trái cây, nếu chẳng có ǵ khác hơn để ăn. Loài ăn thịt sống như cọp hay sư tử nhất định không mê đường. Mèo cũng vậy, nhưng khi liếm một cây kem lạnh, chính mùi sữa hấp dẫn nó chứ không phải đường.

Đâu là nơi khô nhất trên Trái đất?

Hai sa mạc tranh nhau danh hiệu này. Đó là sa mạc Atacama phía bắc Chile, và thung lũng vịnh McMurdo ở Nam cực. Lượng mưa trung b́nh hằng năm trên thế giới là 15mm, nhưng có một số vùng gần như chẳng bao giờ nhận được mưa hay tuyết. Sự khô hạn của Atacama là do vị trí lọt thỏm giữa dăy núi Andes ở phía đông, ngăn chặn mây và một dăy núi khác cặp bờ biển phía tây không cho phép sương mù Thái B́nh Dương tràn vào. C̣n thung lũng Nam cực hiếm có tuyết v́ gió lạnh thổi dọc theo băng về phía bờ biển làm khô không khí trên đường đi qua. Atacama bị khô hạn từ 20 triệu năm qua, các thung lũng của Nam cực bị khô cách nay 10 triệu năm!

Lực hấp dẫn nhân tạo?

Có nhiều phương pháp tạo được hấp lực giống trọng lực của Trái đất. Kỹ thuật thứ nhất: đẩy con tàu đi với một gia tốc liên tục 10m/s. Hành khách sẽ bị dán chặt vào sàn tàu giống như loại lực dán chúng ta vào thành ghế khi máy bay đường dài cất cánh. Kỹ thuật thứ 2: dùng lực ly tâm.

 Trong không gian, chỉ cần quay một con tàu h́nh trụ xung quanh trục của nó là hành khách có thể được dán chặt vào mặt trong của con tàu. Đó cũng là lực làm cho quần áo bám dính vào chiếc trống quay của bộ phận sấy khô trong máy giặt.

Trị liệu bằng ánh sáng?

Ánh sáng được dùng chữa trị các rối loạn nhịp độ sinh học. Phổ biến nhất là chứng suy nhược theo mùa (xuất hiện trước và sau ngày đông chí là những ngày ngắn ít được mặt trời chiếu sáng nhất) hoặc chứng rối loạn giấc ngủ liên quan đến lệch giờ. Nhiều hoạt động trong cơ thể đi theo chu kỳ của đồng hồ nội tạng như chu kỳ thức ngủ, nhiệt độ cơ thể, sự thèm ăn, tỉ lệ kích thích tố được tiết... nhưng vẫn cần tín hiệu bên ngoài để hoạt động đồng bộ.

Chính ánh sáng tự nhiên khi xuyên qua mắt đă biến thành tín hiệu điện, giúp cơ thể ḥa nhập nhịp độ ngày - đêm. Liệu pháp ánh sáng (bù đắp sự thiếu hụt ánh nắng) tái tạo sự đồng bộ, bằng cách để bệnh nhân ngồi dưới ánh sáng nhân tạo mỗi ngày, với quang phổ và cường độ có thể điều chỉnh được.

 

 

 

Nước đun sôi có thể uống được?

Không phải lúc nào cũng uống được. Nếu vài phút đun sôi đủ để tiêu diệt phần lớn nấm mốc, tảo độc và virus, nhưng một số vi trùng (như streptocoque...) c̣n sống đến hơn một giờ trong nước sôi 1200C. Và ngay ở nhiệt độ này, người ta cũng không chắc vô hiệu hóa được một số mầm bệnh như clostridium botulinum có thể gây ngộ độc đến tử vong. Một số nấm độc khác c̣n sức kháng cự đến nhiệt độ 2500C. Và việc đun sôi chẳng có tác dụng ǵ với độc chất hóa học.

Có “thang đau đớn”?

Không và có. V́ đau đớn không thể đo một cách tuyệt đối như nghe hay nh́n. Hơn nữa, cảm giác của các loại đau khác nhau, cũng như cường độ, tùy thuộc cảm nhận của từng người. Tuy nhiên, các chuyên gia về sức khỏe vẫn lập ra một hệ thống xếp hạng đau đớn theo kinh nghiệm.

Khi đó, bệnh nhân cho biết mức độ đau trên một thang chia bậc hay trả lời một loạt câu hỏi để xác định mức độ đau. Khi bệnh nhân không thể diễn tả, bác sĩ đánh giá mức độ đau tùy theo độ nhăn mặt hay sự vặn vẹo của cơ thể.

Làm sao nhét một trái lê vào trong chai?

Cái chai được thổi thành h́nh chung quanh trái lê? - Làm ǵ có chuyện đó!

Thật ra, người ta đặt quả lê vào trong chai khi trái lê c̣n nhỏ xíu. Phương pháp này bảo vệ trái lê khỏi bị sâu và cũng được áp dụng cho nhiều loại trái khác như táo, nho, mận...

 

 

Nếu Mặt trăng biến mất?

Ban đầu chỉ có dân miền duyên hải biết sự thay đổi này: không c̣n sóng lớn v́ không c̣n sức hút của Mặt trăng, thủy triều vẫn hoạt động (tác động của Mặt trời) nhưng giảm 2/3 sức mạnh.

Mặt trăng giúp duy tŕ nghiêng 23 độ của trục quay Trái đất, và nhờ đó có các mùa liên tiếp. Khi không c̣n Mặt trăng, Trái đất có thể sẽ nghiêng 85 độ trong vài trăm triệu năm. Chuyển động lộn xộn như thế sẽ ảnh hưởng rất lớn lên sự phân bổ và tồn vong của các loài sinh vật.

 

 

 

V́ sao có quầng thâm dưới mắt?

Do máu lưu thông không tốt trong các tĩnh mạch quanh mắt. Mệt mỏi, uống rượu, vệ sinh không đúng cách đều làm cho mạch máu lưu chuyển hồng cầu bị co cụm. Khi đó màu đỏ sậm tích tụ dưới mắt và có thể nh́n thấy được v́ da chỗ này rất mỏng.

C̣n những vết nhăn quanh mắt là do thiếu collagène - chất protein sợi bảo đảm tính đàn hồi của da. Với sự mệt mỏi, hoạt động của tế bào giảm ở lớp biểu b́, dẫn đến giảm sút lượng collagène. Càng nh́n thấy rơ với lớp da mỏng dưới mi mắt.

Chất nào ổn định nhất trong vũ trụ?

Sắt. Vào giai đoạn h́nh thành, các ngôi sao tạo khí helium từ sự nóng chảy của các nhân hydro. Khi cạn kiệt, helium phản ứng tạo ra carbon và oxy. Sự nóng chảy tiếp tục và tạo ra clo, potassium, calci, titan, silicium... đến chất sắt. Và khi chỉ c̣n sắt, ngôi sao sẽ lụi tàn v́ việc sắt nóng chảy cùng với các nguyên tử khác đ̣i hỏi năng lượng, nhưng sao lại không c̣n năng lượng để cung cấp. Tiến tŕnh biến đổi này sẽ dừng lại ở chất sắt và gây sự bùng nổ tạo một sao mới (siêu tân tinh).

 

 

 

Nước nho không tốt bằng rượu vang?

 Nước nho không có ích bằng rượu vang, nhất là vang đỏ. Sự chuyển hóa nước nho ép thành rượu vang giúp thu nhận các phân tử polyfenola có tính chất ngăn ngừa được bệnh tim mạch, tập trung ở vỏ và hạt nho. Nước ép nho chứa rất ít polyfenola.

Trong giai đoạn lên men, rượu có khả năng chiết và giữ lại polyfenola. Điều này giải thích tại sao rượu vang đỏ (ngâm nhiều vỏ nho) giàu polyfenola gấp nhiều lần so với vang trắng.

Vai tṛ của kim loại trong cơ thể chúng ta

Các kim loại rất cần thiết cho sự sống. Tổng trọng lượng kim loại trong cơ thể khoảng 5-10 gam, phổ biến nhất là sắt. Chính sắt làm hồng huyết cầu hoạt động, thu thập oxy cho máu và sản sinh adénosine triphosphate - ATP - cung cấp năng lượng cho cơ thể. Cobalt tạo vitamin B12, c̣n magnésium và kẽm tham gia vào hàng trăm phản ứng sinh hóa khác nhau.

Kim loại cũng có vai tṛ tổng hợp phân hóa tố, điều chỉnh tỉ lệ đường của cơ thể hay biến đổi các glucide. Cả aluminium cũng cần thiết cho sự phát triển, dù đang bị nghi ngờ có liên can đến bệnh Alzheimer. Ch́, thủy ngân, vàng, bạc và platine dường như không có vai tṛ nào trong cơ thể.

 

 

Lực sĩ có thể ăn chay trường?

Các trường hợp như vô địch thế vận hội người Mỹ Carl Lewis, vô địch nhảy rào 400m Edwin Moses hay nữ vô địch cử tạ người Anh là bằng chứng: cơ thể không cần thịt để tạo ra cơ bắp. Theo bác sĩ Marcel Hebbelinck, Đại học Brussels, huyền thoại ăn thịt ở cao điểm vào thế kỷ 19, khi đó người ta cho rằng năng lượng cơ bắp là do hiện tượng oxy hóa của

protein. Nathalie Boiseau, chuyên gia thể thao tại Poitiers, Pháp, cho biết với 1,25 gam protein/kg trọng lượng/ngày, chế độ ăn chay cân bằng giữa các axit amin cung cấp đủ thành phần dinh dưỡng cho một lực sĩ. Muốn tăng sức dẻo dai phải lưu ư yếu tố sắt để chuyển tải oxy. Bác sĩ Marcel Hebbelinck nói rơ: sắt trong rau cải được cơ thể hấp thụ yếu hơn sắt trong động vật 10-20%, phải tính toán kỹ để bù đắp phần này.

“Hội chứng chiến tranh vùng Vịnh” là ǵ?

Sau cuộc chiến tranh vùng Vịnh 1991, khoảng 80.000 cựu binh Mỹ bị các chứng giảm trí nhớ, nôn mửa, tiêu chảy và mệt mỏi kinh niên. Người ta gọi chung các chứng này là “Hội chứng chiến tranh vùng Vịnh”, v́ không giống với các bệnh đă từng biết.

Trong một thời gian dài, chính quyền Mỹ gán các chứng trên cho vấn đề căng thẳng trong cuộc chiến. Đến năm 1996, Bộ Quốc pḥng Mỹ nh́n nhận hội chứng có nguyên nhân hóa học. Có thể binh lính hít phải chất độc sarin hoặc những chất khác sau vụ Mỹ ném bom một kho vũ khí hóa học của Iraq vào tháng 3-1991. Theo một số nhà nghiên cứu, các biện pháp pḥng bệnh (chất chống rận,

văcxin thử nghiệm, chất bromure chống vũ khí hóa học...) có thể làm binh lính nhạy hơn với các khí độc. Điều này giúp giải thích tại sao binh lính các nước đồng minh khác, trừ binh lính Anh, lại không mắc hội chứng trên.

Cơ phận nào của thân thể nặng nhất?

Da. Nặng khoảng 3-4kg với diện tích gần 2m2. Da nặng hơn bộ năo rất nhiều (năo đàn ông nặng 1,3kg và phụ nữ là 1,1kg). Đó là một cơ phận then chốt, v́ xúc giác chỉ đứng sau thị giác về lượng thông tin gửi về năo và là hàng rào chặn mọi sự xâm nhập từ bên ngoài.

Da gồm ba lớp: biểu b́ - lớp ngoài cùng bảo vệ cơ thể; b́ gồm các tế bào miễn nhiễm và mạch máu; hạ b́ - có nhiều tế bào mỡ. Da đổi mới sau 30-45 ngày.

Tại sao cù lại gây cười?

Việc cù gây cười không tuân theo qui luật sinh lư học thần kinh nào. Phản ứng cười khi bị cù h́nh như là một vấn đề văn hóa. Khi cù một em bé, người ta mong nó cười và khuyến khích bé sớm làm như vậy. Người ta đă xác định sự hiện diện của các đầu dây thần kinh đặc biệt giúp năo biết vị trí được cù rất nhẹ trên da.

Sinh vật là ǵ?

Theo truyền thống, người ta định nghĩa sinh vật dựa vào các chức năng nổi bật nhất: khả năng tự nuôi sống, lớn lên, sinh sản, chết và di chuyển được. Nhưng ngày nay người ta xem việc h́nh thành sự sống có thể là sự tự tổ chức ngày càng hoàn thiện của các thành phần trơ, như các khoáng sản (cũng có khả năng tự tổ chức và sinh sản). Tuy nhiên, các dạng sự sống trên Trái đất phải dựa vào hóa tính của carbon và nhất là phải có các phân tử ADN. Các nhà sinh vật học xem hai tính chất này là điều kiện cần và đủ để một vật được xác nhận là sinh vật.

 

Tại sao vết nhăn xuất hiện khi lớn tuổi?

 Cùng với thời gian, việc đổi mới các tế bào da và lượng collagen trong da giảm đi. Da trở nên ít đàn hồi hơn. Cùng trong thời gian này da bị mất nước, mỏng hơn, tạo các nếp nhăn.

Tiến tŕnh này được qui định bởi gen di truyền, môi trường (ánh sáng mặt trời, ô nhiễm), vệ sinh (ăn uống, hút thuốc, chăm sóc), nhưng cũng c̣n do việc lặp lại các căng thẳng trên da khi người ta cười, chau mày, nhăn trán...

 

Kangaroo có biết bơi?

Biết. Nhưng có điều là trên mặt đất hai chân sau được sử dụng đồng bộ th́ lúc xuống nước lại chuyển động như hai dầm bơi. Kangaroo có thể bơi như một con chó con. Tại sao nó xuống nước? Để tắm mát như nhiều loài có vú hay trốn chạy lúc nguy cấp, hoặc đơn giản chỉ là đi t́m cỏ bên kia bờ sông.

Tính diện tích của... một con voi

Nhân chiều cao từ đất đến vai với hệ số 6,807, tính bằng mét. Sau đó cộng với chu vi bàn chân, nhân với 7,701, rồi trừ lại 8,245. Công thức này chỉ áp dụng đối với loài voi châu Á và được xem là chính xác hơn cách tính dựa vào trọng lượng voi. Nhưng tính để làm ǵ? Để ước tính số túi xách có thể làm ra với bộ da của một con voi?

V́ sao ngựa vằn có... vằn?

Có người cho là để ngụy trang, lằn vạch sọc làm mănh thú khó nh́n thấy. Có người cho là để làm hoa mắt đối phương. Lại có người cho rằng ngựa vằn có ba loại sọc khác nhau, nhất là ở phía mông, để dễ dàng nhận ra nhau; hoặc để chống muỗi, làm muỗi bị hoa mắt! Ngựa vằn ít bị muỗi cắn hơn các loài ngựa khác. Nhưng cuối cùng vẫn chưa ai giải thích được!

Mùa đông là lúc Trái đất gần Mặt trời nhất!

Với quĩ đạo h́nh bầu dục, Trái đất cách Mặt trời hơn 5 triệu km vào mùa đông, so với 150 triệu km của lúc xa nhất. Vậy tại sao Trái đất lạnh nhất vào mùa đông? Là v́ Trái đất không biết... đứng thẳng. Nói khác đi, v́ trục Trái đất không thẳng góc với mặt phẳng quĩ đạo. Hậu quả trước tiên: vào mùa đông ngày ngắn hơn đêm (nếu trục quay không nghiêng th́ ngày và đêm sẽ dài bằng nhau). Trái đất tích nhiệt ít hơn vào ban ngày và thải ra nhiều hơn vào ban đêm. Hậu quả thứ hai: các nơi trên Trái đất không nhận được cùng lượng nhiệt vào cùng thời điểm. Trong khoảng từ tháng mười hai năm này đến tháng hai năm sau (ở vùng ôn đới), Bắc bán cầu nhận được tia sáng Mặt trời với số lượng ít nhất, đó là mùa đông.

Phân khủng long?

Cục phân hóa thạch này là một nguồn thông tin quí về cách ăn uống và thái độ của con vật đă thải ra. Đây là phân của một con khủng long ăn thịt, sống cách đây 65 triệu năm tại Canada. Với chiều dài đo được hiện nay là 15cm, lúc c̣n tươi nó phải đến 30cm và thể tích chừng 2,4 lít. Chủ nhân của nó thuộc loài tyrannosaurus rex.

 

Túi nilông phân hủy bao lâu?

Khoảng 100-400 năm, tùy theo nguyên liệu sử dụng. Để chống ô nhiễm, nhiều quốc gia đă cấm sử dụng túi nilông. Nước Pháp sử dụng mỗi năm hơn 18 tỉ túi nilông các loại.

Sấm sét có nguy hiểm cho máy bay?

Gần như là không. V́ bên trong máy bay được bọc một lớp hợp kim nhôm dẫn điện rất tốt. Ḍng điện của sét chỉ chạm mặt ngoài rồi truyền xuống đất, qua lớp không khí bên dưới máy bay. B́nh quân mỗi năm một chiếc máy bay bị sét đánh trúng hai lần. Thường th́ người trong máy bay chỉ thấy lửa lóe lên ở cửa sổ và các kim đồng hồ hơi rối loạn, ánh sáng đèn có thay đổi. Phía ngoài, các ăngten đôi khi bị trầy xước và sơn bị tróc tại điểm sét đánh trúng. 

Cái ǵ đẩy tên lửa bay?

Khi có lực là có phản lực, cường độ bằng nhau nhưng ngược chiều. Để bay, tên lửa phóng hơi ra đằng sau và do có phản lực, tên lửa bay về trước. Sức đẩy càng mạnh nếu lượng khí càng nhiều và tốc độ phóng khí càng cao.

Tại sao người ta cúi đầu về trước khi hắt hơi?

Do phản xạ. Bị kích thích bởi sự tiết dịch hoặc các chất bẩn vốn gây trở ngại cho hô hấp, cơ quan cảm ứng của các lông mũi gửi đi một tín hiệu. Cơ hoành, các cơ bụng và sườn co thắt đột ngột để làm các chất bẩn bắn ra ngoài.

Tại sao Nam cực lạnh hơn Bắc cực?

 Bắc cực là một biển phủ đầy băng đá. Vào mùa hè, một phần băng tan ra nước và nước hút nhiều ánh sáng Mặt trời hơn so với tuyết và nước đá vốn phản chiếu mạnh. Khi ấy, nước là vùng dự trữ nhiệt, bốc hơi lên khí quyển và làm điều ḥa khí hậu.

Trái lại, ở Nam cực, lớp băng dày nhiều kilômet nằm trên một nền đá và lục địa khổng lồ này, với nhiều núi cao, bị cô lập với ảnh hưởng đại dương trở thành nơi lạnh nhất trên Trái đất.

Ném một ḥn đá xuống nước từ bờ biển nước Pháp, sóng tạo ra có thể vượt Đại Tây Dương sang đến Mỹ, nếu biển phẳng lặng?

Không thể được. Dù biển lặng, sóng cũng biến mất nhanh chóng. Nước không di chuyển mà chỉ nhấp nhô lên xuống. Các phân tử nước lên xuống làm tiêu hao một phần năng lượng của sóng. Do đó sóng yếu dần và biến mất.

Tuổi thọ của nam châm

Nam châm bền tới hàng chục ngàn năm. Nhưng các hợp kim của sắt, cobalt và đất hiếm (dùng làm nam châm của máy móc điện tử) rất nhạy với sự oxy hóa. Nếu lớp sơn bảo vệ bị bong tróc, nam châm sẽ hư hỏng hoàn toàn trong vài tuần lễ.

Tại sao người ta không thể đi xuyên tường?

99,999% thể tích mọi nguyên tử là chân không. Nếu đường kính nhân nguyên tử được “zoom” đến 1cm, th́ các electron quay quanh nó phải cách xa nhân đến 1km. Nhưng không phải v́ rỗng như thế mà tay chúng ta có thể xuyên qua các bức tường. Dù gồm những khoảng trống rất lớn, các nguyên tử của bức tường cũng không để cho nguyên tử của bàn tay chen vào v́ giữa chúng có một lực đẩy gọi là tĩnh điện, rất lớn khi người ta t́m cách cho các nguyên tử áp sát nhau.

Các sinh vật biển có bị sét đánh?

B́nh thường là có, v́ nước là chất dẫn điện tuyệt vời. Trong băo tố, một vùng nước cũng nguy hiểm như các vùng lộ thiên khác. Ở mặt biển, tác động của sét thay đổi theo cường độ sét và khoảng cách giữa sét và mặt nước. Nếu cường độ tương đối yếu và cá bơi khá sâu th́ cá sẽ không sao, nhưng nếu mạnh hơn, sét có thể đánh trúng cá ở độ sâu 30m. Trong trường hợp này, khoảng 10-20% cá trong khu vực sẽ chết.

Vạn lư trường thành là công tŕnh xây dựng duy nhất nh́n thấy được từ không gian?

Sai. Nhưng các nhà phi hành ở quĩ đạo thấp - khoảng 200km có thể nh́n rơ các đường băng máy bay, các cảng lớn ven biển, các thành phố, thậm chí đường xe hơi và rất nhiều công tŕnh xây dựng khác. C̣n ở độ cao 400km của trạm không gian quốc tế vẫn c̣n nh́n thấy các kim tự tháp Ai Cập, nhưng phải cần đến ống nḥm. Vạn lư trường thành không thể nhận ra được, do bề ngang chỉ có 10m. Năm 2003, khi Yang Liwei, nhà phi hành vũ trụ Trung Quốc đầu tiên, từ trạm ISS trở về Trái đất và tuyên bố không thể nh́n thấy được Vạn lư trường thành, Chính phủ Trung Quốc đă phải sửa lại sách giáo khoa!

Nếu lao vào không gian không có áo bảo vệ?

Trước tiên không khí sẽ vọt ra khỏi phổi v́ sức hút của chân không, c̣n nếu cố t́m cách giữ lại, khí quản sẽ bị xé rách. Sau đó, cơ thể bạn sẽ phồng lên như một cái bánh phồng tôm.

Trong không gian, áp suất không khí bị triệt tiêu nên những chất lỏng trong cơ thể tự sôi lên với một chút xíu nhiệt. Nước trong các tế bào mềm, gần bề mặt cơ thể bắt đầu bốc hơi làm da căng phồng lên như khi bị rơi vào tổ ong. Trong phút chốc, độ đàn hồi của các mạch c̣n giữ được máu ở dạng lỏng. Nhưng do thiếu oxy, tim sẽ kiệt sức rất nhanh khi cố bơm máu vào các mạch đang phồng to lên.

Cùng lúc, nhiệt thoát ra khỏi cơ thể qua tất cả ngơ ngách. Các đường ống của nội tạng, phổi, mắt, hốc mũi bị đông đặc nhanh chóng. Và cuối cùng bạn sẽ ngất đi. Các chuyên gia NASA ước tính bạn sẽ tỉnh táo được 10 giây từ khi lao vào không gian. C̣n sau đó 1 phút, máu sẽ ngưng tụ hoàn toàn. Từ 30 giây trở đi, không ai c̣n hi vọng sống sót. Quần áo b́nh thường sẽ phồng lên rất nhanh như bị chiên gịn nếu hứng ánh sáng Mặt trời ở nhiệt độ 1500C, hoặc đông cứng nếu ở trong bóng tối với nhiệt độ -1400C.

 

Mèo luôn rơi xuống đất trên bốn chân?

Đúng, hay gần như thế. Nhờ hệ thống tai trong cực kỳ hoàn hảo, dù rơi từ bất cứ vị trí nào, mèo vẫn có thể “hạ cánh an toàn”, chân chạm đất, đầu ngẩng lên cao. Nhưng phải có đủ thời gian để xoay ḿnh, v́ thế nếu ngă từ độ cao dưới 2m nó cũng phải thua. Càng rơi từ trên cao, tốc độ rơi càng nhanh. Từ lầu 8 trở lên, tốc độ rơi có thể lên đến 200km/giờ. Khi đó, nó dang hai chân ra giống như con sóc bay. Khi xuống đất, bụng sẽ chạm nền trước tiên và mèo có thể bị thương nghiêm trọng, đặc biệt nếu là nền bêtông.

 

Đi vệ sinh trong không gian như thế nào?

Tạt một xô nước trong trạm không gian sẽ có tác dụng ngược lại so với khi ở Trái đất. Bởi thế người ta phải áp dụng nguyên lư của máy hút bụi. Nhà phi hành ngồi trên một cái bô, có móc giữ hai bàn chân và mở máy hút. Tất cả chui vào thùng chứa nước thải đặt bên dưới.

 

Đường dài nhất ch́m dưới nước ở châu Âu

 Đó là con đường Gois, tại Vendée (Pháp), nối lục địa với đảo Noirmoutier, dài 4km, chỉ sử đụng được khi thủy triều xuống, và là đường duy nhất để ra đảo.

Tùy thủy triều, cứ 12 giờ nó bị ch́m trong 1g30-3 giờ. Đường có nhiều trạm lánh nạn ở hai bên để người chưa quen tạm lánh khi thủy triều dâng. Từ trước cho đến thời đế quốc Roma, cách đây 2.000 năm, lục địa châu Âu kéo dài quá đảo Noirmoutier, và ngay cả đảo Yeu vẫn là đất liền vào thời ấy.

Tại sao số 4 La Mă c̣n được ghi là IIII trên một số đồng hồ?

Số La Mă IIII hay IV thường được sử dụng lẫn lộn vào thời cổ. Kư hiệu IV chỉ trở nên thông dụng hơn từ thế kỷ thứ 15. Kư hiệu IIII trên các đồng hồ, thay thế cho IV v́ lư do thực tế và thẩm mỹ. Thực tế v́ kư hiệu IIII tránh được nhầm lẫn giữa IV (4) và VI (6), v́ chúng viết ngược trên mặt đồng hồ. Thẩm mỹ, v́ tạo sự cân bằng giữa bên trái và bên phải của mặt đồng hồ.

Đá ngọc lam trong máy đồng hồ

Đó là corindon, nghĩa là oxyde aluminium nóng chảy và kết thành tinh thể. Ở dạng tinh khiết, corindon không màu. Trong thiên nhiên, v́ có sắt và titan nên đá ngọc lam có màu xanh. Nếu corindon chứa crôm sẽ có màu đỏ và gọi là hồng ngọc. Nhưng corindon trong đồng hồ đeo tay là đá tổng hợp, được sử dụng trong kỹ thuật kim hoàn, v́ là chất liệu cứng nhất sau kim cương, không bị trầy xước.

Sự sống ngoài Trái đất

Năm 1961, nhà thiên văn học Frank Drake đă phát minh một công thức toán để tính số lượng các nền văn minh trong vũ trụ. Theo đó, cứ mỗi 100 tỉ thiên hà th́ có khoảng 100 tỉ ngôi sao có một số hành tinh có sự sống giống Trái đất chúng ta. Mặc dù có thể có nhiều ngôi sao như vậy, các đặc tính của Thái dương hệ vẫn thật đặc biệt, sự hiện diện của Mặt trăng có tác động ổn định cho Trái đất. Ngày nay, thật sự người ta vẫn không biết liệu có sự sống ở nơi khác không, hay chỉ có chúng ta cô độc trong vũ trụ.

Dị ứng, do đâu?

Hiện nay, khoảng 15 triệu người Pháp bị dị ứng, gấp đôi so với cách đây 20 năm. Con ve bét chịu trách nhiệm về một nửa các trường hợp dị ứng. Kế đó là phấn hoa và vật nuôi, nhất là mèo, vốn bị cho là gây ra 30% các ca dị ứng. Sau cùng, 5% tổng số đó bị dị ứng thức ăn.

Các loài thú đều có răng sữa?

Gần như tất cả loài có vú đều có răng tạm trong thời gian hàm phát triển đủ lớn để mọc răng khôn. Trừ loài gặm nhấm chỉ mọc răng một lần và phát triển liên tục. Loài chó mất 4-7 tháng để thay 28 răng sữa bằng 42 răng thật, nhưng các loài khác vẫn duy tŕ răng sữa. Răng hàm đầu tiên của loài gặm nhấm vẫn c̣n nguyên, và răng nanh của loài ngựa cũng thế. Loài cá heo duy tŕ răng sữa suốt đời, bởi v́ đợt răng thứ nh́ không bao giờ mọc. Loài cá và rắn rít không có răng sữa, nhưng có một loạt răng thay thế tương tự, sẵn sàng lấp vào chỗ trống của chiếc răng bị găy. Rắn rít và cá sấu có thể thay răng đến 25 lần trong đời.

 

Oxy trong khí quyển ổn định ở mức nào?

 Bầu khí quyển chứa 21% oxy. Tỉ lệ này là ổn định, v́ việc tạo khí carbonic, kẻ tiêu thụ oxy, được cân bằng với sự phát sinh oxy bằng quang hợp. Sự quang hợp chủ yếu đảm bảo nhờ tảo đại dương.

Oxy được tiêu thụ thông qua sự hô hấp của động vật và sự phối hợp với các khoáng sản: oxit sắt (gỉ sắt), oxit silic (cát)... Tuy nhiên, hàm lượng oxy trong không khí đă thay đổi khoảng 15-35% trong 600 triệu năm qua.

V́ sao người ta đưa tay che miệng khi bị kinh ngạc?

Để ngăn một tiếng la hay một tiếng chửi. Nhà tâm lư học Joseph Messinger giải thích: khi nghe một sự kiện bất ngờ vui sướng hay đau khổ, dẫn đến chấn động t́nh cảm, động tác phản xạ đưa tay che miệng giống như ra lệnh phải im lặng hay ngăn tư tưởng biến thành lời nói. Động tác này xuất phát từ lúc tuổi nhỏ và mang nghĩa “Suỵt!” để ngăn những cái miệng quá “lanh chanh”.

Máy bay phản lực và máy bay cánh quạt?

Động cơ phản lực nhẹ hơn, mạnh hơn, hiệu suất cao hơn động cơ piston kéo chong chóng, cho phép đạt tốc độ nhanh hơn và bay cao hơn, v́ thế được lắp đặt cho loại máy bay đường dài. Nhưng loại chong chóng được kéo bằng động cơ phản lực - turbopropulseur - lại có hiệu quả hơn động cơ phản lực, cho phép cất cánh trên những phi đạo ngắn hơn.

Động cơ phản lực tiêu thụ ít hơn 20% nhiên liệu, làm tăng thời gian bay không cần đổ xăng. Dù tốc độ chậm hơn (800km/giờ) và ồn ào hơn, chúng được trang bị đặc biệt cho quân đội, như chiếc A-400M (trong ảnh) sẽ là phi cơ tương lai của quân đội Pháp.

Hiệu ứng cánh bướm là ǵ?

Lư thuyết của nhà khí tượng học Edward Lorenz, theo đó, sự đập cánh của một con bướm ở Brazil có thể tạo ra băo táp ở Mỹ. Theo sự diễn đạt, hiệu ứng này chỉ cần điều chỉnh chút xíu một thông số khí tượng, để nó có thể phóng đại dần dần và tạo ra các thay đổi lớn lao. Khái niệm này c̣n áp dụng cho các khoa học nhân văn, cho môi trường. Chẳng hạn, việc sử dụng thuốc trừ sâu hoặc các chất chống cháy tại châu Âu làm giảm số gấu bắc cực ở Groenland. Quả vậy, các chất độc này bay xa hàng ngàn kilômet, làm ô nhiễm nước và tích tụ trong mỡ của cá và hải cẩu, do đó cũng tích tụ trong loài gấu. Gấu tập trung mọi chất gây ô nhiễm, bị rối loạn cơ thể, ảnh hưởng đến sự sinh sản và sự tăng trưởng.

Tế bào mầm là ǵ?

Là loại tế bào mà khi phân chia có khả năng trở thành các loại tế bào khác trong cơ thể. Nó có thể sinh ra bất cứ tế bào nào trong cơ thể, tức gần 200 loại tế bào khác nhau, khi trưởng thành chúng trở thành tế bào chuyên biệt. Chẳng hạn, các tế bào mầm của tủy xương sinh ra hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu. Tế bào mầm của mô giữa có khả năng tạo các tế bào sụn, cơ hoặc mô mỡ.

 

Loài vật biết đếm?

Biết. Một số loài c̣n có khả năng gần giống những đứa trẻ. Sheba, một con khỉ cái, được đặt trước mặt hai cái mâm đựng những viên sôcôla (3+4 trong mâm thứ nhất và 5+1 mâm thứ 2). Nó có thể nhẩm tính số kẹo trên mỗi mâm để chọn mâm nhiều kẹo hơn. Một số loài khác không biết làm toán cộng nhưng lại biết đánh giá số lượng.

Chẳng hạn, gấu mèo Mỹ biết chọn những chiếc hộp có nhiều kẹo sôcôla hơn. Loài ḅ sát cũng thế. Tại sở thú Thoiry, người ta dạy cho kỳ đà Komodo biết phân biệt những tiếng lách cách của một chuỗi chín âm thanh khác nhau.

Tại sao đưa ngón tay giữa lên trời có ư nghĩa thách thức?

Đây là cử chỉ khiêu khích xuất phát từ trận Crécy giữa quân Anh và Pháp vào năm 1346. Để thách thức quân Anh, cung thủ Pháp đă đưa ngón tay giữa lên trời hét: “Các người chẳng có cái đó”. Một giải thích khác: người Anh khi chiến thắng tại Azincourt, năm 1415, đă tỏ ư khinh bỉ quân Pháp bằng cách đưa ngón tay giữa lên trời. Thời đó, các cung thủ thường dùng ngón tay thứ ba để kéo dây cung, nên tất cả cung thủ bị bắt làm tù binh đều bị chặt ngón tay giữa để không c̣n sử dụng cung tên được nữa. Ngày nay ngón tay này đưa lên trời cũng là một cử chỉ khiêu khích với ư tục tĩu.

Từ đâu có mùi đất sau mưa?

Do vi trùng actinomycète trong đất sinh ra chất géosmine-có mùi đặc biệt rất dễ nhận ra. Nhưng muốn thế, vi trùng cần có nước, và ở đây là nước mưa. Mùi càng dễ nhận ra khi trời nắng càng lâu trước khi mưa đổ xuống.

Tại sao có vật liệu nặng hơn vật liệu khác?

Các vật liệu không có cùng tỉ trọng. Một số vật liệu nhẹ hơn v́ chúng chứa nhiều không khí, cây bần chẳng hạn. Nhưng nếu xử lư nó một cách đặc biệt, như ép thật mạnh, xua đuổi khí ra khỏi các lỗ hổng, nó sẽ trở nên nặng hơn gỗ thông thường.

Hơn nữa, mọi nguyên tử không có cùng khối lượng. Một nguyên tử vàng nặng gấp bốn lần một nguyên tử sắt. Chú ư, tỉ trọng các vật liệu không tỉ lệ với khối lượng nguyên tử của chúng. Các nhân nguyên tử, chiếm 99% khối lượng của nguyên tử, lại nằm xa nhau ít nhiều trong vật liệu. Do đó, vàng chỉ nặng hơn sắt khoảng ba lần. Sau cùng, các nguyên tử giống nhau nhưng được sắp xếp khác nhau có thể sinh ra các tỉ trọng khác nhau. Thí dụ, kim cương và graphit đều có các nguyên tử carbon, nhưng kim cương nặng hơn graphit khoảng 50%.

 

Các hormon (kích thích tố) thúc đẩy mọc lông?

Chỉ có hormon testostérone kiểm soát việc mọc lông. Testostérone hoạt động từ tuổi dậy th́, kết hợp với vitamin D và các hormon tuyến giáp để đẩy mạnh việc mọc lông. Nhưng cùng với tuổi tác, testostérone bị biến đổi và xuất hiện sự rụng lông, tóc.

 

Có thể sống chỉ với một lá phổi?

Có hàng chục ngàn người đang sống với một lá phổi. Ngay cả lá phổi nhỏ (bên có tim) cũng đủ cung cấp oxy và thải carbonic cho máu, tất nhiên không hiệu quả bằng cả hai lá phổi trong điều kiện tốt, nhưng cũng chưa cần phải có thiết bị hỗ trợ.

Thiết bị hỗ trợ nhân tạo được dùng trong một số ca mổ hoặc trong thời gian ngắn (vài ngày), giúp máu thở ngoài cơ thể, bằng cách bảo đảm sự trao đổi khí. Việc cấy phổi nhân tạo vào lồng ngực đă được thử nghiệm nhưng kết quả chưa đủ sức thuyết phục.

 

 

Tại sao sa mạc rất lạnh vào ban đêm?

 V́ không khí quá tinh khiết. Chính mây và hơi ẩm trong không khí giữ nhiệt của đất. Ban đêm, đất trở nên lạnh khi phóng tia hồng ngoại lên trời và v́ không có mây và hơi nước để phản xạ trở lại mặt đất, tia này tan vào không gian. Nước có khả năng giữ nhiệt, một vùng đất ẩm tích nhiệt tốt hơn và duy tŕ nhiệt lâu hơn đất khô cằn của sa mạc.

Tại sao người ta hay găi đầu lúc suy nghĩ?

Đó là một phản xạ nhằm kích thích tập trung tư tưởng, bắt đầu từ lúc c̣n trẻ thơ khi người ta gặp phải một vấn đề khó giải quyết. Khi đó nó thể hiện một sự khó chịu. Đến lúc trưởng thành, động tác này trở nên vô ư thức: năo liên kết cử chỉ này với nỗ lực giải quyết vấn đề. Cắn bút, xoắn tóc hay rung chân đều có cùng lư do.

Đất trên Trái đất h́nh thành thế nào?

Từ 45% quặng mỏ, 5% chất hữu cơ, 25% nước và 25% không khí. Nước, không khí, ánh nắng Mặt trời tác động trên đá cứng tạo ra vỏ Trái đất. Thoạt tiên đá vỡ ra dưới tác động của các tác nhân xói ṃn như mưa, gió... Đá bị nghiền nhuyễn dễ bị hóa chất tấn công hơn, như các hiện tượng oxy hóa, axit hóa. Thay đổi này cùng với biến đổi hóa tính của đất tạo môi trường cho nấm, cây cỏ và vi trùng phát triển. Chúng hút chất khoáng và thải ra chất thải hữu cơ, làm tăng nhanh hiện tượng biến đổi đá. Độ dày của lớp đất thay đổi từ vài chục cm đến hơn 10m, tùy ở giữa đồng hay trên sườn núi. Ở sâu hơn nữa, lớp đá cứng của vỏ Trái đất vẫn c̣n nguyên.

Tại sao các ngôi sao và hành tinh có h́nh tṛn?

Do lực hấp dẫn. Lực này hút vật chất xung quanh tập trung về một điểm để tạo thành thiên thể và sau đó làm biến dạng thiên thể bằng cách thu hút vật chất của thiên thể (tụ lại dần dưới tác động của trọng lượng của chính nó). Hiện tượng này dừng lại khi tác động của lực hấp dẫn gần bằng nhau trong mọi hướng, nghĩa là lúc thiên thể có h́nh cầu. Nếu thiên thể chỉ có đường kính vài kilômet, sức hút của nó quá yếu nên thường không trở nên tṛn được. Hành tinh càng lớn có h́nh dáng càng tṛn và núi non ít cao hơn.

Khói củi và khói than, khói nào độc hơn?

Khói củi độc hại hơn v́ tập trung nhiều hơn các chất có nguy cơ gây ung thư (như benzen) hoặc gây rối loạn hô hấp (CO2, oxit azot).

V́ sao mù tạt làm cay mũi?

Tác dụng cay mũi là do hợp chất isothiocyanate d’allyle xuất hiện khi nghiền hạt mù tạt với giấm. Phân hóa tố myrosinase và sinigrine của hạt mù tạt được giải phóng và tác động với nhau để h́nh thành isothiocyanate. Trong lúc ăn, chất này chui vào hốc mũi và tác động lên dây thần kinh điều khiển mắt-mũi-miệng, kích thích hệ thống cảm nhận của ba cơ phận này. Chất isothiocyanate cũng là nguyên nhân chính khiến mù tạt xanh của Nhật Bản làm nồng mũi, cũng như cây cải xanh. Muốn giữ được vị này phải chứa mù tạt trong hộp kín, v́ phân tử isothiocyanate rất dễ bay hơi.

Các công ty đa quốc gia thuộc quốc tịch nào?

Mang tính toàn cầu, các công ty đa quốc gia có nhiều hơn một quốc tịch. Nhà kinh tế học Sylvie Martelli cho rằng không có yếu tố khách quan nào để xác định quốc tịch một công ty. V́ không thể xác định bằng quốc tịch của đa số công nhân, cũng không thể bằng nguồn gốc vốn hay quốc gia mà công ty đạt doanh thu cao nhất. Quốc tịch công ty đa quốc gia liên quan đến lịch sử h́nh thành và những người sáng lập. Điều này tùy thuộc vào quốc tịch của công ty mẹ, trung tâm quyết định mọi vấn đề, và c̣n thể hiện trong văn hóa ứng xử và cách điều hành công ty.

 

Tại sao các tay đua xe đạp cạo sạch lông chân?

 Không phải để giảm ma sát trong không khí, mà là để bớt đau lúc xoa bóp. Trước, sau và ngay trong lúc tập luyện, các tay đua đều có chuyên gia xoa bóp đi kèm và lông chân rất bất tiện cho việc xoa bóp.

Đó là lư do để họ cạo lông chân và đùi thường xuyên hoặc dùng kem làm rụng lông. Cạo lông chân đối với cuarơ xe đạp trở thành chuyện phổ biến.

 

Cá thổi bong bóng?

Không. Giáo sư Guy Duhamel, khoa ngư học thuộc Viện Bảo tàng khoa học tự nhiên Pháp, giải thích: “Cá không thổi bong bóng, bởi v́ như thế ngầm hiểu là cá nhả không khí ra. Đó là sự khác biệt với động vật có vú ở biển, như cá voi hoặc như chim cánh cụt”. Các động vật này dùng oxy để thở, trong khi các loài cá tiêu thụ oxy tan trong nước. Các mang của cá có nhiệm vụ khai thác oxy, chuyển vào hệ tuần hoàn để tưới các cơ quan. Nhưng một số loài cá, như cá chọi, có một cơ quan đặc biệt, đó là mê đạo, cho phép chiết oxy từ không khí để xây dựng các tổ bong bóng nổi nhằm đẻ trứng vào đó.

Khói nhang có hại?

Có, nếu nồng độ đậm đặc. Khói nhang thơm có thể rất độc. Thành phần các chất thơm cũng như keo sử dụng khi làm nhang không dự kiến để đốt. Khi cháy chúng biến thành các phân tử thơm nhóm benzène có thể gây ung thư. Những chất formaldéhyde (gây ngứa phổi), limonène (gây dị ứng) và nhóm ester de phtalate - được sử dụng trong keo làm nhang thơm - bị nghi ngờ gây rối loạn hệ thống kích thích tố. Ngay cả nhang trong chùa - nhà thờ, chỉ sử dụng các loại keo tự nhiên, cũng tỏa ra các hỗn hợp benzène khi cháy.

Tại sao loài kiến quá mạnh?

Kiến có thể mang một trọng lượng gấp 200 lần trọng lượng cơ thể là v́ nó rất nhỏ. Thật vậy, sức lực tùy thuộc phần dọc của các cơ. Con vật càng lớn th́ sức lực tương ứng với trọng lượng càng yếu, v́ khối lượng tùy thuộc thể tích. Thể tích này tỉ lệ với tam thừa kích thước.

Nếu một người có kích thước nhỏ hơn 200 lần th́ sức lực sẽ tăng gấp 40.000 lần (2002), nhưng khi đó khối lượng lại nhỏ hơn 8 triệu lần (2003), và sẽ chẳng mệt nhọc ǵ khi phải nâng 200 lần trọng lượng của ḿnh, giống như kiến. Và nếu một con kiến dài 2m như con người, nó sẽ không mạnh hơn chúng ta chút nào cả.

Cua có thể đi thẳng?

Một số cua chiến binh có thể đi thẳng hàng, nhưng với hầu hết loài cua, cấu tạo khớp xương của chúng chỉ cho phép đi ngang. Khi cua đi thẳng nó di chuyển rất chậm chạp, giống như con người khi... đi ngang.

Tuổi nào trẻ nhỏ bắt đầu hiểu được?

Ngay từ những ngày đầu đời, và có lẽ khi c̣n trong bào thai, bé đă nhạy bén với cung giọng nói và vần luật của ngôn ngữ (âm điệu, dấu giọng...). Khả năng phân tích cho phép bé nhận ra ngôn ngữ. Các em bé Pháp quan tâm đến tiếng Pháp hơn tiếng Nga và phân biệt được tiếng Tây Ban Nha và tiếng Đức chẳng hạn. Người ta biết các em nhận ra được giọng nói lúc năm tháng tuổi.

Có hoa dưới biển?

Có chứ. Bạn chớ ngạc nhiên khi nh́n thấy hoa biển mọc bên bờ Địa Trung Hải. Đó là các loài rong tạo ra các thảm dưới biển. Chúng không có liên hệ ǵ với hải qú, là loài động vật. Chúng cũng không phải là tảo - có cơ quan sinh dục ẩn giấu - nhưng là các cây hoa, với bộ máy sinh sản dễ nh́n thấy. Chúng hiếm khi nở hoa, thực vật này thường sinh sản bằng cách giâm và có hiệu suất quang hợp rất cao. Do đó, các vùng chúng che phủ có nhiều oxy và là nơi trú ẩn tốt cho các loài cá sống gần bờ, có ích cho môi sinh. Kẻ thù chính của chúng là tảo thông ḷng ở Địa Trung Hải.

 

V́ sao ăn thịt lại... ngon?

 Con người mê ăn thịt từ... hơn 2 triệu năm trước đây. Katharine Milton, nhà nhân chủng học của Đại học CaliforniaBerkeley, giải thích: bạn không thể đi mỗi ngày hàng chục dặm với cái bụng chứa đầy rau cỏ.

Với hàm lượng protein cao, thịt giúp tạo cơ bắp và c̣n là nguồn cung cấp sodium, một ion quan trọng cho liên lạc giữa các tế bào và truyền tín hiệu qua hệ thần kinh. Thịt c̣n cung cấp chất béo để tạo ra kích thích tố cho các cơ phận. Với thời gian tiến hóa, cơ thể đă liên kết vị béo, chất protein và vị mặn của thịt vào giá trị dinh dưỡng cao. Từ đó mùi thịt nướng là không thể nào cưỡng lại được. Thịt c̣n có nhiều phân tử ribonucleotide phản ứng với axit amino glutamate trong thịt và nhiều thức ăn khác, kích thích lưỡi và tạo ra vị umami, c̣n được gọi là “vị ngon của thịt”, được một nhà khoa học Nhật Bản khám phá cách nay 100 năm.

 

V́ sao áo quần vẫn khô dù không có nắng?

Nước trong sợi vải thoát dưới dạng hơi, nhưng làm sao chuyện này có thể xảy ra khi nhiệt độ thấp hơn 1000C rất nhiều? Nhờ sự khác biệt giữa hai hiện tượng sôi và bốc hơi.

Trong nước lỏng, các phân tử liên kết với nhau rất yếu. Khi đun nóng, nước được cung cấp năng lượng khiến nó chuyển động và tăng nhiệt độ. Đến 1000C, khi lực đủ mạnh để bẻ găy các liên kết yếu, nước rời bỏ dạng lỏng và ḥa tan trong không khí - đó là hiện tượng sôi.

Dưới 1000C, nước cũng dần biến thành hơi. Hiện tượng bốc hơi diễn ra trên bề mặt chất lỏng, nơi các phân tử liên kết yếu v́ không có áp lực từ phía trên. Bởi thế dù ở 100 hay 200C, một vài phân tử nước vẫn t́m được đủ năng lượng để bay đi. Nhưng bí mật của hiện tượng bốc hơi trước tiên là gió. Gió đă đuổi hơi nước đi. Không có gió, các phân tử hơi nước vẫn bám vào vải, di chuyển, va chạm với không khí và một số quay trở lại lớp vải, dù sau một thời gian chúng cũng bay đi hết. V́ thế, dù không có nắng, áo quần vẫn có thể khô, miễn là có gió.

Tại sao không cảm thấy Trái đất quay?

V́ chúng ta không có... máy đo tốc độ. Trên xe hơi, nếu chạy thẳng với tốc độ đều, chỉ có cảnh vật chạy ngược chiều và chấn động giữa bánh xe với mặt đường báo cho biết bạn đang di chuyển, và khi thắng gấp bạn mới cảm thấy ḿnh bị ném về phía trước. Cái mà chúng ta cảm thấy trong trường hợp đó chỉ là sự thay đổi tốc độ và hướng đi.

Trái đất cũng thế. Đó là một cỗ xe khổng lồ, quay với tốc độ 107.000 km/giờ xung quanh Mặt trời. Và v́ nó c̣n quay quanh chính ḿnh nên phải cộng thêm 1.600 km/giờ nữa. Nhưng v́ tốc độ không đổi nên bạn chẳng cảm thấy ǵ cả. Tại sao? V́ quay là một chuyển động đổi hướng liên tục. Do kích thước quá bé nhỏ, con người chỉ nh́n thấy đường thẳng khi chạy xe trên một ṿng tṛn ảo có chu vi 40.100km của Trái đất. Nhưng v́ sao không có gió thổi ngược lại như khi đi xe hơi? V́ không khí bao quanh cũng quay theo nữa.

Ở vùng cực người ta cân nặng hơn khi ở vùng xích đạo?

Khi ở hai địa cực, cân lượng bạn sẽ cao hơn. Nhưng đó chỉ là mập giả tạo. V́ dù bất kỳ ở đâu khối lượng của bạn vẫn không đổi. Cái thay đổi là trọng lượng, là sức hút Trái đất tác động lên bản thân bạn. Trọng lượng (P) và khối lượng (m) liên hệ trong hệ thức P = m.g, trong đó g là gia tốc trọng trường. Trị số g thay đổi tùy vị trí do Trái đất không tṛn hẳn.

Ở xích đạo bán kính Trái đất dài hơn đến 21km. Khoảng cách giữa tâm Trái Đất và bản thân bạn gia tăng sẽ làm trị số g giảm khiến trọng lượng giảm theo. Thứ hai, khi ở xích đạo, bạn sẽ bị quay nhanh hơn ở hai địa cực. Trị số g ở đây là 9,78 m/s2 so với 9,83 m/s2 tại địa cực. Khi chế tạo cân người ta sử dụng trị số g trung b́nh của Trái đất là 9,81 m/s2.

Tại sao bong bóng bay lại... bay lên được?

Cùng nguyên nhân làm tàu thủy nổi: sức đẩy Archimède. Trong khí quyển, sức đẩy Archimède là 1,2kg cho một mét khối. Có nghĩa là để đưa một người nặng 80kg lên không trung, cần phải có quả bóng 60,7m3. Đây là chưa tính trọng lượng quả bóng và khí bơm vào. Phải là các khí nhẹ, heli hoặc hydro chẳng hạn.

Có thể ngăn được động đất?

Có động đất là do áp lực gia tăng trong ḷng Trái đất. Năng lượng được giải phóng đột ngột bởi sự di chuyển và va chạm mạnh giữa các mảng kiến tạo, tương đương với năng lượng hàng ngàn quả bom nguyên tử. Tâm chấn động, tức vùng áp lực cao, có thể nằm sâu hàng trăm kilômet dưới ḷng đất và chạy dài hàng trăm kilômet. Hi vọng giới hạn cường độ động đất, bằng cách cho nổ ngăn ngừa trước khi các áp lực trở nên quá mạnh, vẫn c̣n là chuyện viển vông.

Có bao nhiêu vệ tinh bay trên đầu chúng ta?

 Hiện có hơn 2.630 vệ tinh nhân tạo bay quanh quĩ đạo Trái đất. Ngoài ra c̣n vô số vật thể là các thứ rác của việc phóng vệ tinh hoặc tàu thăm ḍ vũ trụ trước đây. Tổng trọng lượng các vật thể này khoảng 2.500 tấn kim loại, chưa kể c̣n trăm ngàn mảnh vụn với kích thước 1-10cm và hàng chục triệu mảnh với kích thước dưới 1cm. Các mảnh vụn này, do vận tốc rất lớn, cũng đe dọa các vệ tinh đang hoạt động.

Ai phát minh bánh xe?

Theo sách sử Trung Hoa, bánh xe là phát minh của Hoàng Đế sống từ năm 1697-1597 trước Công nguyên. Châu Mỹ thời tiền Christophe Colomb h́nh như chưa biết sử dụng bánh xe đến khi người châu Âu đến. Đối với các nhà khảo cổ, chính người Sumerien đă chế tạo bánh xe. Người miền Mésopotamie để lại vết tích của bánh xe có niên đại 5.500 năm. Năm 1900, Forestier, thanh tra cầu đường Pháp, cho rằng bánh xe phát sinh từ kinh nghiệm xoáy một que gỗ trên một cái bệ để đánh lửa.

Ruồi có bao nhiêu mắt?

5 mắt chính. Trong đó hai mắt kép to nằm hai bên đầu gồm 500 mắt nhỏ, mỗi mắt chuyển về bộ năo một thông tin riêng. Ở trán, ruồi c̣n ba mắt đơn.

Có thể dùng điện thoại di động khi dông băo?

Nguyên tắc hoạt động của điện thoại di động không gây nguy cơ bị sét đánh. Sóng vô tuyến không thể hút và dẫn sét tới nguồn phát sóng được. Có chăng là các trạm tiếp sóng trở thành mục tiêu cho sét khi dông băo. Nhưng tốt nhất nên tắt điện thoại di động v́ các thiết bị điện tử có thể bị hỏng do sóng vô tuyến quá mạnh của sét.

Mùi vị giảm sút theo tuổi tác?

Khả năng cảm nhận mùi vị giảm đáng kể từ 60 tuổi và hồi phục sau năm 70 tuổi. Muốn cảm nhận được vị mặn người già phải gia tăng gấp 11,6 lần liều lượng so với tuổi trẻ, vị đắng tăng gấp bảy lần, vị chua gấp 4,3 lần và vị ngọt gấp 2,7 lần. Người ta cũng bị mất khả năng phân biệt các vị, dẫn đến chuyện khó phân biệt các loại thức ăn. Khứu giác cũng bị lăo hóa tương tự. Nguyên nhân chính xác c̣n chưa được biết rơ nhưng người ta biết có một số thuốc là nguyên nhân làm mất khả năng cảm nhận mùi vị.

Động vật nào tiêu thụ ít năng lượng nhất khi di chuyển?

Kangaroo. Cú nhảy dài hơn 5m làm tốc độ chạy lên đến 50km/giờ, khiến kangaroo tốn ít năng lượng nhất so với các động vật khác khi di chuyển. Hơn nữa, nó c̣n tiêu thụ ít năng lượng hơn để thở nhờ các cơ phận nằm dưới bụng ép vào phổi khi chân chạm mặt đất. Kết quả, kangaroo ăn ít hơn năm lần so với các sinh vật ăn cỏ khác.

Tại sao vẫn c̣n khỉ, nếu loài người là hậu duệ loài khỉ?

Homo sapiens không phải là con cháu của khỉ, ít nhất là loài khỉ hiện nay như dă nhân hay khỉ đột. Thật ra, người và khỉ có chung ông tổ là loài khỉ lớn sống vào thời Miocène (cách nay từ 23 đến 5 triệu năm) và hai “chi tộc” đă tách rời nhau từ khoảng 10 triệu năm nay. Khỉ vẫn tồn tại và phát triển độc lập với chúng ta. Tóm lại, loài người không thay thế loài khỉ mà chỉ là bà con với nhau mà thôi.

Khói động cơ tên lửa có gây ô nhiễm?

Tùy loại nhiên liệu sử dụng. Khi phóng tên lửa Ariane 5, tầng chính đốt 173 tấn hydro và oxy lỏng, chỉ tạo ra hơi nước vô hại, nhưng các tầng khác có hỗn hợp hydrazine và tétraoxyde azote, và các động cơ khác đốt khoảng 241 tấn hỗn hợp polybutadène (một loại cao su), perchlorate ammonium và nhôm, tạo ra các chất ô nhiễm. Nói chung, độ ô nhiễm là tương đối thấp v́ khói tản mát suốt đường bay lên đến độ cao hơn 150km.

Mặt trời màu ǵ?

Mặt trời phát ánh sáng ở tất cả độ dài sóng, nghĩa là tất cả các màu. Nhưng trong mắt người, ánh sáng trắng là tổng hợp tất cả các màu mà Mặt trời gửi đến Trái đất. Do đó Mặt trời màu trắng.

Pháp có thể thay xăng bằng ethanol như Brazil?

Không. Năm 2003 Pháp sử dụng 92,7 triệu tấn dầu mỏ, trong đó có 50 triệu tấn cho vận tải. Để thay thế lượng dầu mỏ này bằng cồn cần phải có 125.500km2 củ cải đường - nguyên liệu sản xuất cồn (tức 23% diện tích nước Pháp và 80% diện tích trồng trọt). C̣n nếu làm cồn từ lúa ḿ lại cần diện tích đất 284.000km2, bằng 52% diện tích nước Pháp và bằng 183% diện tích trồng trọt ở nước này. Đó là chưa kể năng lượng cho giai đoạn trồng trọt và tiến tŕnh hóa học của việc sản xuất cồn.

Tại Brazil, 1/3 của tổng số 15 triệu ôtô chạy bằng ethanol. Số xe c̣n lại sử dụng hỗn hợp 20% cồn ethanol và 80% xăng.

Lỗ đen... màu ǵ?

Dĩ nhiên là đen rồi. Cái “máy hút vũ trụ” này có sức hút mạnh ghê gớm đến nỗi ánh sáng không thể thoát ra ngoài được, nên trở thành đen. Nhưng làm sao có thể nhận ra nó? Xung quanh một lỗ đen có tất cả các loại vật chất, từ khí vũ trụ đến các loại sao bị tan ră, quay tít tḥ ḷ. Để khỏi bị rơi vào miệng lỗ đen, chúng phải quay cực nhanh và do đó phát sáng lên, cực sáng. Lạ lùng là lỗ đen thường xuất hiện ở những vùng sáng nhất trong vũ trụ.

 

Nếu đến gần một lỗ đen?

 Các lỗ đen có sức hút tỉ lệ nghịch với khoảng cách. Một người cao 1,8m tiến đến gần lỗ đen, mà chân đi trước, sẽ cảm thấy sức hút ở chân khác với ở đầu.

Nếu lỗ đen có kích thước bằng 10 lần Mặt trời và ở cách xa 15.000km, anh ta có cảm giác như bị móc vào chân một thanh sắt nặng 12kg; ở khoảng cách 8.000km, thanh sắt nặng 350kg; ở khoảng cách 3.000km, thanh sắt nặng 700kg. Và ở khoảng cách 30km th́ có cảm giác giống như cả thành phố Paris kéo chân ḿnh.

Côn trùng hảo ngọt?

Không. Ong, kiến và các loại côn trùng chân đốt đều không có khái niệm ǵ về “đường”. Các bộ cảm nhận của chúng phát hiện các phân tử có khả năng dinh dưỡng cao như đường, nhưng không xem đó là một sở thích đặc biệt. Hơn nữa, chúng không có bộ cảm nhận riêng dành cho phân tử đường và các chất ngọt khác.

 

 

Có thể miễn nhiễm thuốc độc?

Hầu hết th́... vô phương. Cụm từ mithridatisation - miễn nhiễm thuốc độc xuất phát từ câu chuyện về vua Mithridate của xứ Pont (phía bắc Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay) khoảng năm 150 trước Công nguyên, đă uống hằng ngày các loại chất độc với liều lượng nhỏ để mong miễn nhiễm khi gặp số lượng lớn. Nhưng ông ta đă lầm to, khi uống những độc chất loại cực mạnh như strychnine hay cyanure, dù rất ít, đều đi đến cái chết. C̣n như thủy ngân hay arsenic, có độc tính dài hạn, nghĩa là khi uống nhiều lần dù với lượng thật nhỏ, nhưng khi tích tụ đủ vẫn gây chết người.

Cá đuối phóng điện thế nào?

Cá đuối phóng điện để bắt mồi hoặc để thoát khỏi kẻ thù. Sự phóng điện thay đổi, từ vài volt ở cá đuối thường đến nhiều chục volt với cá đuối điện. Điện phát từ các cơ được nối bằng dây thần kinh. Dưới sự chỉ huy của hệ thần kinh trung ương, cá đuối phóng điện bằng cách co cơ bắp. Điện thế có thể đạt tới 220 volt với những con cá đuối điện lớn.

Tại sao một số hợp âm nghe chói tai?

 Hài âm là khái niệm về cách kết hợp các nốt nhạc để tạo ra kết quả nghe êm tai. Tuy nhiên, nhận định này là chủ quan và thay đổi theo hệ âm nhạc, nền văn hóa và thời đại. Thưởng thức âm nhạc ở phương Tây vẫn c̣n dựa vào qui tắc từ thời Trung cổ và thời Phục hưng.

Các nhà âm nhạc học đă t́m một tiêu chuẩn toán học của hoàn hảo âm nhạc, và định nghĩa các tương quan phải có giữa các tần số nốt nhạc trong một hợp âm. Người ta thích phối hợp các âm thanh mà tần số có tương quan toán học đơn giản. Thí dụ 4/3 (quăng bốn đúng) hoặc 3/2 (quăng năm đúng). Âm nhạc hiện đại hoặc âm nhạc châu Á, vốn không tôn trọng các chuẩn này, h́nh như làm chói tai những người mới nghe.

Mèo ngủ ngáy?

Có một số mèo ngủ ngáy như chúng ta. Sự ngáy diễn tả mức độ yếu ớt của hệ hô hấp. Đó là trường hợp của các loài mèo mũi tẹt, chẳng hạn mèo Iran. Các cơ của cổ họng, ṿm miệng, lưỡi gà và lưỡi tạo ra độ rung khi chúng giăn ra trong lúc ngủ. Việc ngáy được khuếch đại nếu đường đi bị nghẽn v́ viêm nhiễm ở mũi, lưỡi hoặc hạch amidan. 7% mèo ngáy khi ngủ, trong khi 25% người ngáy lúc ngủ.

Bây giờ là mấy giờ ở Nam cực?

Mấy giờ... cũng được! Ở hai địa cực, các kinh tuyến hội tụ lại, Mặt trời thay v́ mọc ở chân trời vào buổi sáng, ở đỉnh đầu vào buổi trưa và lặn ở chân trời vào cuối ngày th́ lại đứng ngay trên bầu trời suốt sáu tháng liền và sau đó biến mất cũng sáu tháng liền. Kết quả, ở những nơi đó chẳng có giờ giấc ǵ cả. Các nhà khoa học làm việc ở địa cực thường sử dụng giờ của căn cứ tiếp tế cho ḿnh. Chẳng hạn, trạm Amundsen-Scott của Mỹ nằm ngay đỉnh Nam cực, dùng giờ của New Zealand.

Có b́nh minh Bắc cực ở... Nam cực?

Không. V́ hiện tượng “b́nh minh Bắc cực” chỉ có ở Bắc cực. Nhưng vẫn có hiện tượng gần giống được gọi là “b́nh minh Nam cực”. Nguyên nhân cũng giống nhau: gió Mặt trời thổi vào Trái đất bị từ trường của hai địa cực hút hết. Ở độ cao 500-1.000km, gió Mặt trời chạm mạnh vào khí quyển Trái đất và tỏa ra các tia sáng xanh lá, đỏ và tím hoa cà.

Tại sao thắng trước xe hơi ṃn mau hơn thắng sau?

Do sự chuyển dịch khối lượng lúc thắng xe: trọng lượng xe dồn vào bánh trước làm tăng sức ép của bánh xe trên mặt đất. Việc đặt động cơ phía trước cũng gia tăng sức ép này, và do phía sau xe được nhẹ hơn nên sức ép lên bánh sau của xe giảm đi.

Thắng sau của xe không tác động mạnh bằng thắng trước, v́ nếu thế bánh sau có nguy cơ nổ. Để pḥng ngừa vấn đề này, trên xe có một cơ cấu phân phối nhằm điều ḥa lực thắng giữa bánh trước và bánh sau. Các xe đua thể thao ít bị ảnh hưởng bởi hiện tượng này nhờ động cơ được đặt giữa xe. Ở xe máy hai bánh, khoảng 80-90% lực thắng được bảo đảm bởi bánh trước của xe.

Nước không sôi cũng bốc hơi?

 Sôi là sự chuyển động nhanh và mạnh từ trạng thái lỏng qua trạng thái hơi, dưới tác động của nhiệt độ cao. Nhưng để bốc hơi chất lỏng không buộc phải sôi mà chỉ cần các phân tử chuyển động.

Khi nhiệt độ tăng, các phân tử chuyển động và các phân tử chuyển động nhanh nhất trồi lên bề mặt nước và có thể bay lên cao. Bề mặt càng lớn, số phân tử bay lên càng nhiều. V́ vậy, nước mặt hồ bốc hơi nhanh hơn nước trong chai.

Gió cũng đẩy nhanh hiện tượng này: gió đuổi hơi nước làm băo ḥa không khí ở gần bề mặt của nước, cho phép các phân tử nước bốc hơi để nhường chỗ cho các phân tử kế tiếp.

Có bao nhiêu nước trong một tách cà phê?

140 lít. Đó là tổng lượng nước sử dụng từ lúc trồng tỉa, thu hoạch, chế biến, vận chuyển, pha chế cà phê cho đến khi dọn lên bàn cho bạn thưởng thức. 

Nhà môi trường giá rẻ

Từ tháng 4-2008, Công ty Phénix sản xuất loại nhà tiền chế môi trường giá rẻ, 125.000 euro/căn (chưa tính đất đai, tất nhiên). Kèo sườn sắt, tường bêtông trộn dăm gỗ, có cửa kính nhận ánh nắng mặt trời và kín như... chiếc hộp. Kết quả: nhiệt độ trong nhà duy tŕ ổn định 190C suốt năm, tiết kiệm mỗi năm 750 euro tiền đốt ḷ sưởi. Nhưng bạn phải sử dụng thiết bị điện công suất thấp, ít tỏa nhiệt và đừng mở cửa sổ thường xuyên.

Máy giặt kết hợp... bồn cầu

WashUP, loại bồn cầu kết hợp với máy giặt, do Sevin Coskun - một sinh viên Thổ Nhĩ Kỳ - thiết kế, đoạt giải thưởng sáng tạo “thiết bị môi trường” năm 2008 tại Đức. Ích lợi thứ nhất là tiết kiệm được nước v́ lợi dụng nước giặt áo quần để tống chất thải. Lợi ích thứ nh́ là tiết kiệm được không gian trong buồng tắm.

Rắn bú sữa ḅ?

Không! Loài rắn chỉ ăn mồi sống, c̣n sữa không hấp dẫn rắn. Hơn nữa, hàm của rắn thiếu cơ nhai nên không thể hút chất lỏng một cách hiệu quả. Nhưng người ta cứ đồn rắn bú sữa ḅ và c̣n đặt tên Milk snake (Rắn sữa) cho loài rắn Nam Mỹ thuộc họ Lampropeltis triangulum.

 

Tại sao người ta dễ buồn ngủ sau khi ăn?

 Do sự tiêu hóa thức ăn đ̣i hỏi nhiều năng lượng: 10% tổng năng lượng tiêu thụ mỗi ngày. Cần năng lượng để sản xuất dịch vị dạ dày và enzyme trong ruột, chưa kể hoạt động dai dẳng của các cơ trong bộ máy tiêu hóa.

Sau khi thấm qua thành ruột, chất dinh dưỡng được biến hóa và lưu giữ dưới dạng triglycéride và glycogen, vốn tiêu thụ nhiều năng lượng hơn nữa. Máu tập trung nhiều vào ruột gây buồn ngủ.

Xăng xe hơi trên thế giới đều giống nhau?

Về hóa học không có hai loại xăng giống hệt nhau, v́ đó là các hỗn hợp phức tạp. Mỗi loại xăng gồm hàng trăm loại hydrocarbure khác nhau. Các nhà buôn xăng dầu lấy chuẩn là loại hydrocarbure octane (gồm chuỗi tám nguyên tử carbon) khi họ trộn các thành phần khác nhau trong nhà máy lọc dầu. Xăng có chỉ số octane 95 hoặc 98 th́ giống nhau trên toàn thế giới, nhưng vẫn có một vài khác biệt tùy theo qui định của mỗi quốc gia, chẳng hạn tỉ lệ cồn được đưa thêm vào. Nhưng các khác biệt này có ảnh hưởng không đáng kể đến hoạt động của máy nổ.

V́ sao nước đá làm ly nước ngọt... lạnh?

Bởi v́ nó... lạnh.   

Sai! Nước 00C không đủ làm ly nước ngọt lạnh một cách hiệu quả. Khi nước đá đă hạ nhiệt ly nước ngọt xuống 150C th́ cùng thể tích nước đó ở 00C cũng chỉ có khả năng hạ nó xuống chừng 1-20C. Bí mật nằm ở lúc cục đá tan. Muốn chuyển từ thể rắn sang lỏng, nước cần năng lượng. Lấy từ đâu? Từ những ǵ gần nhất, trường hợp này là nước ngọt trong ly.

Luật tiến hóa có thể làm loài ngựa có hai cánh tay?

Không! Tứ chi ngựa đă biến đổi quá nhiều, không thể quay trở lại thời tổ tiên của nó là con Acanthostega (loài cá biết đi) cách nay 350 triệu năm. Người ta c̣n có thể phân biệt được các ngón dưới dạng xương thoái hóa bị thừa ở hai bên “ngón giữa”, vốn đă biến thành “móng guốc” của ngựa. Chúng sẽ không bao giờ hoạt động trở lại dù sau hàng triệu năm tiến hóa, bởi thiên nhiên không thể tác động lên các phần cơ thể “đă không c̣n nữa”.

Nhưng theo thuyết tiến hóa của Darwin, vẫn có thể có những giải pháp kỳ diệu bất ngờ của thiên nhiên. Chẳng hạn tổ tiên của cá heo và cá voi vốn là động vật có vú sống trên mặt đất, dù tổ tiên xưa nhất của chúng vẫn là loài cá. Như vậy cá voi đă từng sống dưới nước, lên cạn và lại xuống nước. Khi đổi từ nước sang không khí, loài có vú này phải phát triển cột xương sống để chịu được trọng lượng kếch sù của nó. Loài cá bơi bằng cách uốn ḿnh theo chiều đứng. Loài có vú không thể bơi theo kiểu đó. Thế mà thiên nhiên lại cho cá voi bơi bằng cách uốn ḿnh theo chiều ngang.

 

 

Đo khoảng cách chính xác giữa Trái đất - Mặt trăng?

 Đo được khoảng cách chính xác này nhờ con người lên được Mặt trăng. Ngày 21-7-1969, các nhà phi hành Mỹ Neil Armstrong và Buzz Aldrin đă đặt một tấm biển gồm 100 gương phản chiếu trên vùng biển Yên tĩnh của Mặt trăng.

Các đài thiên văn chiếu nhiều chùm laser về hướng các gương ấy, rồi đo thời gian đi - về của ánh sáng. Biết rằng vận tốc ánh sáng là 300.000km/giây, người ta tính được khoảng cách Trái đất - Mặt trăng là 384.403km.

Vào thế kỷ thứ ba trước Công nguyên, nhà thiên văn Hi Lạp Aristarque tính toán khoảng cách này là 486.000km, dựa vào khoảng cách Mặt trăng di chuyển trong nguyệt thực toàn phần. Hai trăm năm sau, Hipparque - một nhà thiên văn Hi Lạp khác - tính là 384.000km! Năm 1751, các nhà thiên văn Pháp Lalande và La Caille đạt số đo chính xác hơn, bằng cách nhắm đến trung tâm Mặt trăng từ Berlin và Le Cap (Nam Phi), và tính bằng phép đo tam giác.

 

Có người giống hệt ḿnh không?

Có, nhưng rất hiếm. Khả năng có người giống hệt ḿnh, về cả bộ gen, ở tỉ lệ 1/27.600.000 tỉ.

 

Tại sao khung xe đạp nữ không có thanh ngang?

Sự khác biệt giữa xe đạp nữ và nam đă có từ khoảng năm 1870. Khung thời ấy, gọi là khung thập tự, được tăng cường một thanh nối ngang trên xe đạp nam, và không có ở xe đạp nữ. Lư do là thanh ngang dễ vướng váy và áo dài của nữ giới. Đến năm 1885, xe đạp có loại khung uốn cong, gọi là khung cổ thiên nga, được giới nữ ưa chuộng.

Chó biết bao nhiêu chữ?

Đa số chó biết khoảng 10 chữ, nhưng kỷ lục thuộc về con chó ṇi Rico, 13 tuổi, được sử dụng nghiên cứu về ngôn ngữ ở Mỹ (theo tạp chí Science tháng 10-2004), với 250 từ. Rico có trí nhớ phi thường. Chỉ cần đưa một đồ vật mới cho nó thấy và đọc tên đồ vật ấy lên khoảng 10 lần là nó có thể nhớ đến một tháng sau. Điều lạ hơn nữa, nếu người ta yêu cầu đi lấy một đồ vật mới, nó có thể t́m ra đồ vật ấy bằng cách loại trừ các vật đă biết. Nghiên cứu này, thực hiện bằng cách phân tích các khả năng cần thiết để nắm bắt ngôn ngữ và học hỏi, mở ra nhiều viễn tượng mới và chứng tỏ rằng một số cơ quan nhận thức, vốn cho phép hiểu ngôn ngữ, đă đi trước sự xuất hiện của ngôn ngữ. Chó, cũng như trẻ em hai tuổi, có khả năng “ghi nhớ nhanh”. Nhưng ở trẻ em là tự phát, c̣n các con vật th́ phải tập luyện.

Côn trùng có đau đớn khi bị chà đạp?

Có thể. Với con người và hầu hết động vật có xương sống, đau là tín hiệu báo động phải được chấm dứt. Xúc giác nơi cơ thể bị tổn hại gửi thông tin đến tủy sống để chuyển về năo và nơi đây ra lệnh hành động. Qui tŕnh này có lẽ cũng diễn ra nơi côn trùng. Chúng có bộ tiếp nhận những cảm giác khó chịu (nhưng chưa biết có chuyển thành đau đớn không, v́ đau đớn phải liên quan với xúc cảm). Và côn trùng quá khác biệt với con người để so sánh. Con dế vẫn tiếp tục ăn khi đang bị ngựa trời nuốt sống!

Nhựa cây lên thân cây như thế nào?

Có ba hiện tượng vật lư khiến nhựa lên được thân cây: thẩm thấu, mao dẫn và bay hơi. Trong sự thẩm thấu, nước trong đất được muối khoáng trong rễ cây hút lên. Các ống dẫn nhựa có đường kính nhỏ lại tạo hiện tượng mao dẫn làm chất lỏng đi lên, trong đó có nhựa cây. Và cuối cùng là sự bốc hơi của nước trong lá. Nhựa có thể lên cao tới 130m, tốc độ tối đa 100m trong một giờ.

Tại sao bạc hà làm miệng cảm thấy lạnh?

Trước và trong lúc ngậm kẹo bạc hà, nhiệt độ trong miệng không khác biệt. Thế nhưng cảm giác có một luồng gió lạnh chạy trong lưỡi là rất thật. Lư do là những phân tử bạc hà trong kẹo kích thích những tế bào cảm giác lạnh trên da, trong màng nhầy của mũi, miệng và những tế bào này báo động cho năo.

Tắm biển trong lúc băo nguy hiểm?

Đúng. Khi trời sấm chớp, tốt nhất nên rời xa băi biển trước khi băo táp nổi lên. Sét luôn t́m đường dẫn điện tốt nhất để xuống đất, và cơ thể dẫn điện tốt hơn không khí. Cơ thể, khi nhô lên khỏi mặt nước, sẽ thu hút tia sét mạnh hơn. Nhưng nếu không chạy kịp, tốt nhất là d́m ḿnh xuống nước, ló đầu lên. Nếu nhô nửa người trên mặt nước hay đi trên bờ biển sẽ nguy hiểm hơn nhiều, v́ chân chạm nước hay đất ẩm dễ làm sét t́m đến.

 

 

Diện tích của sa mạc trên Trái đất?

Các sa mạc trên thế giới bao phủ 5.000 triệu ha, tương đương diện tích châu Mỹ. Mỗi năm lại có thêm khoảng 6 triệu ha đất bị sa mạc hóa. Trong khi đó, rừng thế giới chỉ chiếm 3.900 triệu ha, tức 30% diện tích các châu lục.

Kim cương vĩnh cửu?

Không. Khi rời khỏi ḷng đất kim cương không thể tồn tại vĩnh cửu được và sẽ biến thành graphite - dạng ổn định của carbon trong điều kiện áp lực, nhiệt độ của mặt đất. Những ai thích tích trữ kim cương không cần phải lo lắng nhiều, v́ biến đổi này chỉ diễn ra sau vài... tỉ năm!

Tại sao chim không bao giờ té khỏi cành cây khi ngủ?

Trước tiên, chim chỉ ngủ từng chập vài giây (chim én có thể ngủ trong khi... bay). Ngoài ra, khi đậu chim bám rất chắc vào cành cây nhờ lúc ấy các ngón đối diện nhau. Và phần lớn chim có hệ thống gân rất đặc biệt, khi áp ḷng bàn chân vào cành cây th́ các ngón khép lại ngay tức khắc, phản xạ này diễn ra hoàn toàn tự động.

 

Có thể sống được với một lá phổi?

 Hàng chục ngàn người trên thế giới đang sống b́nh thường chỉ với một lá phổi hoạt động. Ngay cả lá phổi nhỏ (bao bọc quả tim) cũng đảm bảo cung cấp đủ oxy cho máu và loại bỏ khí CO2.

Dĩ nhiên thở bằng một lá phổi không hiệu quả bằng hai lá phổi mạnh khỏe, nhưng vẫn không cần sự trợ giúp nhân tạo. Phổi nhân tạo có thể dùng cho một vài trường hợp phẫu thuật, thay thế tạm thời trong vài ngày, cho phép oxy hóa máu bên ngoài cơ thể nhờ một cái bơm và một màng xốp đóng vai tṛ lá phổi, bảo đảm trao đổi khí.

Máu trở lại cơ thể qua ống dẫn vào động mạch và đi ra ở tĩnh mạch xương đùi. Phổi nhân tạo cấy vào lồng ngực đă được thử nghiệm tại Hoa Kỳ, nhưng kết quả không hoàn hảo để có thể thay cho biện pháp ghép phổi.

Các hoocmôn làm mọc lông?

Chỉ hoocmôn testostérone kiểm soát và phân phối lông trên cơ thể. Nó can thiệp vào thời dậy th́ của người, và phối hợp vitamin D cùng các hoocmôn tuyến giáp để đẩy mạnh việc lông mọc.

Nhưng cùng với tuổi tác, testostérone trong máu tự biến đổi dưới tác dụng của một enzym và có xu hướng kích động sự rụng tóc.

Súc vật có thích nghe nhạc?

Không, theo nghĩa thích âm thanh du dương như con người. Sở thích của con người có liên quan đến giáo dục và văn hóa, một đặc tính ngoại hạng của nhân loại. Nhưng con vật có thể phân biệt một âm thanh nếu liên quan đến một sự kiện dễ chịu như được cho ăn.

Ḍng nhạc này sẽ là một nguồn cảm hứng báo tin trước. Các loài chim như hoàng yến có thể tạo ra âm thanh du dương với hi vọng được tưởng thưởng. C̣n nếu chó sói bắt đầu tru khi nghe tiếng sáo là v́ âm thanh này nhắc nhớ lại tiếng tru của chúng.

Tại sao nghe âm thanh của biển trong vỏ ốc?

V́ vỏ ốc tạo thành hộp cộng hưởng và khuếch đại âm thanh. Khi kề tai vào miệng ốc, thật ra người ta nghe tiếng máu chảy trong mạch của chính ḿnh, thành một âm thanh ŕ rào đặc biệt.

Âm thanh được khuếch đại và nghe rơ nhờ vỏ ốc chặn tiếng động bên ngoài lại. Chính v́ thế khi đưa tai vào và ra khỏi vỏ ốc, người ta nghe hai âm thanh khác nhau như tiếng sóng vỗ. Một hộp mứt rỗng cũng làm được vai tṛ một vỏ ốc.

Cách tính nhiệt độ toàn Trái đất?

Người ta tính nhiệt độ toàn cầu, so với chuẩn trung b́nh là 140C (đo giữa 1961 và 1990). Năm 2006, nhiệt độ trung b́nh tăng bất thường 0,420C so với chuẩn trung b́nh. Số đo được chọn lựa từ số liệu các trạm khí tượng phân bố đều trên toàn thế giới, mỗi điểm đại biểu cho một vùng trên Trái đất.

Mỗi năm có hai nhóm nghiên cứu, một của Anh và một của Mỹ, tính toán nhiệt độ toàn cầu. Nói chung, số liệu của họ trùng khớp nhau, ngoại trừ vào năm 2005, người Mỹ tính tăng 0,610C và người Anh thấy tăng 0,480C.

 

Tại sao nước đá tủ lạnh không trong suốt?

 Bởi v́ các tinh thể nước đá bị vỡ nát. Nước đá được h́nh thành từ sự kết tụ đều đặn các phân tử nước. Tuy nhiên trong sự tổ chức này, các tinh thể chiếm nhiều khối lượng hơn phân tử nước ở thể lỏng.

Điều này giải thích v́ sao tỉ trọng nước đá thấp hơn tỉ trọng của nước khiến nước đá nổi được. Khi đặt một hộp nước trong tủ lạnh, nước bắt đầu đông lại ở bề mặt, rồi lan dần vào trung tâm. Phần nước lỏng c̣n lại bị kẹt giữa các vách của nước đá, các tinh thể bị nén tự sắp xếp một cách vô trật tự. Chỉ số khúc xạ không c̣n thuần nhất gây rối loạn đường đi của ánh sáng làm nước đá nh́n không trong suốt.

Có cách để chắc thắng trong các tṛ chơi đỏ đen?

Có. Hăy h́nh dung một tṛ chơi, nếu thắng người ta được gấp đôi số tiền bỏ ra, c̣n thua sẽ mất trắng. Chỉ cần theo chiến lược này: khi thua, lần sau tăng gấp đôi số tiền đặt cho đến khi thắng mới dừng lại. Giả định bạn đặt 10 đồng. Nếu thắng, bạn được 20 đồng, lời 10 đồng. Nếu thua 10 đồng, đặt tiếp 20. Như vậy bạn đă chi ra 10 + 20 = 30 đồng. Nếu thắng, bạn sẽ kiếm được 40 đồng, lời được 10 đồng. Nếu thua, sẽ đặt lại 80 đồng và tiếp tục như thế cho đến khi thắng, với điều kiện phải có một số vốn khổng lồ để theo đuổi đến cùng. Đây là phương pháp để thắng chứ không đảm bảo... làm giàu!

Có thể lội trong hồ chứa nước nhanh hơn trong hồ chứa sirô?

Vấn đề này đă từng gây ra cuộc tranh luận chưa ngă ngũ giữa hai nhà bác học lớn Isaac Newton và Christian Huyghens. Huyghens cho rằng độ nhờn của nước đường không làm thay đổi tốc độ bơi, c̣n Newton th́ cho rằng có. Măi đến ngày nay, Edwar Cussler, giáo sư Đại học Minnesota, mới làm sáng tỏ vấn đề. Không tranh căi lôi thôi, ông cho 16 người bơi thử trong một hồ nước dài 25m đă được đổ 300kg đường vào. Kết quả: Huyghens có lư!

Có thể tẩy trắng hơn... màu trắng?

Được. Một vài loại bột giặt có chứa các phân tử azurant optique, có khả năng chuyển một phần tia cực tím mà mắt thường không nh́n thấy thành ánh sáng thấy được. Áo quần bám các phân tử này phản chiếu đến mắt chúng ta nhiều ánh sáng hơn phần chúng nhận được. Và ta thấy một màu trắng rực rỡ hơn cả... trắng!

Tại sao sữa có màu trắng?

V́ sữa là một dung dịch có chất keo. Các chất trong sữa không tan ra và sữa là một hỗn hợp nước, các vi cầu protein và chất béo dài 3-5 micro mét. Chất béo không có màu nhưng sự phân tán của ánh sáng lên các vi cầu làm sữa có màu trắng. Sữa càng nhiều chất béo càng trắng. Các protein như caséine tạo ra các cụm nhỏ gọi là mixen, phân tán ánh sáng kém hơn các vi cầu mỡ. Do đó, sữa đă tách kem có màu hơi xám.

Tất cả gà con đều có lông màu vàng?

 Cũng có những gà con lông đen, nâu, lốm đốm... Gà con có lông măng màu vàng thường được chọn v́ có nhiều ưu điểm: mau lớn, thịt ngon, ít bệnh. Để ổn định đặc tính này, các nhà sản xuất đă cố t́nh pha trộn các con vật có gen tạo lông măng toàn màu vàng. Họ cũng kiểm soát được tốc độ tăng trưởng của bộ lông.

Người ta có thể cảm nhận được bao nhiêu mùi?

Khoảng 10.000 mùi. Tuy nhiên màng nhầy trong mũi người chỉ có 350 bộ cảm nhận. Không có mối quan hệ trực tiếp giữa số lượng bộ cảm nhận và số lượng mùi có thể phân biệt. Mỗi bộ cảm nhận có thể nhận ra nhiều mùi khác nhau, và mỗi phân tử mùi được nhận biết do một tổng hợp nhiều bộ cảm nhận. Năo nhận ra một mùi nhờ một luồng thần kinh tổng hợp phức tạp đến từ màng nhầy trong mũi.

Chạy có thể làm bàn chân mạnh hơn?

Không, nhưng có thể làm nó... lớn hơn! Khi chạy, các sợi gân căng ra và có khuynh hướng bị kéo dăn. Sau một thời gian chạy nhiều, bàn chân có thể dài thêm một “cỡ giày” (6,7mm). C̣n khi đi bộ máu của tĩnh mạch về tim kém hơn khi chạy, v́ áp lực máu thấp hơn. Bởi thế sau một ngày dài đi bộ chân có thể bị sưng vù lên. Phải nhớ tất cả điều đó khi mua giày!

Tại sao gạo dẻo?

Do tinh bột bám vào hạt gạo. Gạo trở nên dẻo khi được xử lư với hơi nước ở nhiệt độ 1050C. Dưới tác dụng của nhiệt và hơi ẩm, các phân tử amylose chứa tới 70% tinh bột dính mạnh vào nhau và gạo trở thành dẻo. Gạo nếp chứa 100% amylopectine, một dạng tinh bột có các phân tử lớn hơn ở gạo thường.

Có thể trượt tuyết với tốc độ tối đa bao nhiêu?

Trên lư thuyết là gần 500 km/giờ, tương đương tốc độ tối đa của các tay nhảy dù chuyên nghiệp lúc rơi tự do. Trong vật lư học, không có sự khác biệt giữa rơi và tuột dốc. Khi trượt tuyết, lực ma sát làm tốc độ chỉ có thể lên đến 251,4 km/giờ, kỷ lục mà cô gái Ư Simone Origone thực hiện vào năm 2006. Muốn giảm tốc độ ma sát có thể tăng kích thước xe trượt tuyết, nhưng luật qui định rất khắt khe: giày trượt không được dài quá 2,4m và nặng quá 15 kg/đôi. Muốn tăng tốc độ có thể thoa sáp vào ski, nhưng dù thế cũng chỉ có thể đạt đến 270 km/giờ, cao hơn người nhảy dù nghiệp dư trước khi dù mở.

Cổ thụ có thể tăng trưởng măi?

Với những cây cổ thụ, tăng trưởng không diễn ra trên đỉnh chóp mà ở các vùng thấp hơn của tàn cây. Sự khó khăn khi dẫn nhựa lên đỉnh khiến cây không thể tăng trưởng măi được. Tất cả các vật thể có sự sống đều phải tiêu thụ một năng lượng tối thiểu, tỉ lệ với trọng lượng của nó. Dù một cây cổ thụ có nhiều tế bào chết, nhu cầu này vẫn tăng liên tục, cho đến khi vượt quá khả năng quang hợp của cây, và cây chết.

 

Tên thuốc tây được đặt thế nào?

Ở Pháp, việc đặt tên thuốc là quyền của nhà sản xuất và cũng không đơn giản, v́ phải đạt nhiều tiêu chuẩn. Phải dễ đọc cho nhiều ngôn ngữ khác nhau, và không thiên vị ngôn ngữ nào. Không mang âm hưởng lời nguyền rủa hoặc thô tục của bất kỳ đất nước nào mà thuốc sẽ được bán. Sau cùng tên thuốc c̣n phải được Cơ quan đánh giá thuốc châu Âu chấp thuận, sau khi rà soát để không trùng lắp với tên một loại thuốc nào khác và đúng theo tiêu chuẩn định danh quốc tế (DCI) của Tổ chức Y tế thế giới.

Khói động cơ phản lực có gây ô nhiễm không?

Tùy thuộc vào loại nhiên liệu sử dụng. Tên lửa Arianne 5 của châu Âu sử dụng 241 tấn hỗn hợp polybuta diène (gần giống cao su), perchlorate ammonium và aluminium. Khi đốt cháy, khí thải khá ô nhiễm. Tầng chính, đốt 173 tấn hydro và oxy lỏng, khí thải chỉ là hơi nước nên không độc hại. Tên lửa Saturn 5 của Hoa Kỳ chỉ dùng loại nhiên liệu này. Ở các tầng trên cùng, Arianne 5 c̣n sử dụng hỗn hợp hydrazine và tétraoxyde nitơ nên khí thải độc. Dù sao ô nhiễm cũng không đáng kể, bởi khí thải trải dài suốt một đoạn đường hơn 150km.

Làm sao biết được trong sơn có ch́?

Phải dùng máy  chiếu một luồng tia X vào chất sơn nghi ngờ. Tia phản hồi cho phép nhận biết thành phần hóa chất trong sơn, trong đó có ch́ và nồng độ của nó. Được dùng chống ẩm mốc, sơn ch́ bị cấm sử dụng từ năm 1948.

 

Rượu trợ giúp tiêu hóa?

 Không, trái lại rượu c̣n làm chậm tiêu hóa khi độ cồn vượt quá 200C. Rượu ức chế gastrine, phân hóa tố xác định tỉ lệ axit cần thiết để tiêu hóa lượng thức ăn và phụ trách việc co bóp của dạ dày.

Do vậy, thức ăn sẽ bị rối loạn khi đến ruột. Rượu - một chất hiếm hoi không thay đổi thành phần sinh hóa khi được hấp thu vào cơ thể - đi thẳng vào máu, thông qua vách dạ dày và đường ruột.

Có thể chạy xe đạp trên Mặt trăng?

Rất khó khăn, v́ lực hấp dẫn của Mặt trăng nhỏ hơn Trái đất đến sáu lần. Một người nặng 75kg, chỉ c̣n 12,5kg khi ở trên Mặt trăng. Trọng lượng cơ thể trở nên quá nhẹ nên lực tiếp xúc của bánh xe sau với mặt đất cũng giảm sáu lần.

Khi đạp mạnh, bánh xe quay nhưng xe vẫn đứng yên một chỗ. Khi xuống dốc, xe không thể dừng được v́ tuy bố thắng kẹp cứng bánh xe, nhưng xe không bám đường. Cần những bánh xe to với nhiều móc sắt để bám vào mặt đường. Đó cũng là giải pháp cho những robot thám hiểm sao Hỏa, nơi lực hấp dẫn nhẹ hơn Trái đất ba lần.

Tại sao một số hồ nước có màu hồng?

Do sự hiện diện của một loài vi tảo tự bảo vệ diệp lục trước tác động của ánh sáng Mặt trời và muối bằng chất beta caroten màu đỏ. Các con tôm nhỏ bồi bổ cho loài vi tảo này trước khi đến lượt tảo làm mồi cho loài hồng hạc. Màu đỏ tập trung trong bộ lông làm hồng hạc có màu hồng.

Côn trùng nào có nọc độc nhất?

Đó là loài kiến gió mùa Pogonomyrmx maricopa ở các tiểu bang miền nam Hoa Kỳ. Nọc độc gây chết người ở mức 0,12 mg/kg, độc gấp 25 lần nọc của ong ṿ vẽ. Ba lần cắn của con kiến này đủ để giết chết một con chuột nặng 500 gram. Nọc của loài nhện quả phụ đen - Latrodectus mactans nổi tiếng là 0,9 mg/kg.

Nhiều loài kiến khác cũng có ṿi chích và nọc độc, v́ chúng thuộc họ cánh có màng, như các loài ong. Thủy tổ loài cánh có màng xuất hiện cách nay 150 triệu năm, thuộc kỷ Juras. Khoảng 100 triệu năm sau, một số loài bị mất cánh và biến thành họ nhà kiến.

 

Để nhớ tốt, cần… quên?

Theo một nghiên cứu của Viện hàn lâm Khoa học quốc gia Hoa Kỳ, quá nhiều kư ức dài hạn có thể gây khó khăn khi kết nối chuỗi thông tin mới và xử lư những kư ức ngắn hạn.

Nghiên cứu chỉ ra rằng để trí nhớ làm việc tốt th́ số lượng neuron thần kinh mới được phát triển trong vùng hippocampus phải ít đi - đây là vùng năo bộ có liên quan đến hoạt động lưu giữ thông tin và h́nh thành kư ức. Điều này giúp con người quên đi những thông tin cũ hay vô ích nhanh hơn và có thể tiếp nhận thông tin mới nhanh hơn.

Trước đó, các nhà nghiên cứu đă tưởng rằng sự tăng trưởng của số lượng neuron thần kinh mới trong vùng hippocampus sẽ có lợi cho trí nhớ. Thế nhưng theo kết quả nghiên cứu mới, hạn chế sự phát triển của các neuron thần kinh trong vùng hippocampus sẽ dẫn đến cải thiện trí nhớ sinh hoạt (working memory). Điều này có nghĩa là quá nhiều kư ức không phải lúc nào cũng tốt và lăng quên là cần thiết cho những nhận thức và hành vi b́nh thường.

Khám phá này có thể là giải pháp cho việc cải thiện khả năng ghi nhớ trong t́nh trạng tràn ngập thông tin hiện nay.

 

 

 

Say sóng, do đâu?

Say là do xáo trộn của trung tâm cân bằng nằm trong năo. Khi bạn ở trên một tàu thủy, các giác quan của bạn chuyển thông tin mâu thuẫn nhau. Mắt cho các điểm chuẩn bên ngoài; cơ chân và cột sống thông tin về vị thế của cơ thể; tai trong cho thông tin về cử động của cơ thể. Khi các thông tin này không hợp với nhau, trung tâm cân bằng bị lạc mất. Sự xáo trộn kéo dài trong thời gian bộ năo học đưa vào các thông số mới. Đó là sự tập quen đi biển.

Các hạt nano có nguy hiểm cho sức khỏe con người?

Người ta chưa biết được độc tính của các hạt ở cấp bậc phần triệu mm. Sự hiểu biết về thành phần hóa học chưa đủ để nói trước các hậu quả. Ở cấp bậc này, đặc tính của những hạt cực mịn khác xa với những hạt lớn hơn. V́ thế vật chất nano mới gây ra cuộc cách mạng trong đặc tính vật liệu.

Nhưng các bác sĩ đă biết tác hại của một số hạt nano phổ thông, như hạt diesel. Khắp thế giới nghiên cứu về tác hại của hạt nano. Những hạt carbon cực nhỏ có thể vượt qua các hàng rào pḥng vệ và gây viêm. Nhưng đừng sợ hăi, bởi hạt nano luôn bị gài vào trong ma trận vật chất. Như hạt oxit titan chứa trong kem chống nắng, bị bao vây trong chất béo, chúng trở nên vô hại.

Nguồn gốc cái... quần

Do các kỵ sĩ thuộc các dân tộc Ấn-Âu vùng thảo nguyên Âu-Á phát minh cách nay 3.500 năm. Những chiếc quần đầu tiên với hai ống rời nhau, ra đời trong khoảng năm 1300 - 750 trước Công nguyên (TCN). Năm 500 TCN, người Syginnes trên sông Danube đă dạy cho người Celtes cách mặc quần. Người Gaulois mặc loại quần braie, ngắn và rộng. Đến thế kỷ 4, người Đức may loại quần dài đến bàn chân. Chiếc quần hiện đại xuất hiện vào thế kỷ 17 trong hải quân Anh.

Tại sao mắt không nh́n thấy ǵ khi gặp ánh đèn flash?

V́ các phân tử rhodopsine của vơng mô đă được sử dụng hết và phải có thời gian để tái tạo. Protein rhodopsine thay đổi h́nh dạng khi có tác động của ánh sáng, sự thay đổi này tạo ra tín hiệu điện, chuyển tới óc qua hệ thần kinh mắt. Trong ánh sáng b́nh thường, vơng mô có đủ phân tử rhodopsine để hoạt động liên tục, nhưng khi ánh sáng bất chợt tăng cường độ dữ dội sẽ kích thích hệ thần kinh mắt liên tục, tạo ra lóe sáng. Nếu rhodopsine tái tạo không kịp, mắt sẽ không nh́n thấy ǵ nữa.

 

 

Người mù nằm mơ như thế nào?

 Cũng giống như mọi người. Nhà thần kinh học Fernando Lopes Da Silva nghiên cứu về giấc mơ của người mù từ lúc sơ sinh. Kết quả thật đáng kinh ngạc: giấc mơ của họ đầy h́nh ảnh cảm nhận xúc giác, khứu giác và cả thị giác. Khi thức dậy, họ có thể mô tả những h́nh dáng “nh́n thấy” trong mơ.

Có thể đưa chất thải hạt nhân lên Mặt trời?

Được, trên lư thuyết. Việc phóng tên lửa chở chất thải hạt nhân có nguy cơ là trong trường hợp bị nổ chất phóng xạ sẽ rơi vung văi. Hơn nữa, việc phóng tên lửa như thế đ̣i hỏi chi phí khá lớn.

Một giải pháp khác là dùng đại bác bắn với tốc độ 11,2km/giây để vượt sức hút của Trái đất. Hiện chỉ có các pḥng thí nghiệm ở Livermore (Mỹ), Viện Saint-Louis (Pháp) có khả năng thực hiện các thí nghiệm có vận tốc như thế. Cho đến nay chưa có dự án nào với những giải pháp như vậy, nên toàn bộ chất thải hạt nhân vẫn ở chung với chúng ta.

Tại sao các nhân vật trong phim hoạt h́nh thường chỉ có bốn ngón tay?

Đó là v́ tính thẩm mỹ. Vẽ đủ năm ngón, bàn tay trông sẽ quá lớn. Để giữ được nét tự nhiên, bốn ngón tay là đủ cho các cử động trông như thật.

Đây là sự chọn lựa thỏa đáng cho hoạt họa, trong đó việc vẽ bàn tay là rất tế nhị.

Tại sao không bao giờ nh́n thấy sao trên các bức ảnh chụp Mặt trăng?

Mặt trăng không có không khí nên bầu trời lúc nào cũng tối đen, dù ngay giữa ban ngày. Vậy tại sao không nh́n thấy sao trong các bức ảnh do các nhà phi hành chụp ngay trên Mặt trăng? V́ lúc đó họ đi dưới ánh nắng Mặt trời nên chỉ nh́n thấy cảnh quan trong ánh sáng tràn ngập. Ánh sáng nhỏ nhoi của các ngôi sao không thể hiện trên phim được. Nếu quay lưng lại để tránh ánh sáng Mặt trời th́ họ vẫn có thể nh́n thấy sao.

 

 

Tại sao tàu điện cao tốc không thể chạy nhanh hơn 350km/giờ?

Do độ rung của các dây cáp cấp điện cho tàu treo dọc đường ray. Khi tàu chạy qua, dây cáp lượn từ trên xuống với độ chênh lệch có thể tới 35cm, các dao động này lan truyền với vận tốc 500km/giờ.

Vận tốc của tàu không thể vượt quá vận tốc của các sóng cơ học này, nếu không tàu sẽ không tiếp xúc được với dây cáp.

Hạn chế vật lư như thế buộc tàu điện chỉ có thể đạt vận tốc tối đa 470km/giờ. Trong thực tế, để tránh các thiết bị ṃn sớm, người ta giới hạn vận tốc tàu khoảng 70% vận tốc lan truyền các dao động dọc theo dây cáp, tức tối đa 350km/giờ.

Có thể nhảy ra khỏi một thang máy đang rơi tự do khi gần đến mặt đất?

Thua! V́ khi rơi tự do, chẳng hạn với tốc độ 80km/giờ, cả thang máy và bạn đều có động năng rất lớn. Đến mặt đất, vận tốc bất ngờ bằng 0, nhưng động năng lại không triệt tiêu, tạo chấn động rất lớn.

Nhảy ra khỏi thang máy có thể đỡ được ǵ? - Giảm tốc độ rơi, giảm động năng, nhưng không ai có thể nhảy ra ở tốc độ 80 km/giờ. Muốn thế phải có năng lượng của siêu nhân và cái nh́n bằng tia X để biết lúc nào có thể phóng kịp ra ngoài.

 

Mèo không sợ nước?

 Nếu đă tiếp xúc với nước từ bé mèo sẽ không sợ nước. Một số mèo c̣n thích thú chơi trong nước và bơi với chủ một cách dễ dàng như loài chó vậy. Theo bác sĩ thú y người Pháp Ganivet, những con mèo 2-3 tuổi thường không thích tiếp xúc với nước v́ sợ môi trường lạ.

 

Cát ở đâu trắng nhất?

Cát trắng nhất được t́m thấy ở sa mạc White Sand (Cát trắng), phía nam bang New Mexico, Mỹ. Các đụn cát trắng ở đây thành h́nh từ các tinh thể mịn của thạch cao là sulfat vôi hầu như tinh ṛng, trong khi cát băi biển thường là silic. Với diện tích 700km2, White Sand là sa mạc thạch cao lớn nhất thế giới, h́nh thành cách đây khoảng 250 triệu năm. Nước mưa chảy từ núi xuống làm tan thạch cao, dẫn vào thung lũng nơi được kết tinh. Sau cùng, gió và nắng làm thạch cao tan thành bụi.

 

 

Người ta giảm trọng lượng khi chết?

Năm 1907, tại thành phố Heverville, Massachusetts (Mỹ), bác sĩ Duncan McDougall tiến hành một nghiên cứu kỳ lạ. Ông cân sáu người trước và ngay sau khi họ qua đời và thấy rằng trọng lượng mỗi người giảm 21 gam sau khi chết. Trọng lượng của linh hồn chăng? Nhưng đến nay không có bằng chứng nào nói rằng tất cả chúng ta đều mất 21 gam trọng lượng khi qua đời cả.

Năm 1931, thành viên Viện Hàn lâm Pháp André Maurois lấy cảm hứng từ chuyện trên để viết tiểu thuyết Người cân linh hồn.

60 phút mới dừng được?

Những tàu dầu khổng lồ có quán tính rất lớn. Với vận tốc tối đa khoảng 30km/giờ, sau khi tắt máy các tàu này vẫn chạy một quăng đường nhiều kilômet trước khi dừng hẳn, mất khoảng 60 phút.

Trong trường hợp khẩn cấp, muốn dừng nhanh hơn, tàu phải dùng đến biện pháp crash-stop: tàu chạy vận tốc tối đa sau đó cho máy chạy số lùi. Tàu sẽ dừng lại cách đó khoảng 4,5-7,5km, tức chừng 20 phút. Biện pháp này khá liều lĩnh v́ các động cơ và tuôcbin sẽ nóng lên đột ngột, gây nguy cơ máy bị hỏng nặng.

 

 

Muối kiêng

Thành phần chủ yếu của muối kiêng là chlorure de potassium, thay thế cho chlorure de sodium, thành phần chính của muối ăn thông thường. Muối kiêng c̣n chứa calcium và

magnésium. Dùng muối kiêng nhằm giảm sử dụng chlorure de sodium, pḥng chống nguy cơ cao huyết áp, tai biến mạch máu năo, bệnh thận và loăng xương... Muối này có độ mặn tương đương, nhưng vị “kim loại” nhiều hơn.

Thấy Trái đất đang nóng lên

Từ đây, khi truy cập website Google Earth bạn có thể thấy trực tiếp sự thay đổi khí hậu của Trái đất dự báo đến tháng 12-2099. Một mô h́nh dựa vào các số liệu thật của Sở Khí tượng Anh, căn cứ vào trị số trung b́nh đo được trong khoảng 1961-1990 để dự báo giai đoạn 1999-2099. Trang web này cũng cho thấy những vùng Nam cực bị lở mất băng nhiều nhất.

Vừa làm việc vừa... đi

Để chống lại sự tŕ trệ máu huyết của việc ngồi mải miết ở bàn làm việc, nguyên nhân mọi bệnh tật về tim mạch, bác sĩ người Mỹ James Levine và Công ty bàn ghế Steelcase sản xuất một tấm thảm lăn gắn một chiếc bàn trên đó có đặt máy vi tính, một màn h́nh chỉ tốc độ, quăng đường dài đă đi qua và số lượng calori đă tiêu thụ. Tên của sản phẩm là Walkstation vừa được tung ra thị trường Canada, Hoa Kỳ.

Rừng đước của Myanmar và băo Nagris

Tổ chức Lương nông Liên Hiệp Quốc quả quyết rằng nếu Myanmar không phá hủy rừng đước của ḿnh th́ băo Nagris có thể bớt thảm khốc hơn. Từ 1975 đến nay, diện tích rừng ngập mặn vùng châu thổ Ayeyarwady đă bị giảm hơn nửa, chỉ c̣n 100.000ha. Sóng thần ngày 3-5-2008 cao 3,5m, lẽ ra đă bị rừng đước chặn lại. Theo Liên Hiệp Quốc, ngay từ bây giờ không nên sinh sống gần biển và phải duy tŕ các cánh rừng đước. Băo Nagris đă làm hơn 100.000 người chết và mất tích.

 

 

Nếu không có số 0?

 Có lẽ người ta vẫn c̣n đếm như người Ai Cập cổ, nghĩa là sử dụng một hệ thống “cộng” không có số 0. Trong hệ thống này, mỗi que trị giá bằng 1. Khi đến số 10 người ta thay đổi kư hiệu, rồi thay đổi tiếp tục khi đến số 100...

Phép cộng tương đối đơn giản: thêm các kư hiệu, bắt đầu bằng số nhỏ nhất. Nếu quá 10 kư hiệu, người ta xóa đi và thay vào bằng kư hiệu ở tầng trên. Với toán nhân, người ta giải quyết bằng cách cộng. Dài ḍng, nhưng có thể hiểu được.

Hoặc như người La Mă. Cách đếm của người La Mă rất phức tạp. Một kư hiệu là cộng, cũng có thể là trừ, tùy thuộc vị trí. Giữa số XLVII (47) - th́ X là trừ của L, và XXXIV (34) - X là cộng thêm các số đứng sau. Tha hồ ṃ mẫm! Làm toán trừ hay toán nhân c̣n rối rắm hơn nữa.

- Hoặc theo người Babylon cổ (ở khu vực Iraq ngày nay), nghĩa là dùng một số kư hiệu giới hạn có giá trị thay đổi khi vị trí thay đổi. Hệ thống này giống với chúng ta hiện nay. Chẳng hạn, trong số 101, th́ số 1 đầu trị giá 100, số 1 sau trị giá 1. Nhưng v́ người Babylon không có số 0, để mô tả hàng chục hay trăm người ta để trống cột nên rất dễ gây lẫn lộn. Như số 15, có thể hiểu là 15, nhưng cũng có thể là 105 hay 1005! Phải dựa vào cả văn bản để phỏng đoán và như thế rất nguy hiểm. Để khắc phục rắc rối này, các nhà bác học Babylon đă phát minh tiền thân của số 0, đó là hai dấu chéo nhỏ biểu thị các khoảng trống.

Nhưng với chúng ta, số 0 không chỉ để đánh dấu khoảng trống mà c̣n là một con số như mọi số khác. Không có nó, chúng ta thiếu “lượng không” và không sử dụng số âm được. Cũng không thể sử dụng số “không phẩy” (0,123 chẳng hạn), mà chỉ có thể dùng phân số.

Con gà ra đời từ ḷng đỏ hay ḷng trắng?

Không phải ḷng đỏ cũng chẳng phải ḷng trắng! Con gà ra đời từ sự kết hợp của hai tế bào: trứng của gà mái và tinh trùng của gà trống. Khi đă ḥa nhập vào nhau hai tế bào này tạo ra mầm, là một vệt nhỏ xíu nằm trên mặt ḷng đỏ trứng, từ đó h́nh thành gà con. C̣n ḷng trắng là protein dạng keo, là thức ăn và giáp đỡ chấn động cho nó.

Tại sao chim hồng hạc và vịt ngủ có một chân?

V́ nếu đưa cả hai chân lên chúng sẽ ngă! Người ta thường trả lời vui như thế.

Thật ra, tư thế đứng một chân cho phép chúng giữ được bộ lông khô và ít nhất một chân được ấm và được nghỉ ngơi nhờ xếp vào thân, chui vào lớp lông. Như thế chúng giới hạn được sự mất năng lượng. Hơn nữa đứng như thế chúng có thể bay nhanh hơn trong trường hợp nguy hiểm.

Trái cây nào chứa nhiều đường nhất?

Đó là quả chà là tươi: 27gr fructose và glucose trong 100gr quả, tức tỉ lệ đường 27%, cao gần gấp hai lần các trái cây khác. Tiếp sau là nho, chuối và anh đào - 15-20% (tất nhiên là khi quả chín), các quả có hạt và quả có hạt mềm (lê, mận...) - 10-15%, táo tây - 12%. Cam, quít, bưởi, chanh và các quả màu đỏ (dâu...) chỉ chứa khoảng 7-10% đường mà thôi.

Cần bao nhiêu người để ôm trọn một ṿng Trái đất?

Chu vi Trái đất là 40.000km (40.000.000m). Tính b́nh quân, mỗi người dang tay rộng khoảng 1m, th́ chỉ cần 40 triệu người là đủ!

Như vậy 80 triệu dân Việt Nam có thể bao quanh Trái đất hai ṿng!

Có thể nhét được bao nhiêu người trong một khối vuông mỗi cạnh 1km?

Khoảng 1/3... nhân loại. Khó tin?

Thử xây dựng những tầng lầu cách nhau 2m (v́ con người ít khi cao quá 2m) và chúng ta có 500 tầng trên diện tích 1km2 (1.000.000m2). Bốn người có thể đứng trong một ô rộng 1m2 (thoải mái hơn đứng trên xe buưt). Như vậy, tổng số người có thể chứa là: 4 x 1.000.000 x 500 = 2 tỉ người.

Săn mưa

Bắc Kinh sẽ áp dụng công nghệ cao ngăn không cho trời đổ mưa trong ngày khai mạc Olympic Bắc Kinh 2008. Theo bà Zhang Qiang - giám đốc Sở Điều chỉnh thời tiết Bắc Kinh thuộc Hàn lâm viện Khí tượng Trung Quốc, theo số liệu khí tượng trong các năm qua, xác suất mưa là 50% trong ngày đó.

Để bảo đảm bầu trời trong xanh, sở đang nghiên cứu tác dụng của các hóa chất khác nhau trên các dạng mây ở các cao độ. Mục đích là can thiệp sớm, buộc các đám mây tan trước khi lễ hội diễn ra. Bà cho biết việc can thiệp chỉ hữu hiệu đối với mưa bụi hoặc mưa phùn, c̣n mưa rào và mưa to th́ đành chịu.

Đối với một đất nước mà nông nghiệp c̣n chiếm tỉ trọng lớn như Trung Quốc, thời tiết là điều vô cùng quan trọng và không thể phó mặc cho thiên nhiên. Do đó, các nhà khoa học bắt đầu nghiên cứu cách làm mưa nhân tạo từ năm 1958, sử dụng các hóa chất như iốt bạc hoặc tuyết khô để làm các đám mây ẩm ướt hơn giúp mưa có thể rơi xuống. Phương pháp là bắn đạn pháo hóa học làm thay đổi trạng thái mây và tốc độ bay của mây tích nước ở phạm vi nhất định, khiến mưa có thể đến sớm, hoặc giữ nguyên trạng thái mây không đổ mưa, hoặc đẩy mây tích nước sang vùng khác.

Tân Hoa xă cho biết trong thời gian 1999-2006, Trung Quốc đă tạo mưa nhân tạo với khối lượng 250 tỉ tấn nước mưa, đủ để rót đầy sông Hoàng Hà nhiều lần. Tuy vậy, việc làm mưa nhân tạo cũng bị nhiều người chỉ trích ở Trung Quốc. Người dân quan ngại về ô nhiễm môi trường, mặc dù Sở Điều chỉnh thời tiết nhấn mạnh rằng iốt bạc được dùng với số lượng rất ít, nên không ảnh hưởng xấu cho sức khỏe con người.

 

Có thể trữ đông lạnh người chết?

 Có thể, tại Hoa Kỳ, và bị cấm tại Pháp. Người Mỹ ngâm xác chết trong nitơ lỏng ở nhiệt độ -1960C và cho rằng bằng cách này sẽ lưu giữ được tế bào với hi vọng làm hồi sinh trong tương lai khi khả năng khoa học cho phép. Lập luận này là bịp bợm v́ nước chiếm đến 60% trọng lượng cơ thể sẽ hủy hoại vĩnh viễn tế bào khi trở thành nước đá.

 

 

 

 

Ngựa có thể bơi qua eo biển Manche?

Không. Ngựa tuyệt đối không thể bơi qua đoạn đường biển 32km chia cách hai vùng: Calais (Pháp) và Doudre (Anh). Giống như hầu hết loài có vú, ngựa có thể nổi trong nước nhưng bơi rất kém. Do h́nh thể cao và bốn chân nhỏ, ngựa không thể bơi hiệu quả. Ngoài ra, nó c̣n phải giữ đầu cao để không bị nước tràn vào tai, v́ tai là bộ phận giữ thăng bằng của ngựa. Ngựa có thể bơi khoảng 15 phút, quá thời gian đó nó bị mệt và có nguy cơ chết ch́m.

 

 

Ánh trăng có làm hại quần áo trắng?

Chỉ là lời đồn không căn cứ. Ánh trăng không khác ánh nắng, nhưng yếu hơn tia mặt trời 400.000 lần. Tỉ lệ tia cực tím trong ánh trăng cũng giảm theo tỉ lệ đó.

 

 

 

 

Loài vật có các vết nhăn trên mặt khi già?

Không. V́ chúng được bảo vệ bằng bộ lông. Loài vật cũng không bị hiện tượng suy thoái sợi đàn hồi do nắng mặt trời, vốn là nguyên nhân gây nếp nhăn trên mặt con người. Nhưng trên những vùng nhẵn, da loài vật vẫn có thể nhăn theo tuổi tác: lớp biểu b́ teo lại, sợi collagène bị vỡ vụn, các cục chai xuất hiện ở khuỷu tay và màu lông thành trắng ở quanh miệng.

Người ta có thể đứng yên bất động bao lâu?

Không quá 4-6 tuần lễ. Quá thời gian đó, sự bất động làm mất sự mềm dẻo của các khớp xương và làm teo cơ bắp. Các khớp xương vận động nhiều như ngón và khuỷu tay bị tác hại nặng nề hơn các bộ phận khác, chúng sớm bị xơ cứng và các mô liên kết không hoạt động được nữa. Nguyên nhân: máu chảy chậm, khiến các tế bào thiếu oxy. Trường hợp các đạo sĩ Ấn Độ đưa cánh tay lên cao trong suốt mấy tháng liền có thể làm xương khó hấp thu canxi và do đó bị gịn.

 

 

Tại sao nồi áp suất nấu nhanh?

V́ nhiệt độ của nước trong nồi áp suất cao hơn - có thể đến 1190C, do áp lực trong nồi cao hơn không khí bên ngoài 1,5-1,9 lần. Áp lực càng cao, nhiệt độ càng cao và thức ăn chín càng nhanh (có thể tiết giảm thời gian đến 40%).

 

Tắc kè bị mù có thể thay đổi màu sắc không?

 Có, bởi v́ thị giác không liên quan trực tiếp đến thay đổi màu da của nó. Từ lâu người ta tin rằng khả năng này là một kỹ thuật ngụy trang: con tắc kè phân tích màu của môi trường xung quanh để bắt chước.

Chẳng hạn, loài tắc kè Jackson nổi đốm vàng khi nổi giận, và tắc kè núi Lefo biến thành màu xám khi sợ hăi. Những thay đổi màu da này do kích thích tố liên quan đến cảm xúc gây ra. Như vậy, những thay đổi này là vô t́nh và không thể nào kiểm soát được. Chẳng hạn vào mùa động dục, tắc kè đực có màu sắc rực rỡ để thách thức lẫn nhau trước một người đẹp. Một con tắc kè đực mù không thể nh́n ra màu sắc của đối phương, do đó không thể phản ứng dữ dội để tạo ra một màu sắc thật đẹp được.

 

 

Cứu người bất tỉnh bằng cách hút miệng có bị ngộ độc khí CO2?

Không. Thông thường CO2 chỉ chiếm 3-4% lượng khí hút ra. Phải 7% mới có triệu chứng ngộ độc và chỉ gây tử vong khi tỉ lệ từ 30% trở lên.

Về những người nói bằng bụng

Họ tạo ra âm thanh mà không cần hở môi hay động lưỡi, bằng cách tạo áp lực trên dây thanh quản qua lưỡi gà. Lưỡi gà của những người này phải hẹp và họ phải học cách thở không cử động ngực.

Ốc bị đập vỏ có thể sống?

Được. Với điều kiện chỗ vỡ có giới hạn và xa đỉnh. Ốc sẽ sửa chữa bằng cách tập trung chất calcite (dạng đá vôi tinh khiết, tiết ra từ vách trong của vỏ ốc) vào vùng hư hại. Chất calcite tiết ra trong nước nhờn và tác động như một loại ximăng. Nếu chỗ vỡ gần đỉnh vỏ, việc sửa chữa rất khó khăn v́ đó là nơi tập trung các bộ phận then chốt như tim, ruột và ốc sẽ không thể sống được.

Sét có thể đánh vào xe lửa?

Có thể, nhưng không gây nguy hiểm. Các toa xe bằng kim loại rỗng, tạo thành “lồng Faraday” (một cấu trúc chỉ cho ḍng điện chạy bên ngoài) và sét sẽ chạy xuống đường ray. Trường hợp với xe điện, những trụ cấp điện được tiếp đất (để tránh thừa điện) sẽ bị hư hại.

 

Để ăn suốt cả năm

Nếu phải đi chợ một lần để ăn uống cả một năm th́ một gia đ́nh người Pháp bốn người phải mua đến 3 tấn thực phẩm và thức uống. Bày chúng ra th́ như những ǵ bạn nh́n thấy trong ảnh. Đây cũng là tấm ảnh minh họa các kết quả đầu tiên của nghiên cứu về sự tiến triển trong thói quen ăn uống của người Pháp. Nghiên cứu này do Trung tâm Nghiên cứu và quan sát các điều kiện sống (Crédoc) thực hiện.

Người Pháp ăn ngày ba bữa, nhưng ngày càng dành ít thời gian hơn để nấu nướng. Bởi thế, mỗi năm một gia đ́nh bốn nhân khẩu tiêu thụ đến 220kg bánh ḿ sandwich, bánh pizza và các loại thức ăn chế biến sẵn. Mỗi năm, một gia đ́nh Pháp như thế cũng ăn 246kg trái cây. Tuy nhiên, giới trẻ lại thích tráng miệng với các món ngọt và sản phẩm từ sữa.

Người Pháp vẫn ăn bánh ḿ, 154kg/năm/hộ bốn người. Nhưng số lượng này thấp năm lần so với cách đây nửa thế kỷ. Họ cũng uống rượu ít hơn: 117 lít/năm/hộ bốn người. Và thức uống hàng đầu vẫn là nước: 820 lít/năm, tức hơn 50 centi lít/ngày/người.

 

 

 

Thiên thạch làm Trái đất quay chậm lại?

Với điều kiện thiên thạch phải đủ to, đường kính vài chục kilômet và phải lao trên 40.000km/giờ theo hướng ngược chiều quay của Trái đất. Va chạm với thiên thạch quá nhỏ sẽ không thấy tác động, nhưng với thiên thạch vài trăm kilômet đường kính, Trái đất có nguy cơ vỡ tung. Do đó điều kiện để làm chậm tốc độ quay của Trái đất là rất giới hạn.

 

Tàu buồm gỗ lớn nhất thế giới

Đó là một con tàu trong hạm đội của Trịnh Ḥa - thuyền trưởng Trung Quốc lừng danh vào thế kỷ 15. Kích thước tàu: dài 125m, ngang 50m, 9 cột buồm, 12 cánh buồm và nặng hơn 10.000 tấn. Tàu Santa Maria mà Christophe Colomb đă dùng khi t́m ra châu Mỹ chỉ dài 28m và nặng 100 tấn. Đoàn tàu nổi tiếng của Trung Quốc đă biến mất theo sự sụp đổ của triều Minh, vào cuối thế kỷ 16. Phải đến năm thế kỷ sau, năm 1902, kỷ lục mới vào tay chiếc tàu gỗ Thomas Lawson (Mỹ), dài 145m. Năm 1911, chiếc France II có chiều dài đến 150m, kỷ lục thế giới lúc ấy, nhưng thuộc loại có vỏ thép.

 

 

 

Cách tính số lượng khán giả truyền h́nh

 Công ty độc lập Médiamétrie (Pháp) sử dụng hệ thống médiamat và một nhóm điều tra 8.000 người. Khoảng 3.150 hộ vô danh được chọn theo tiêu chuẩn xă hội dân số và thiết bị điện tử trong nhà.

Mỗi hộ được trang bị một chiếc hộp gắn với TV. Mỗi thành viên trong gia đ́nh được biểu thị bằng một chữ. Khi có người ngồi trước máy TV, họ sẽ ấn vào nút của ḿnh. Chiếc hộp ghi nhận kênh truyền h́nh đang xem và người xem. Khi không xem nữa, họ sẽ ấn vào một nút khác. Mỗi đêm, vào 3 giờ sáng, thông tin trong hộp sẽ được chuyển đến Médiamétrie qua dây điện thoại.

Tại sao người ta hôn nhau?

Hôn môi biểu thị sự luyến ái ở các nước phương Tây. Theo một số nhà khoa học, đó là hành động bản năng mà loài vật cũng có, như loài khỉ bonobo. Người khác lại cho đó là một thái độ xă hội h́nh thành trong quá tŕnh tiến hóa. Từ thời tiền sử, mẹ mớm cho con qua đường miệng. Hôn cũng là cách xác định khả năng sinh sản: hơi thở của đối tượng xác định thông tin sinh học.

Không phải dân tộc nào cũng hôn môi. Với môi dưới chèn một cái đĩa bằng gỗ, phụ nữ bộ tộc Manjas tại châu Phi không hôn môi mà chỉ... nắm kéo! Người Papous tại Tân Guinée chỉ cắn... chân mày! C̣n người Tahiti lại hôn thật lâu vào lỗ mũi. Tại Trung Quốc, người ta không làm thế v́ sợ... nhiễm trùng. Dĩ nhiên, hôn nhau có thể truyền đi một số vi khuẩn, nhưng cũng có mặt lợi là củng cố hệ thống miễn nhiễm cho nhau.

Tại sao máy phát điện dùng sức gió luôn có ba cánh?

Chong chóng nhiều hơn ba cánh có hiệu suất thấp do không khí di chuyển tạo nhiều lực cản hơn. Ngoài ra, quạt ba cánh rẻ hơn loại bốn cánh, ít gây tiếng ồn và trông... đẹp hơn. Các chong chóng hai cánh thường khó chuyển động cân bằng do áp lực cơ học làm lệch trục quay.

Ở đâu mau già nhất?

Trên đỉnh núi, v́ ở đó lực hút của Trái đất yếu nhất. Einstein đă phát hiện lực hấp dẫn là hậu quả của biến dạng không - thời gian, do một khối lượng vật chất lớn gây ra. Không - thời gian biến dạng ít hơn nếu khoảng cách tăng. Người ta nhẹ hơn và thời gian trôi nhanh hơn. Trên đỉnh núi Everest (cao 8.848m), thời gian trôi nhanh hơn 0,0083 phần triệu giây mỗi ngày, tức 0,03 phần ngh́n giây/năm, so với mặt nước biển. Ở bề mặt Mặt trời, to hơn Trái đất 333.000 lần, thời gian trôi chậm hơn 2 phần triệu giây/giây.

Tại sao da tay nhăn khi ngâm lâu trong nước, c̣n chỗ khác th́ không?

Do độ dày lớp biểu b́ khác nhau. Ở bàn chân và bàn tay, lớp biểu b́ dày, gồm nhiều lớp tế bào kératine. Khi ngâm nước từ 30 phút trở lên, lớp kératine này hút nước cho đến khi băo ḥa. Lớp b́ bên dưới lại hấp thu nước ít hơn. Kết quả, thể tích biểu b́ tăng lên, phồng ra, căng cứng, rồi dộp lại. Hiện tượng này khó thấy ở những phần khác của cơ thể v́ lớp biểu b́ mỏng hơn và giới hạn khả năng ngậm nước.

Tại sao vết sẹo không bao giờ biến mất?

V́ chứa rất nhiều sợi collagène vĩnh viễn - theo tiến sĩ Lacour, ĐH Y dược Nice, Pháp. Một vết sẹo xuất hiện khi lớp b́ nằm dưới lớp biểu b́ bị tổn hại. Tế bào lớp b́ (fibroblaste) tạo một ma trận ngoài tế bào với rất nhiều chất collagène. Mấy tháng sau, các sợi collagène và các mạch máu được tái lập tạo thành một cơ cấu mới, khác với lớp b́ thông thường. Đó chính là nguyên nhân làm vết sẹo không thể nào tẩy sạch được. Sau đó, lớp biểu b́ cũng được tái lập từ mép vết thương, nhưng màu sắc không giống như trước nữa.

 

Hiện tượng hóa thạch c̣n tiếp tục?

 Tiến tŕnh hóa thạch không phải là độc quyền của quá khứ. Một con ḅ rơi trong hố đầy nước sẽ là một hóa thạch lư tưởng cho các nhà khảo cổ trong vài ngàn năm tới, giống như những con tê giác của đệ tứ kỷ, được phát hiện tại Orchad (bang Nebraska, Hoa Kỳ) năm 1981.

Hóa thạch thành h́nh nếu hội đủ một số điều kiện. Lư tưởng: rơi nhanh trong nước, bùn, trầm tích, trong không khí ổn định hay trong băng... Ngoài không khí tự do, độ ẩm có tính axit sẽ phá hủy các bộ xương.

Đại học Yale đă hóa thạch được những con tôm trong chưa đầy một tháng. Khoáng chất xuất hiện chỉ sau mấy tuần, trước khi vi trùng hủy hoại các phần mềm.

Có thể bắn súng dưới nước?

Súng ngắn, súng trường và các loại vũ khí nhẹ hoàn toàn có thể bắn trong nước. Khi nào thuốc súng c̣n khô th́ viên đạn vẫn nổ. Sức đẩy tương tự khi bắn trong không khí nhưng nước tạo sức cản lớn hơn, ảnh hưởng đến tốc độ của viên đạn. Đường đi của nó ngắn hay dài tùy theo loại vũ khí, thường chỉ đạt từ vài

centimet đến vài mét. Viên đạn càng nặng, lực quán tính càng lớn nên đi xa hơn. Một viên đạn nhẹ bị ngưng ngay khi vừa ra khỏi ṇng súng.

Hiện tượng sẽ khác hơn nếu từ trên bờ bắn xuống mặt nước. Trong không khí viên đạn có thể đạt tốc độ rất cao nên có thể đi xa hơn trong nước.

Cần phải hét to vào điện thoại di động?

Người ta thường hét to v́ họ không nghe được giọng nói của ḿnh trong máy, khác với khi dùng điện thoại bàn. Chỉ có chỉnh máy th́ âm thanh đến người nghe mới to hơn được. Mặt khác, điện thoại di động truyền âm thanh dưới dạng tín hiệu số. Khi chuyển giọng nói sang kiểu tín hiệu này, người ta không làm thay đổi được âm thanh.

Quyền sở hữu những tài sản bị dạt vào từ biển?

Tùy luật pháp mỗi nước. Tháng 1-2007, cư dân vùng Branscombe (Anh) lao ra giành giật hàng hóa của tàu Napoli bị ch́m ở vùng biển của họ. Họ có thể giữ những món đồ t́m thấy trên băi biển nếu chúng không được công bố thất lạc trong ṿng một năm.

Tại Pháp, ngược lại, họ phải thông báo cho cảnh sát hàng hải trong ṿng 48 giờ sau khi phát hiện. Nếu người chủ biết được th́ phải trả lại, nếu không những ǵ thu được phải được công bố trên phương tiện truyền thông. Người chủ hàng có thời hạn ba tháng để nh́n lại tài sản của ḿnh. Quá thời hạn này, những đồ vật có giá trị nhỏ sẽ thuộc về người t́m thấy. Nếu không, cảnh sát hàng hải sẽ bán đấu giá và người phát hiện được nhận một số thù lao, tùy mức độ khó khăn, nguy hiểm khi t́m thấy tài sản và giá trị của nó.

Lỗ mũi... bóng

Để gây ấn tượng với kẻ thù và hấp dẫn hải cẩu cái, hải cẩu đực thường ph́nh to một quả bóng từ lỗ mũi của nó. Nó có hai sự lựa chọn để làm việc này: hoặc bịt ṿi lại và thổi hơi vào trong, biến thành một cái mũ thật đẹp; hoặc tḥ vách ngăn mũi ra khỏi lỗ mũi làm trương to ra. Lúc đó người ta nói nó đang làm xiếc với một quả bóng màu đỏ.  

Đà điểu rúc đầu vào cát v́ sợ?

Thật ra là để đảo trứng. Sau khi đào lỗ để giấu trứng, con đực có nhiệm vụ canh giữ và rúc đầu vào cát nhiều lần trong ngày để đảo trứng, c̣n con cái sẽ ấp vào ban đêm. Vấn đề chẳng liên quan ǵ đến chuyện sợ hăi. Hiện nay, theo các chuyên gia, khi sợ hăi đà điểu thường lủi vào bụi cây hay nấp sau một g̣ mối.

Trong quyển Lịch sử tự nhiên soạn vào thế kỷ 1 sau Công nguyên, nhà bác học La Mă Gaius Plinius Secundus cho rằng đà điểu rúc đầu vào cát là v́ sợ hăi và điều nhầm lẫn này kéo dài đến gần hết thế kỷ 20.

Có thể có khỉ lớn như King Kong?

 Có, với điều kiện nó phải đi đứng cực kỳ cẩn thận. Các đạo diễn thoải mái tạo ra các con vật khổng lồ, nhưng các nhà sinh học lại quả quyết rằng ở góc độ chịu lực là bất khả.

King Kong trong phim ảnh lớn gấp năm lần khỉ đột b́nh thường, có nghĩa là trọng lượng gấp 125 lần (53), trong khi xương chỉ lớn hơn 25 lần (52).

Như vậy King Kong nặng gấp 25 lần sức chịu đựng của bộ xương. Hơn nữa, trong phim, nó lại chạy nhảy tưng bừng. Chuyện này không thể có được, v́ nó sẽ tan xương ngay khi chạm đất chỉ trong một cú nhảy.

Tại sao vỏ xe hơi màu đen?

Đó là màu của bột carbone pha vào nguyên liệu làm vỏ xe. Bột rất mịn, không mùi, sản xuất bằng cách phân hủy nhiệt khí đốt thiên nhiên hay dầu hỏa. Nó chiếm đến 30% trong nguyên liệu làm vỏ mà thành phần chính là cao su thiên nhiên hay nhân tạo. Carbone có tác dụng chống bào ṃn vỏ xe, hút tia cực tím và giúp cao su khỏi bị nứt nẻ. Kết quả là tuổi thọ vỏ tăng gấp năm lần.

Hồi giáo có thánh nhân không?

Có và không. Về giáo lư, đạo Hồi không công nhận thánh nhân và cấm thờ cúng, nhưng trong thực tế, các tín đồ có nhu cầu tôn vinh các nhân vật xuất sắc trong giáo hội, như Ali - em họ của nhà tiên tri Mahomet chẳng hạn. Trong hành đạo, người Hồi giáo tôn kính các lăng mộ và di vật của các vị thánh địa phương, được gọi là Cheikh hay Baba, thường là các bậc minh triết hoặc những người dịch soạn kinh sách.

 

 

Nuốt kẹo cao su có hại?

Nuốt kẹo cao su không bao giờ gây đau ruột thừa hay viêm ruột già như người ta thường đồn đăi. Dĩ nhiên sẽ có thể gây khó chịu như đầy hơi, trướng bụng, nhưng chẳng có ǵ nguy hiểm, v́ thành phần kẹo cao su gồm đường, mùi hương, chất keo đàn hồi... đều có thể phân hủy dưới tác dụng của dịch vị và sau đó bài tiết ra ngoài. Với trẻ con, kẹo cao su to quá có thể làm nghẹt thở nếu lọt vào thực quản và trong trường hợp rất hiếm hoi có thể làm nghẹt ruột.

Tại sao đèn trong đường hầm có màu cam?

Phần lớn đường hầm được trang bị loại đèn hơi sodium có hiệu suất cao (tiêu tốn ít năng lượng nhưng tỏa sáng tối đa). Đèn hơi sodium có đặc tính phát ánh sáng đơn sắc với độ dài sóng đặc trưng màu cam. Nhưng đèn này làm thay đổi sự nh́n nhận màu sắc. Chẳng hạn, một chiếc xe màu xanh dương sẽ trở thành đen trong đường hầm.

 

V́ sao có những vạch sọc trên sân cỏ bóng đá?

Do cách cắt cỏ và hiệu ứng ánh sáng. Những dải cỏ xanh sậm và nhạt xen kẽ nhau là do máy cắt đi qua và trở lại theo hai chiều khác nhau, làm cỏ nằm theo hai chiều đối nhau. Cũng có cách cắt cỏ theo kiểu carô hay xoắn ốc, nhưng trong các trận đấu người ta thích dạng thẳng hơn v́ giúp nh́n rơ lằn ranh sân. Các đài truyền h́nh cũng thích thế v́ có thể ước lượng khoảng cách dễ dàng hơn.

 

V́ sao hoa hồng có nhiều màu?

Chuỗi màu gần như vô tận của hoa hồng là sự tổng hợp của sáu sắc tố. Một trong số đó thuộc nhóm caroténoide, tạo ra chuỗi màu từ vàng đến cam, ba sắc tố thuộc nhóm flaflavonol tạo ra màu vàng nhạt và hai nhóm anthocyanes cho màu từ hồng nhạt đến tía.

Cường độ của màu tùy thuộc sự tập trung các sắc tố khác nhau trong tế bào. Ngoài ra, chất khoáng trong đất có thể kết hợp với các sắc tố để làm thay đổi màu. Không có sắc tố, hoa hồng màu trắng. Trên lư thuyết, có thể áp dụng kỹ thuật này với các loài hoa khác.

Chất ǵ rắn nhất?

Yếu hơn kim cương, cứng hơn vàng, chịu đựng giỏi hơn titan - đó là iridium. Kim loại này thuộc họ bạch kim, không những cực kỳ rắn cứng mà c̣n chống ăn ṃn tốt. Ngay cả nước cường toan (hỗn hợp axit chlorhydric và axit nitric), vốn làm tan được vàng và bạch kim, cũng không có tác dụng ǵ với nó. Iridium cũng là một trong các chất có tỉ trọng cao nhất. Một khối iridium có cạnh 10cm nặng tới 22,4kg. Chỉ có chất osmium có tỉ trọng cao hơn nó mà thôi, với 22,5kg/l.

Xử lư rác thải ngay trong nhà

Bằng côn trùng. Rất thuận tiện, thực hiện ngay trên bancông cũng được. Can-O-Worms, sản phẩm của Úc, từ nhựa tái sinh, không to hơn một thùng rác gia đ́nh b́nh thường (75x50cm, 8kg) và hoàn toàn sạch. Đổ đầy mâm trên cùng các loại vỏ rau củ, thức ăn thừa... và thu hoạch bên dưới một loại phân tuyệt hảo. Nhờ đâu? - Những con giun đất (ban đầu 1.000 con, trong ṿng hai năm phát triển đến 20.000 con) sẽ “ăn sạch” 4kg rác mỗi ngày (40% lượng rác thải của một gia đ́nh sáu người). Giá: 150 euro. 

1. Hệ thống không bốc mùi hôi. Lỗ nhỏ để thoáng khí trên nắp

2. Mâm chứa rác thải mỗi ngày. Đáy có khoét lỗ để giun ḅ lên.

3. Mâm chứa giun. Giun được bán từng gói 250 gram.

4. Không có giun, chứa phân giun rơi xuống qua những lỗ ở đáy mâm trên.

5. Đáy dưới cùng, chứa nước thải đă biến thành phân nước.

Có thể ghép đầu?

Trên lư thuyết, có thể ghép bất kỳ cơ phận nào. Nối mạch máu, có thể so sánh như nối các ống nước, xem như đă giải quyết xong. Nối tủy sống có chút rắc rối. Bác sĩ Bernard Devovauchelle, người đă ghép mặt người lần đầu tiên năm 2005, cho biết đó không phải là một mạch điện đơn giản.

Người ta chưa thành công khi nối hệ thần kinh giữa cơ thể với năo mà không có sự điều động của năo, các cơ phận khác sẽ không thể hoạt động. Trong thập niên 1970, giáo sư Robert White thử ghép một đầu khỉ vào ḿnh một con khỉ khác nhưng phải dùng máy móc điện tử để làm phổi và tim hoạt động. Con khỉ được ghép đầu chỉ sống được vài giờ.

Kem chống nắng gồm những ǵ?

Kem chống nắng ngăn chặn tia cực tím A, B và C - tác nhân có thể gây ung thư và làm da mau già cỗi. Kem chứa các chất bảo vệ ḥa tan trong một dung dịch. Có ba loại chất bảo vệ: chất khoáng rắn là những hạt oxyde titan, kẽm hay mica cực mịn, màn che phủ cũng là bột chất khoáng nhưng ở dạng hạt to hơn, các phân tử hữu cơ biến thái dưới tác dụng của tia cực tím.

Tính khối lượng dung nham núi lửa phun ra

Bằng cách so sánh phần nổi của địa h́nh trước và sau khi núi lửa phun. Người ta dùng các ảnh nổi để vẽ địa h́nh và suy ra lượng dung nham phun trào. Phương pháp này khá chính xác nếu dung nham rải đều địa h́nh quanh núi lửa. Cũng có thể tính bằng cách nhân diện tích miệng núi lửa với vận tốc phun. Nhờ đó người ta biết lượng dung nham của núi lửa Fournaise, trên đảo Réunion, phun vào tháng 4-2007 là 8-10 triệu m3 mỗi ngày.

Tuổi của các nguyên tử ở tóc trẻ sơ sinh

Các nguyên tử này cùng tuổi với vũ trụ của chúng ta! Thật vậy, già nhất là nguyên tử hydro, sinh cùng thời với “Vụ nổ lớn” (Big Bang), cách nay khoảng 15 tỉ năm. Các nguyên tử khác: carbon, oxy, nitơ, lưu huỳnh... đă xuất hiện trong các ngôi sao do sự tan chảy của nhân nguyên tử hydro. Các nguyên tử này tạo ra thái dương hệ của chúng ta cách nay 4,5 tỉ năm và từ đó luôn được tái chế trên Trái đất.

Có thể sống chỉ bằng máu?

Không, v́ máu không chứa đủ mọi chất dinh dưỡng cần thiết cho con người. Ngay cả khi có lượng lớn mỡ và protein, chúng ta cũng rất thiếu glucose. Glucose tồn tại rất ngắn trong máu v́ được các tế bào tiêu thụ nhanh.

Người Massa  ở Kenya, nổi tiếng về uống máu súc vật, vẫn phải ăn thêm thịt và rau quả. Thường trong thời kỳ khô hạn, họ uống hỗn hợp sữa đông và máu lấy từ cổ ḅ.

Tại sao tử vi phương Tây bắt đầu bằng tuổi “Dương cưu”?

Dương cưu (cừu đực) là biểu tượng của sự hăng hái và sự mở đầu của một năm. Đối với nhà chiêm tinh phương Tây, năm bắt đầu từ tháng ba. Nguyên nhân: lịch cổ phương Tây căn cứ theo lịch cổ của người Hi Lạp phát minh vào năm 300 trước CN. Theo đó, năm bắt đầu vào ngày xuân phân (21-3).

Đến năm 46 trước CN dưới triều Jules César, người La Mă bắt đầu chia một năm ra 12 tháng như hiện nay, nhưng vẫn xem tháng ba là tháng khởi đầu của năm. Một số tháng được đặt tên theo quan niệm đó, chẳng hạn tháng 9 - September, từ chữ “Sept” - số 7 v́ là tháng thứ 7 tính từ tháng ba. Phải đến năm 1582, nhiều nước châu Âu mới áp dụng lịch Grégorien để xác định ngày đầu năm là 1-1.

Động mạch và tĩnh mạch khác nhau thế nào?

 

Chúng khác nhau về cấu tạo và thành phần của máu mà chúng chuyển đi. Tĩnh mạch chuyển máu có chứa khí carbon (màu xanh) từ các cơ quan về tim. Tim chuyển máu này về phổi để loại bỏ khí carbon, và thay khí này bằng oxy. Đến phiên ḿnh, các động mạch đưa máu mới (màu đỏ) từ phổi đến các cơ quan để có oxy cần thiết cho hoạt động của cơ quan. Trên hành tŕnh hai lối này, tim giữ vai tṛ cái bơm để chuyển máu đi. Động mạch có các vách cơ để hỗ trợ hoạt động đẩy của tim. C̣n các tĩnh mạch th́ mềm hơn, rộng hơn, và chứa tới 70% máu. Các cơ bắp, mà tĩnh mạch đi xuyên qua, tạo áp lực cần thiết để cho máu đi lên, mặc dù có sức hút của Trái đất. Khi vách của tĩnh mạch bị suy yếu, sự trở về của máu sẽ kém đi.  Chẳng hạn, ở đùi, máu dồn ứ và tạo ra chứng giăn tĩnh mạch.

 

 

Nguồn gốc chữ baril (thùng dầu)

 

Chữ Baril (thùng dầu) có nguồn gốc từ tiếng Pháp. Vào thế kỷ 19, khi lần đầu tiên người Pháp khai thác mỏ dầu Pechelbronn ở Đức, họ đựng dầu trong các thùng đựng rượu nho có dung tích 159 lít. Ngày nay đơn bị baril với 159 lít dầu thô vẫn là đơn vị chuẩn để tính trọng lượng dầu khai thác trên thế giới.

 

 

Tại sao khó mở cửa tủ lạnh?

 

Khi người ta mở cửa tủ lạnh, không khí lạnh đi ra và không khí ở nhiệt độ chung quanh đi vào tủ lạnh. Khi cửa đóng, tủ lạnh nhốt khí này lại. Nó lạnh dần và co lai, tạo ra một áp suất. Chúng ta tưởng tượng cửa tủ lạnh có kích thước 50 x 60cm, tức diện tích 3.000 cm2. Ở bên ngoài áp suất không khí là 1kg/cm2. Muốn có sự khác biệt áp suất khoảng 1% (tức 10g/cm2) giữa bên ngoài và bên trong tủ lạnh, cần phải có sức chịu 30kg để mở cửa tủ lạnh. Hoặc người ta phải chờ miếng đệm ở cửa tủ lạnh bị hở để cho không khí đi qua, nhằm cần bằng áp suất.

 

Tại sao đà điểu vùi đầu dưới cát khi sợ hăi?

 

Người ta thường cho rằng đà điểu vùi đầu dưới cát để tránh nguy hiểm, điều này là không đúng. Đà điểu là loài chim to lớn, nên không thể bay được, nhưng nó chạy rất nhanh, với tốc độ tới 80km/giờ. Khi gặp hiểm nguy, nó đứng lại và cúi đầu che cái cổ vào giữa hai chân. H́nh ảnh này trông giống như nó đang cúi đầu vào cát vậy, thực ra là không phải.

 

Ai khám phá nước Úc?

 

Người châu Âu đầu tiên khám phá nước Úc là nhà hàng hải Hà Lan Willem Jansz, khi ông nh́n thấy Bán đảo Cape York năm 1606. Ngày 26-1-1788, người Anh thiết lập một nhà giam ở New South Wales để giam giữ các phạm nhân, do nhà tù ở Anh không c̣n chỗ nữa. Sau năm 1864, họ không đưa thêm phạm nhân đến Úc nữa. Người bản địa Úc bị buộc phải nhường đất cho người châu Âu và nhiều người đă chết ở khu nhà mới của họ. Hiện nay, người Bản địa Úc chiếm 2,2% dân số Úc. Đa số trong 20,6 triệu dân Úc là người nhập cư từ Anh và Ireland.

 

Chúng ta có thể sống trên núi không?

 

Thật không dễ sống trên núi cao. Thời tiết rất lạnh và không phù hợp cho việc canh tác đất đai. Ở độ cao nhiều, mức oxy là thấp nên con người khó thở nếu không có b́nh dưỡng khí hoặc mặt nạ.

 

 

Tại sao mắt mèo sáng trong đêm?

 

Mắt mèo lớn, hoặc bất cứ ḷai mèo nào, đều có một mô giống như gương soi nhằm qui tụ ánh sáng mờ nhất và hội tụ nó vào một vật thể, làm cho mèo dễ dàng nh́n thấy vật ấy. Đó là một cấu trúc giống như gương soi làm cho mắt mèo sáng lên trong đêm tối.

 

 

Đường sắt đầu tiên xuất hiện ở đâu?

 

Đường sắt đầu tiên xuất hiện ở Đức vào khỏang năm 1550. Các con ngựa kéo toa xe chạy trên đường ray gỗ và chở khóang sản ra khỏi mỏ. Sau cuộc Cách mạng công nghiệp, đường sắt được làm bằng sắt và bánh xe lửa cũng bằng sắt. Việc phát triển động cơ hơi nước làm cho việc vận chuyển bằng đường sắt trở nên dễ dàng hơn, để chở người và sản phẩm, hàng hóa đi trên chặng đường xa.

 

 

Ngà voi có phải là răng không?

 

Ngà voi đúng là răng cửa kéo dài của con voi. Voi con sinh ra với  một cặp răng cửa, và hai răng này được thay thế trong 6-12 tháng sau. Đợt răng thứ nh́ biến thành ngà voi.

 

Người đầu tiên nghiên cứu ngành hàng không

 

Trong thế kỷ 13, ông Roger Bacon tuyên bố rằng ông tin chắc là không khí hỗ trợ máy bay trong việc bay. Đầu thế kỷ 16, danh họa kiêm khoa học gia Ư Leonardo da Vinci nghiên cứu việc chim bay, và ông phát minh cánh quạt và chiếc dù nhảy. Ông thiết kế ba máy bay, trong đó có một máy bay trực thăng với một động cơ quay giúp máy bay lên thẳng, và một tàu lượn có một cánh gắn vào thân máy bay. Tuy nhiên không có thiết kế nào được đưa vào sản xuất vào thời đó. Nhưng chúng đều dựa vào khoa học hàng không.

 

 

 

Tên bắn có nguy hiểm hơn đạn bắn không?

 

Nếu cả hai nhắm đụng vào một cơ quan quan trọng, như tim chẳng hạn, hiệu quả chết người là như nhau. Tên của cung nỏ ngày xưa là khá nặng (đến 200 gr) để xuyên thủng các phần che chắn nhanh (hơn 200km/giờ) và phần đầu là bằng kim loại để dính sâu vào da. Nhưng trái với những ǵ người ta nh́n thấy trong phim ảnh, một chiến binh bị tên bắn không bị bất tỉnh ngay lập tức. Các vết thương nặng đôi khi gây  xuất huyết nhiều và gây tử vong, hoặc người ta bị chết do nhiễm trùng nặng sau đó. Trong khi đó, nói chung  đạn bay với tốc độ siêu thanh, hơn 340 m/giây. Ngay cả khi đạn không gây tử vong, vận tốc va chạm gây ra một sóng  va chạm mạnh đến nỗi có thể gây tử vong tức khắc.

 

 

Tại sao thiên thạch không rơi xuống thành phố?

 

Có chứ, nhưng hiện tượng này là rất hiếm. Trong 50 năm qua, người ta thống kê có khoảng  chục trường hợp thiên thạch rơi trúng vùng có dân cư. Chẳng hạn năm 1954, ở Sylacauga (bang Alabama), và năm 1971, ở Wethersfield (bang Connecticut, Mỹ). Gần đây hơn, ngày 9-10-1992, ở Peekskill, cách New York 40km,  một thiên thạch nặng 12 kg đă đâm thủng trần xe của bà Michelle Knapp, và ngày 26-3-2003, ở Park Forest, gần Chicago, một đĩa bay 10cm đă đâm xuyên văn pḥng của Colby Navarro và làm hỏng máy photocopy ở đó. C̣n vợ chồng ông  Philippe và vợ là Brenda Archer ghi nhớ một kỷ niệm cảm động ngày 13-6-2004,  khi một viên đá nặng 1,3 kg đâm thủng trần nhà của họ tại New Zealand.

 

 

Mọi động vật đều có năo chăng?

 

Đại đa số các loài động vật đều có năo. Năo là nơi qui tụ các tế bào đặc biệt chuyên vận chuyển nơron thần kinh. Sự qui tụ này nằm trong phần trước của con vật, nghĩa là trên đầu.  Các động vật nào có  thân h́nh với cái đầu ở trước và cái đuôi ở sau th́ được các nhà khoa học  gọi là động vật có trục trước-sau. Mọi động vật được cấu tạo như thế (từ sâu bọ đến cá và động vật có vú) đều có bộ năo. Trong khi đó, san hô, cầu gai, sao biển...không có trục trước-sau, nên không có năo. Hệ thần kinh của chúng phân tán nhiều phần trên cơ thể, dưới dạng các cụm nơron nối kết với nhau. C̣n về bọt biển, động vật đơn giản nhất, lại không có các nơron.

 

 Tại sao tặng hoa hồng theo số lẻ?

 

Đây chỉ là vấn đề thẩm mỹ. Quả thế, 2 hoặc 4 hoa hồng trong một lọ hoa th́ quá đối xứng,  trong khi 3 hoặc 5 hoa hồng có vẻ làm đầy lọ hoa hơn. Từ một số lớn hoa nào đó, số lượng không c̣n quan trọng nữa, nhưng nếu tặng ít hoa, tốt hơn nên tặng 1, 3 hoặc 5 hoa hồng. Với số hoa nhiều hơn, nguyên tắc là cũng nên tặng hoa số lẻ.

 

 

Tại sao nhức khớp khi trời lạnh?

 

Không phải trời lạnh là nguyên nhân chính, nhưng là sự thay đổi áp suất. Trong khớp xương, có các lỗ hổng nhỏ chứa khí. Khi có thay đổi áp suất, sự thay đổi này sẽ ép hoặc kéo lên các dây thần kinh bên cạnh, gây ra đau nhức. Khớp xương càng già, vấn đề này càng dễ xuất hiện, bởi v́ các lỗ hổng càng xuất hiện nhiều và khí di chuyển kém hơn.

 

 

Tại sao pin cũ chảy nước?

 

Pin gồm nhưng chất axít ăn ṃn mạnh. Chính phản ứng giữa các axít và kim lọai trong pin tạo ra điện. Vỏ bao pin thường rất kín, nhưng sự ăn ṃn của axít làm hỏng bao b́ này. Lúc đó, pin bắt đầu chảy nước.

 

 

Tại sao dân Israel và dân Palestine luôn có chiến tranh?

 

Nguyên nhân rất dễ: Người Israel và người Palestine tranh chấp cùng một lănh thổ mà xưa kia tổ tiên của họ đă sống, nhưng không cùng thời kỳ. Do đó, sự khó khăn là xác định lănh thổ ấy thuộc về ai. Hơn nữa, cuộc xung đột có thêm một chiều kích tôn giáo (Jerusalem là thánh địa cho các tôn giáo độc thần lớn, và thay v́ kết hợp họ, lại tạo ra nhiều vấn đề xung khắc) và một chiều kích địa lư (tranh chấp việc kiểm sóat nguồn nước, nhất là liên quan nhiều suối và sông Jordan). Hiện nay, mỗi bên đều đ̣i các lănh thổ ấy, và khi cả hai bên không chịu sự phân chia hợp lư, cuộc chiến cứ kéo dài thêm.

 




 

 

 

 

Tại sao con ong chết sau khi chích?

 

Ong chết sau khi chích là bởi v́ ng̣i nọc của nó có nhiều ngạnh ngăn cản ng̣i nọc rút ra trở lại, khác với con ong ṿ vẽ. Khi ong chích, nó để lại ng̣i nọc, tuyến nọc độc và một phần hệ thống tiêu hóa tại chỗ, do đó nó sẽ chết. Nếu vết chích ấy là cạn, đôi khi con ong có thể rút ng̣i nọc ra được và thoát chết, nhưng điều này thật là hiếm.

 

 

Tại sao tránh xa đường ray khi tàu lửa tới?

 

Nguyên nhân đầu tiên là rơ ràng rồi, bởi v́ cần tránh các tai nạn do sự xô lấn nhau gần đường ray trên sân ga. Nguyên nhân thứ hai là tác động “hút - đẩy” dọc theo các toa tàu; tàu chạy và đẩy không khí về phía trước, không khí này lại muốn chiếm lại chỗ cũ của nó trước khi đoàn tàu đi qua. Do đó, người ta thấy có  tác động hút dọc theo các toa tàu, và các tai nạn xảy ra không hiếm do hiện tượng này.

 

 

Tại sao vỗ tay có ư nghĩa chào mừng?

 

Vỗ tay là  một cử chỉ tượng trưng, diễn lại một cử chỉ xa xưa trong các mối quan hệ giữa con người với nhau. Từ thời c̣n ở trong hang, khi muốn cám ơn ai, người ta lấy tay vỗ lên lưng người khác; loài linh trưởng cũng làm như vậy. Khi cách này không thực hiện do không tiếp xúc gần nhau (ở xa nhau như trên sân khấu chẳng hạn, hay có quá nhiều người muốn chúc mừng),  cử chỉ vỗ tay lên lưng được chuyển qua vào hai tay vỗ với nhau, trong khi mắt nh́n về người ḿnh muốn chúc mừng. 

 

 

Tại sao thịt ḅ th́ đỏ, c̣n thịt bê trắng?

 

Đây là một vấn đề tập trung nhiều mioglobin. Trước tiên, thịt bê có màu trắng hồng, rồi với sự trưởng thành,  thịt tập trung vào một chất gần giống như huyết cầu tố: đó là mioglobin...có màu đỏ.

 

 

 

 

 

Cấm gọi điện thoại ở trạm xăng

 

Việc cấm gọi điện thoại ở trạm xăng chỉ thuần túy là biện pháp ngăn ngừa cháy nổ. Trên nguyên tắc có thể có tia lửa xẹt ra từ vỏ điện thoại khi  tiếp xúc với các phần kim loại của máy. Sự cố cũng có thể xảy ra khi điện thoại rớt xuống đất hoặc do pin đoản mạch. Các nghiên cứu hiện nay cho thấy rằng khả năng xẹt lửa như thế là rất hiếm. Tuy nhiên việc cấm gọi điện thoại là cũng nhằm tránh mọi sự lơ đăng khi đến mua xăng dầu.

 

 

 

Tại sao ăn cay lại nóng người?

 

Thật ra người ta không thật sự nóng khi ăn cay. Hiệu quả “cay” là  một sự đau được tạo ra từ một hợp chất có chất chủ yếu là capsaïcine (cho ớt), hoặc piperine (cho tiêu), hay một hợp chất khác tùy vào thảo mộc đưa vào đó. Các hợp chất có chất chủ yếu là capsaïcine kích thích cảm thụ TRVP1, vốn tiếp nhận nhiệt, trước khi hăm nhạy chúng. V́ vậy những người ăn cay thường xuyên có thể ăn một lượng lớn chất cay mà không hề đau.

 

 

 

Áo quần phơi nắng bị phai màu

 

Đây là một hiện tượng có liên quan đến tia cực tím. Đúng vậy, tia cực tím đến từ tia nắng Mặt trời làm cho chúng ta rám da, nhưng làm phai màu các vật khác. Do năng lượng của tia nắng mang lại, các phân tử màu (sắc tố) bị tia cực tím tiêu diệt trong quần áo, giấy, đồ nhựa...

 

 

Tại sao móng tay có phần màu trắng?

 

Có hai phần màu trắng liên quan đến móng tay:

- Phần trắng ở mút ngoài móng tay:  Đây là phần người ta thường cắt đi, nó là như phần kéo dài của móng tay. Phần này thường là trắng bởi v́ nó không đụng đến phần thịt, nên không cho thấy màu trong trẻo của móng.

- Phần trắng ở mút trong ngón tay: Đây là
cung tṛn nhỏ màu trắng nằm ở phần tiếp giáp của da và móng. Phần trắng này (ít nhiều nh́n thấy được) cho phép móng mọc ra liên tục và dài ra.

 

 

 

 

Tại sao chim đậu trên dây điện không bị điện giật?

 

Để cho ḍng điện “đi qua”, cần có chỗ cho nó đi. Điện do đường dây chuyển không “đổi đường đi”, nếu dây điện nối với mặt đất. Các đường dây điện đều cách ly với mặt đất, do đó nếu chim chỉ đụng dây điện th́ không bị điện giật. Trái lại, một một con chim lớn đụng cả đường dây lẫn trụ điện chạm mặt đất, nó sẽ bị điện giật, v́ ḍng điện của đường dây phóng điện vào đất qua cột điện.

 

 

Tại sao hành làm cho ta cay mắt?

 

Các tế bào hành chứa chất dầu tẩm lưu huỳnh, và khi chất này trộn với nước và không khí, nó tạo ra sulfate alila, tương đối cay, nên làm cay mắt như khóc. Khi cắt hành, tế bào hành tiết ra sulfate alila, chất này trộn với nước mắt ở bề mặt giác mạc. Hợp chất này là rất khó chịu với mắt, nên năo bộ ra lệnh tiết thật nhiều nước mắt để  đẩy chất kia đi xa. Do đó, người ta khóc. Muốn tránh cay mắt như thế, người ta cần để củ hành càng xa càng tốt khi cắt hành, hoặc

để củ hành trong tủ lạnh một giờ trước khi đem ra cắt.

 

 

Tại sao có kiểu chào quân đội?

 

Thời Trung cổ, trong cuộc đấu thương các hiệp sĩ mang bộ áo giáp và mũ chiến, và mũ này có một phần cố định che cả đầu và một phần di động che xuống hai mắt. Trước khi lao vào địch thủ, các hiệp sĩ đi sát nhau mà không chiến đấu,  lấy tay phải cầm phần di động gần mắt đưa lên, để cho mỗi người biết mặt người kia trong bộ áo giáp. Cử chỉ này vẫn được duy tŕ như là cách chào tượng trưng của binh lính. 

 

 

Tại sao dơi không bay khi trời mưa?

 

Dơi không bay khi trời mưa hoặc khi điều kiện khí tượng thoái biến, bởi v́ dơi không có đuôi để làm bánh lái. Nếu sự không có đuôi có cái lợi là con dơi có thể quay ngoặt nhanh cả khi bay với vận tốc 50km/giờ, thân h́nh nó sẽ không ổn định trong mưa. Hơn nữa, con dơi chỉ có phép định tiếng dội, nghĩa là phân tích các tiếng động để phát hiện con mồi và tránh vật cản, nên sự phân tích này sẽ bị rối loạn do tiếng nước mưa rơi chung quanh con dơi.

 

 

 

 

 

 

Tại sao chim én bay thấp trước cơn giông băo?

 

Khi sắp có giông băo, nhiệt độ ng̣ai trời giảm một cách rơ rệt. Mặt đất, được ánh sáng Mặt trời sưởi nóng, tỏa sức nóng bay lên trời. Khi ấy, độ ẩm của không khí kết hợp với nhiệt bay lên từ mặt đất thu hút các côn trùng nhỏ bay bay là là trên mặt đất. Hiện tượng khí hậu này là thời điểm lư tưởng cho chim én đi ăn mồi dồi dào.

 

 

Tại sao đuôi thằn lằn mọc lại?

 

Khi chúng ta bắt thằn lằn ở đuôi của nó, chúng ta thường giữ được đuôi c̣n thằn lằn chạy đi mất. Hiện tượng này là một hành động tự vệ, v́ thiên nhiên cho đuôi thằn lằn có thể tách rời ra để thằn lằn chạy trốn, và sau đó đuôi mới sẽ từ từ mọc lại. Nhưng nên lưu ư rằng, nếu đuôi đầu tiên (thực ra là phần kéo dài của cột sống thằn lằn) có các đốt sống, th́ các đuôi kế tiếp chỉ là bản sao của đuôi không có đốt sống. 

 

 

Tại sao tung gạo lên đôi tân hôn?

 

Đây là một tập tục cổ xưa. Người ta tung gạo lên đôi tân hôn để cầu chúc đôi tân hôn sinh nhiều con cái như gạo vậy. Theo ḍng thời gian, gạo được thay thế bằng các hạt ngũ cốc khác, và bây giờ thường được thay bằng cánh hoa hoặc hoa giấy.

 

 

Tại sao vận động viên quần vợt thường mặc y phục trắng?

 

Đầu thế kỷ 20, thường người chơi quần vợt thuộc giới thượng lưu và chủ yếu chơi vào mùa hè, nên họ mặc đồ trắng hoặc màu nhạt cho bớt nóng. Nên nhớ là vào thời ấy đàn ông c̣n mang thêm cà vạt, và phụ nữ mang áo đầm dài. Dần dà việc vận động viên mang áo quần trắng trở thành qui định cho các giải đấu lớn. 

 

 

 

Tại sao bắt tay nhau?

 

Cần nói rơ rằng việc bắt tay là một cử chỉ của đàn ông ngày xưa và được thực hiện bằng tay phải. Cử chỉ này chỉ đơn giản để chứng tỏ rằng người ta muốn tỏ ra thân thiện với nhau, v́ tay không hề cầm vũ khí ǵ.

 

 

Tại sao mang cà vạt?

 

Cà vạt (Cravate) là một biến thể của chữ ''Croates'' ! Trong thế kỷ 17, các vua nước Pháp (Louis XIII và Louis XIV) có        đội cận vệ là một trung đoàn kỵ sĩ người slaves công giáo, và họ được gọi tên là Royal-Cravate (“người Croate hoàng gia”, đọc trại là cravate). Các binh lính này có tập tục thắt vào cố áo sơmi của họ một sợi dây vải màu đen. Tập tục này lan ra cả triều đ́nh ở Versailles, rồi phổ biến khắp nơi dưới nhiều h́nh dáng và màu sắc đa dạng.

 

 

 

 

Tại sao bảng  'Stop' có tám cạnh?

 

H́nh dáng này cho phép người ta nh́n thấy bảng trong mọi điều kiện thời tiết, kể cả khi trời nhiều tuyết. Bảng Stop là một tín hiệu mệnh lệnh, nó khác với h́nh dáng các bảng tín hiệu khác, để cho người ta không thể hiểu lầm.

 

 

 

Tại sao nói allo khi trả lời điện thoại?

 

Mỗi ngôn ngữ có một từ mở đầu khi nhận cuộc gọi điện thoại. Nhưng từ ngữ khó nhất có lẽ là từ ngữ Nhật ''Moshi Moshi''. Trong tiếng Pháp, chữ allo là chữ đọc trại của chữ Mỹ hello. Chính ông Thomas Edison, nhà phát minh máy điện báo và máy hát (chứ không phải điện thoại), là người đầu tiên dùng từ ngữ hello khi nghe điện thoại. Nên ghi nhớ là ngày nay người ta công nhận Antonio Meucci, người Ư,  là người phát minh điện thoại năm 1871, chứ không phải Graham Bell, người Scotland, Anh Quốc.

 

Tại sao bỏ ngón tay trong miệng lại bị nôn?

 

Thân thể chúng ta có rất nhiều phản xạ. Chẳng hạn, chúng ta ho khi có vật lạ đi về phía phổi.
Đối với việc nôn cũng vậy. Khi có cái ǵ đó được nuốt có nguy cơ làm cho chúng ta bệnh,  chúng ta nôn ngay để bảo vệ dạ dày và sức khỏe. Do đó, khi chúng ta bỏ ngón tay vào miệng, ngón tay đụng vào thanh môn, th́ cơ thể xem ngón tay là lạ và quá lớn, rất nguy hiểm cho họng, nên cơ thể cố gắng đẩy ngón tay ra bằng cách nôn mạnh. 

 

 

Tại sao bánh xe h́nh như quay lui khi xe chạy nhanh?

 

Thật ra nguyên lư này là đơn giản. Mắt con người nh́n vật với một tần số nào đó mà thôi. Mắt chỉ tiếp nhận h́nh ảnh cố định với một số lần nào đó trong một giây (nguyên lư được dùng cho điện ảnh với 24 h́nh/giây). Đối với bánh xe quay, mắt nh́n một h́nh ảnh ngay trước khi bánh xe quay một ṿng. Như thế, ở tần số này, mỗi h́nh ảnh biểu diễn bánh xe trong một vị thế ngay sát trước với h́nh ảnh trước đó. Cho nên người ta có cảm tưởng là bánh xe quay ngược.

 

 

Tại sao lông không mọc hoài như tóc?

 

Lông cũng như tóc có ba giai đoạn trong đời chúng: giai đoạn tăng trưởng, giai đoạn đ́nh trệ và giai đoạn chết. Giai đoạn tăng trưởng của tóc là ba năm trong khi của lông chỉ là ba tuần lễ. Do đó tóc tăng trưởng liên tục so với lông. Bạn cứ thử để tóc mọc thoải mái trong ba năm và xem tóc dài chừng nào!

 

 

Tại sao nước mắt lại mặn?

 

Bởi v́ nước mắt chứa nhiều muối khoáng do cơ thể thải ra. Ngoài nước mắt, mồ hôi cũng mặn với nguyên nhân này.

 

 

 

Tại sao thảm nghi lễ màu đỏ?

 

Thật ra thảm nghi lễ có rất nhiều màu. Tuy nhiên người ta dùng thảm màu đỏ khi đón tiếp một nhân vật quan trọng, nguyên thủ quốc gia... Trong biểu tượng tích cực, màu đỏ tượng trưng sự sống, sức khỏe, niềm vui và sự bất diệt. Qua việc dùng thảm đỏ, cả một quốc gia đón tiếp nhân vật quan trọng muốn cho nhân vật này biết là ḿnh quư trọng nhân vật ấy dường nào. Do đó, việc dùng thảm đỏ phải liên kết với nghi thức đón tiếp người đáng được tôn vinh ấy. C̣n trong một nghi thức không đón tiếp cách đặc biệt một nhân vật quan trọng, người ta không sử dụng thảm đỏ.

 

 

Tại sao phụ nữ Ấn Độ có chấm đỏ trên trán?

 

Chấm đỏ trên trán này tượng trưng cho “con mắt thứ ba” của thần Shiva. Dấu hiệu này gọi là tilak, được vẽ lên trán trong một nghi lễ tôn giáo, vừa để chào mừng, vừa mong được hạnh phúc, và hiểu biết nhiều chuyện. Sách thánh của Ấn giáo nói rằng cái trán không có tilak cũng như nhà không mái, làng không chùa, hoa không hương và trái tim không nhân ái. Chấm đỏ được vẽ bằng bột kumkum.

 

 

Tại sao trái cây tiếp tục chín sau khi hái?

 

Đó là nhờ khí ethylène trong không khí kích họat tiến tŕnh chín của trái cây. Tiến tŕnh này gồm sự phát triển của màu vỏ, hương vị và vỏ trái cây. Trái cây chín nhanh trong thời kỳ vận chuyển và lưu kho lâu, do đó cần chuyển bằng máy bay. Tuy nhiên, có thể làm chậm lại tiến tŕnh chín sau khi thu họach, và nhờ thế kéo dài tuổi thọ của trái.

 

 

Tại sao chạy đua ngược với chiều kim đồng hồ?

 

Trong kỳ Olympics đầu tiên ở Athens (Hi lạp), năm 1896, các vận động viên chạy đua theo chiều kim đồng hồ. Nhưng họ mau mệt, và cảm thấy chiều chạy đua như thế là không tự nhiên. Do đó đến năm  1913, các cuộc chạy đua quốc tế mới đổi chiều chạy, là chạy ngược chiều kim đồng hồ. Nguồn gốc hiện tượng này thuộc hệ thần kinh nhiều hơn. Bán cầu phải của năo điều khiển nhận thức về không gian. Do đó, v́ bán cầu phải điểu khiển phần trái của thân thể, thị giác sẽ tốt hơn về phía trái. Và chính thị giác tốt phía trái khuyến khích chúng ta chạy về phía trái nhanh hơn.

 

 

Tại sao trang giấy tiêu chuẩn có kích thước 21 x 29,7 cm ?

 

Trang giấy A4 (21 × 29,7cm) là một phần của một lọat trang tiêu chuẩn có các đặc điểm như sau: khi người ta xếp đôi tờ giấy tiêu chuẩn, người ta có một tờ giấy tiêu chuẩn nhỏ hơn, ví dụ trang A3 xếp bốn bằng trang A4 xếp hai và bằng trang A5; tỉ lệ cao/rộng là luôn bằng nhau cho mọi cở giấy, và tỉ lệ này là căn b́nh phương của 2, tức là 1,4142135... Trang lớn nhất là cở A0, với kích thước 118,9 × 84,1 cm ; tiếp đến là A1 = 84,1 × 59,5 cm ; A2 = 59,5 × 42,0 cm ; A3 = 42,0 × 29,7 cm ; A4 = 29,7 × 21,0 cm ; A5 = 21,0 × 14,9 cm ; A6 = 14,9 × 10,5cm .
Cũng có trang giấy cở B0,  B1, ...và tỉ lệ cao/rộng cũng là căn b́nh phương của 2, nhưng chiều rộng là 1m cho B0. Nguyên tắc về cở giấy này là phát minh của... Léonard de Vinci!

 

 

Tại sao số 7 đem lại hạnh phúc?

 

Số 7 được cho là đem lại hạnh phúc, bởi v́  đây là con số thánh thiêng của nhiều tôn giáo. Chẳng hạn Chúa dựng nên vũ trụ trong bảy ngày,  người Hồi giáo đi bảy ṿng chung quanh
Tảng Đá Đen (Kaaba) ở Mecca, người Ấn giáo nói có bảy nguồn năng lượng của cơ thể, gọi là Chakra...

 

 

Tại sao nh́n người khác ngáp là ta muốn ngáp?

 

Ngáp là một hành động phức tạp: sự mở miệng ngáp là không cố ư, nhưng một khi đă bắt đầu ngáp, ư chí có thể điều khiển nó. Việc ngáp được giải thích như là một hành động để tỉnh táo hơn. Người ta thường nói rằng việc ngáp là để tạo thêm oxy cho năo, nhưng không đúng, mà là gia tăng sự tỉnh táo cho chúng ta thôi.

Việc lây ngáp chỉ có nơi các loài linh trưởng (người và khỉ). Điều này phù hợp với khả năng của chúng ta là hay bắt chước người khác và để cho chứng ta tỉnh táo hơn. Nhưng nói chung người ta không để ư là ḿnh bắt chước người khác khi ngáp nữa!

 

 

Tại sao có 21 phát đại bác chào mừng?

 

Tập tục này có từ thời phong kiến ở Pháp. Thời ấy, người ta bắn 101 phát đại bác để loan báo Nhà Vua băng hà và Vua mới lên kế vị. Năm 1958, chính tướng de Gaulle quyết định sửa lại tập tục này, với chỉ 21 phát thay v́ 101 phát như xưa.
Việc chọn số 21 cũng có ư nghĩa của nó. Trên tàu chiến thế kỷ XIV, tập tục là bắn 7 phát đại bác. Rồi kỹ thuật vũ khí phát triển, bộ binh bắn 21 phát, gấp ba lần số phát đại bác của hải quân xưa kia. Con số 21 được duy tŕ theo quyết định của tướng de Gaulle.

 

 

 

 

 

HẾT

 

 

 

 

 

eo đúng nghi thức Do Thái giáo