Lm Nguyễn Văn Thư

jvanthu@sbcglobal.net

Tủ Sách Dũng Lạc

T̀M THIỀN TRONG ĐẠO CHÚA

Lm Nguyễn Văn Thư

1- Lời Mở Đầu

2- Từ Miền Đất Phật

3- Thiền Lên Ngôi

4- Phong Trào T́m Về
    Đông Phương

5- Thiền Với Đức Kytô?

6- Thánh Phaolô Nhập
    Cuộc

7- Cuộc Hành Tŕnh 2000
    Năm

8- Kết Luận Thực Hành

 

Lm Nguyễn Văn Thư

 

T̀M THIỀN TRONG ĐẠO CHÚA

 

TỪ MIỀN ĐẤT PHẬT

 

             

Dù muốn dù không, người ta phải t́m về giáo-lư nhà Phật để t́m ra manh-mối và gốc-gác của câu-chuyện Thiền.  

Đi dự lớp tu Thiền, bà con được dạy rằng TH̀ÊN là pháp-môn cao-cả và chân-chính nhất của Phật-giáo : Đức Thích-ca Mâu-Ni nhờ Thiền mà đạt chánh-quả và thành Phật.  

Giáo-lư Phật dạy đường t́m đến hạnh-phúc và giải-thóat : bởi v́ tất cả đời người chỉ ṭan là khổ-đau. Qua Tứ Diệu Đế ( 4 chân-lư nhiệm-màu ), ta được yêu-cầu phải triền-miên đi t́m tiêu-diệt ḷng Dục để mong hết khổ.  

Bát chánh-đạo được nêu ra làm 8 phương thức giúp ta đi vào nẻo-đường hạnh-phúc ( qua tư-tưởng, lời nói, hành-động v.v….)  

Rồi luật ‘Nhân Quả’. Rồi gíao-thuyết ‘Vô-thường’ (không ǵ tồn-tại măi). Rồi niềm tin ‘Vô Ngă’. Rồi câu-chuỵên ‘Luân-hồi’. Chung quy đưa tới cái nhu-cầu phải Diệt Ngă, phải phá đổ cái Vô-Minh tệ-hại mà mong đạt đuợc t́nh-trạng Gíac-Ngộ và Tỉnh-Thức của tâm-tư.  

Đă từ rất lâu, người theo dấu chân Phật-tổ phải học cho thành-thạo phép TỌA-TH̀ÊN để mong đi tới cái mục-tiêu tối-hậu là đựơc giải-thóat ṭan-vẹn mà vào Nát-Bàn.  

B́nh thường, người ta hiểu Tọa-thiền là ngồi nhắm mắt, tập-trung đầu óc để hết c̣n dính mắc vào bất cứ chuỵên ǵ. Từ bậc Sơ Th́ền giúp ta hết lo lắng, đưa tới bậc Nhị Thiền khiến tâm-trí không c̣n bóng-dáng khổ-năo, rồi vào bậc Tam Thiền để khơi đựơc lên  niềm sướng vui  nội tại, và cúôi cùng là bậc Tứ Thiền cho phép ḿnh từ từ thóat ra khỏi cái ṿng Luân-hồi giăng lứơi tứ bề.  

Bốn nấc thang đó lần lượt gíup chúng-sinh t́m thấy cơi Hư-Vô, tạo nên thế-giới Cực-lạc. Sẽ chẳng c̣n cảnh Đầu-thai phiền-phức và cũng chẳng c̣n câu-chuyện u-mê gây khổ-lụy nữa.  

Cái mục Tham Thiền ở đây là ḥan-ṭan do khả-năng và cố-gắng của bản-thân ta, không mảy may nhờ vả vào một động-cơ hay quyền-lực ngọai lai nào chi-phối. Nghĩa là chẳng có Thần Thánh hay Chúa Bà nào can-thiệp độ-tŕ. Đức Phật Như-Lai có chăng chỉ đóng vai-tṛ là bậc Tôn-sư đi trước mở đường.  

Thế nghĩa là người ta không thấy cái tiến-tŕnh xin cho được ơn-phúc để dễ-dàng thực-hiện mục-tiêu linh-thiêng như trong các tôn-giáo hữu-thần khác. Phật-giáo đ̣i ngừơi ta phải tạo năng-lực cho chính ḿnh, thay v́ trông-cậy vào một bàn tay huyền-bí nào khác.  

Phật dạy rằng ta phải cởi trói, phải tháo-gỡ khỏi những tin tuởng vào thánh-thần.  Nhân-lọai thực sự chỉ đang bị ràng-buộc bởi ṿng sinh-tử của cái ách Luân-hồi.  

Nhiều Phật-tử vẫn hănh-diện về việc ḿnh đang ngày đêm tự ḿnh đốt đuốc đi t́m chân-lư : tự ḿnh làm chủ ḿnh và tự ḿnh t́m đường mà đi tới chỗ giải-thóat. Đến khi về tới ‘bến’ rồi th́ ta và Phật-tổ cũng ngang hàng như nhau. Lúc này, chỉ có điều khác-biệt là ta c̣n đang ‘mê’ chứ chưa ‘ngộ’. Ta mê v́ chưa thấu hiểu lẽ sinh tử và chưa biết dùng phương-pháp mà thoát ra khỏi cái ṿng sinh-tử luẩn-quẩn này.  

Cũng như việc các Phật-tử có thế phá cái NGHIỆP bằng những việc lành ( các thày coi tử-vi vẫn an-ủi thân-chủ rằng tuy có số không tốt, nhưng nếu biết tu-thân tích-đức th́ mọi sự sẽ được…khai thông ! ), ở đây mọi người đều có thể vươn lên để xóa sổ đen từ nhiều kiếp trước, qua phương-thức Thiền.  

Thực-hành Thiền là đi vào lănh-vực giải-phóng cuối cùng đưa ta về cơi bồng-lai.  

Phái Đại-thừa Phật-giáo thường cắt nghĩa rằng trong mỗi con người chúng ta đều có mang ‘Phật-tính’ trong ḿnh : Nó giúp tạo nên một trí-năng đặc-biệt gọi là Bát-Nhă, làm thành một nguyên-lư chủ-động cho phép ta thực-hiện câu-chuyện t́m về Giác-ngộ trọng-đại này.  

Bị ảnh-hưởng sâu-đậm của đạo Bà-la-môn, tiền-thân của Ấn-giáo ngày nay, Đức Thích-Ca Mâu-ni đă triền-miên đi t́m nẻo đường giải-thóat cho ḿnh và cho chúng-sinh, để rồi Ngài tuyên-bố đắc-đạo đang lúc ngồi Tham Thiền dưới gốc cây Bồ-đề.  

Đi vào thực-tế, người ta hay nói đến 3 cái yếu-tố cần được lồng sẵn vào động tác Tham Thiền : Phải có sẵn GIỚI (ḷng đạo-hạnh), ĐỊNH (ḷng thanh-tịnh) và HỤÊ (tâm-tư trong-sáng). Tất cả đă từng được Đức Phật nhắc đến thường xuyên trong bao nhiêu năm trời đi thuyết-pháp trên các nẻo đường Ấn-Độ mênh-mông.  

Sau này, bên Trung-Hoa, các nhà Phật-học xử-dụng từ-ngữ Thiền Định ( Tham Thiền Nhập Định ) để nói lên rằng nhờ phương-thức Thiền mà người ta đạt tới trạng-thái thanh-tịnh của trí ḷng : Nội Thiền ngoại Định, giúp xả bỏ cái Tôi nơi ḿnh ( nhờ ḥa nhập chung với cả vũ-trụ ) mà làm sáng hiện cái Tâm và đạt cái ‘Tính không’ toàn-vẹn.  

Từ phương-thức Thiền của môn-phái Tiểu-thừa Phật-giáo chỉ cần v́ nhằm vào mục-tiêu Nát-bàn hạnh-phúc và t́m tránh khổ-ải của trần-gian mà cố-gắng Tham Thiền, các nhà sư Đại-thừa bên Trung-Hoa nói trên đă đi thêm một bước nữa là dựa trên nguyên-tắc ‘chuyển-y’ : Chuyển Mê thành Ngộ, chuyển Vọng thành Chân, chuyển Thức thành Trí, chuyển phiền-năo thành Bồ-đề, chuyển sanh-tử thành Nát-bàn.  

Rập theo lời Phật dạy, trứơc sau Thiền vẫn phải là sống Tỉnh-thức. Theo giáo-lư của Ngài, Tỉnh-thức không phải ra rút-lui khỏi chốn trần-gian tục-lụy, nhưng phải t́m ra chuyện Giác-ngộ giữa các sinh-họat hàng-ngày.  

Với Phật-tổ, sự Tỉnh-thức không chỉ là việc tập-trung tư-tưỏng, nhưng phải là triệt-tiêu nó, phải là tạo sự trống-trơn hoàn-toàn, để thấy ḿnh tuyệt-đối thong-dong và tự-do, nhờ từ-bỏ mọi giá-trị và giáo-điều lớn nhỏ.  

Do đó, cái Tâm an-tĩnh sẽ làm ta thành Phật. Nhờ thóat t́nh-trạng Vô-minh, ta cũng tiến tới việc thóat cảnh Luân-hồi để tiến vào Nát-bàn. Giáo-lư chỉ giúp ta chuẩn-bị, chứ chính bản-thân ta phải làm cho ḿnh Giác-ngộ.  

Trong kinh Phật, ta thường đọc thấy vai-tṛ quan-yếu của giáo-thuyết ‘Tứ vô lượng tâm’ như những điểm căn-bản của vịêc THIỀN : Từ, Bi, Hỷ và Xả. Cái Tâm này nó vô-cùng tĩnh-lặng, tạo ra quân-b́nh cho tâm-tư các Phật-tử.  

Thế là từ ngày thái-tử Tất-đạt-Đa con vua nứơc Ca-duy-vệ bỏ nhà ra đi t́m phương-thức giải-thóat khỏi khổ-đau và luân-hồi, và đạt chánh-quả thành Phật, bao nhiêu đệ-tử đă ngày đêm cố gắng theo chân Ngài để mong đựơc lên tới cơi cực-lạc là Nát-bàn như Ngài.  

Mà nói gần nói xa th́ cũng chung-quy ở chỗ ra sức để đựơc Gíac-ngộ, căn-bản nhất vẫn là qua cửa ngơ Tham Thiền. Nó là kết-quả của một sự Tỉnh-thức nội-tâm, lồng trong một quan-điểm ḥan-toàn mới lạ. Ư-thức ḿnh tuỵêt-đối tự-do. Thấy ḿnh ḥa-tan cùng vạn-vật. Bíêt ḿnh không c̣n mang cái vỏ ‘Ngă’ nặng-nề. Hiểu rằng chẳng c̣n phân-bịêt giữa người làm và việc làm nữa.  

Đi sâu vào cái mục Giác-ngộ này, ta phải nhớ rằng nó có nội-dung mà nhà Phật gọi là ‘Pháp’ (Dharma). Nó phải xuất-hịên bằng trực-gíac chứ không bằng lư-lụân, vượt qua giới-hạn của thời-gian và ḿnh phải tự chứng tự ngộ lấy cho chính ḿnh.  

Chuỵên Giác-ngộ do đó cho phép ta thấu-triệt tất cả bí-mật về Phật, cũng như vén luôn màn huyền-vi của vũ-trụ và nhân-sinh. Nó đi kèm với chân-lư về Vô-ngă : phủ-nhận thực-thể của cái Tôi trong sinh họat tâm-linh của con người. Chỉ v́ cái Tôi là nguồn gốc của Vô-minh và sanh-tử luân-hồi.  

Việc Thiền thế là đă mặc nhiên trở thành phương-thức phổ-thông và hữu-hiệu nhất để đựơc ‘đồng-hành’ với Đức Phật, để có cơ-hội đi vào tâm-tư của Ngài và để hy-vọng sẽ cùng Ngài thóat khỏi ṿng tục-lụy của khổ-đau cũng như luân-hồi, mong đạt cảnh Nát-bàn càng sớm càng tốt.  

Thiền đă ăn rễ sâu vào ḷng đất nhà Phật khởi thủy từ phương trời Ấn-độ. Nó manh-nha từ phút giây mà Phật-tổ tự chứng dưới cội Bồ-đề gần thành Già-Da mấy ngàn năm trước đây.  

Cũng nhờ Thiền mà con người có khả-năng chế-ngự ḷng ham muốn ( Dục ), điều mà các Phật-tử ngày đêm được nhắc-nhở phải thi-hành : Diệt      

Dục. Đây cũng là câu chuyện khống chế ḷng Tham, Sân và Si. Bởi Đức Phật dạy rằng khi say-mê một điều ǵ là y như thấy ḿnh bị tan-biến trong cái đối-tượng ḿnh say-mê. Việc này tạo nên một mâu-thuẫn, và chính cái mâu-thuẫn này đă tạo ra một bi-kịch triền-miên cho nhân-loại.  

Phật-tổ đă chứng-minh bằng kinh-nghiệm của chính bản-thân Ngài rằng qua Thiền mọi chúng-sinh có thể t́m ra giải-đáp chung-cuộc. Kinh-sách nào của nhà Phật cũng kêu mời và hướng-dẫn chúng-sinh cởi-bỏ mọi thứ ràng-buộc, những sinh-linh hữu-hạn luôn quằn-quại dưới ách khổ-lụy trong thế-gian này.  

Với những kẻ tin vào giáo-lư Phật, Thiền phải là một báu vật, một kho tàng giúp ta phát-hiện một chân-lư nhiệm-mầu, đưa ta đến nguồn vui vô song.  

Nó được các chuyên-gia gọi là Huệ Nhăn, như một Con mắt thứ Ba cho ta để mở bừng ra trên một cảnh-giới tuyệt-vời, lâu nay vẫn bị che khuất bởi cái Vô Minh tai quái hiểm độc.   

Vô Minh là ǵ ? Nó là cái làm ta lăng quên rằng sống là triền-miên đau-khổ, là liên-tục đấu-tranh và giành-giật, thế mà ta cứ cắm đầu để lao vào. Tranh đấu là ǵ, nếu không là sự xô-xát giữa hai đối lực, mà bên nào cũng cố chiếm lấy phần hơn. Thua là có thể chết. Thắng rồi cũng rơi vào cô-đơn và khổ-đau v́ cứ liên-tục tranh-đấu….  

Thiền của Phật-giáo cho ta sự thấu-hiểu cặn-kẽ về những chuyện này. Tinh-thần Thiền phải ngày đêm thấm-nhập tâm tư như gương của chính Đức Phật, khiến ta xác-tín trọn-vẹn mọi chân-lư Ngài truyền-dạy.  

Vậy Thiền thóat thai, Thiền là chính con đẻ của giáo-thuyết Phật. Mà đă theo Phật th́ phải t́m học Thiền để Ngộ ṭan-vẹn về các chân-lư ḿnh tin. Không nhờ Thiền, ta khó mà đặt chân vào lănh-vực Tỉnh-thức cốt-cán mà mong đắc-đạo.  

Thiền là phương-pháp thần-diệu nhất cho phép ta đối-phó với những chướng-ngại vật hàng ngày cản-trở ta tới được bến Giác-ngộ. Nó thực sự giúp ta thi-hành công-việc thường-nhật như của chính một vị Phật.  

Trong cuộc sống, ta làm nhiều thứ việc khác nhau, nhưng Thiền cho ta ư-thức rằng tất cả chỉ là những góc-cạnh của một việc làm duy-nhất, dưới bàn tay và bóng-dáng của một Phật duy-nhất bao trùm cả vũ-trụ.  

Nghĩa là không thể tách rời Thiền ra khỏi cái khung Phật-pháp. Nó làm ta thành Phật. Nó quấn chặt lấy niềm ứơc mơ được hoà-nhập vào cơi Phật bao-la vô-hạn.  

Không thể chỉ quan-niệm Thiền là một phương-pháp ‘Tu thân sửa tính’ chung chung, nhưng nó phải đi vào niềm tin sau khi chấp-nhận giáo-lư Phật-giáo.  

Dĩ nhiên, người tu Thiền có thể đạt mức-độ thanh-thóat tâm-hồn nào đó, nhưng nh́n vào lịch-sử, Phật Thích-Ca đă tiên-khởi xử-dụng Thiền, vượt qua những đừơng ṃn cũ của giáo phái Bà-la-môn, để đưa chỗ đứng và giá-trị Thiền lên vị-trí tuyệt-đối, rồi nhắn-nhủ các đệ-tử hăy noi theo bước ḿnh đă đi, hầu mong có ngày thành chánh-quả.  

Ngồi Thiền phải tin vào Phật pháp, phải có tâm-tư như Đức Như-Lai, phải nhằm mục-đích như chính Ngài đă có.                             

Dù sau này Thiền được biến-thể và đổi thay thế nào đi nữa, nó vẫn mang gịng máu họ’Thích’ đậm mầu trong nó.  

Thành ra Thiền chân-chính luôn phải là Thiền Phật, mang trọn vẹn cái hồn của đạo-pháp Đức Mâu-Ni đă truyền-giảng từ mấy ngàn năm nay.

 

 

 

 

 

__________________________________________________________________________

 
setstats 1