MỤC VỤ GIỚI TRƯỞNG THÀNH
Các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam tại Pháp
Khóa gặp gỡ XIII
từ 21 đến 24/05/2009
tại ORSAY
NGÀY CHIA SẺ BÁC ÁI GIA Đ̀NH & XĂ HỘI, 23/05/2008
Orsay, 23.05.2005 - Ngày thứ ba của Đại Hội Mục Vụ Giới Trưởng Thành của Các Cộng Đoàn Công Giáo Việt Nam Tại Pháp, khóa 13, họp tại Orsay, ngoại ô Nam Paris, từ 21 đến 24.05.2009. Các đại biểu đă trao đổi về « Bác Ái trong gia đ́nh » với lời gợi ư của Gs Trần Văn Cảnh và về « Bác Ái trong xă hội » với lời gợi ư của Bs Đoàn Quốc Khánh. Buổi tối, sáu nhóm, mỗi nhóm đóng góp « Văn nghệ Đức Ái » qua các h́nh thức : thơ, ca, vũ, nhạc, kịch. Nhưng trước đó, sau điểm tâm, các đại biểu đă chụp h́nh kỷ niệm Hội Thảo Mục Vụ Trưởng Thành, Khóa XIII.
1. Trao đổi về Đức Ái trong gia đ́nh
Đề nghị một tiếp cận quản lư để gợi ư thực hiện « Đức Ái trong gia đ́nh » giáo sư Cảnh nhắc đến 6 nguyên tắc cư xử của Tôn Tử : Chính Đạo, Thiên thời, địa lợi, nhân ḥa, tướng tài, pháp chế nghiêm minh. Theo ông, cách hành động này có cái hay là thay v́ ngồi đó mà than văn, trách móc, người ta sẽ lấy thái độ tích cực, cải sửa, giải quyết. Vấn đề nào cũng có một giải quyết. Bất toàn, mới lạ, khó khăn,... ḿnh đều có thể t́m ra giải đáp. Đem chiến lược Tôn Tử cải tiến việc thực hiện đức ái trong gia đ́nh, Gs Cảnh đề nghị đại hội thảo luận về Đức Ái trong gia đ́nh qua 3 vấn nạn, để xác tín cái chính đạo của Đức Ái, để biết ḿnh phải làm ǵ ở bậc ḿnh và làm thế nào ?
Tại sao phải thực hiện đức ái trong gia đ́nh ? Ba trả lời đă được gợi ư : V́ Đức ái là 1 trong 3 nền tảng của đạo công giáo. V́ Đức Ái là 1 trong những diệu pháp có thể phục hồi và cải tiến gia đ́nh. V́ thực hiện Đức Ái là cách hay nhất để chuẩn bị cử hành Nam Thánh 2010. Kết luận : Thực hiện Bác Ái Gia Đ́nh là chính đạo, có thiên thời, địa lợi, nhân ḥa.
Phải thực hiện Đức Ái Gia Đ́nh thế nào ? Tuỳ vai tṛ. Từ vợ đến chồng, th́ phải tha thứ, tôn trọng, chung thủy, phục vụ vô vị lợi. Từ chồng đến vợ th́, v́ b́nh đẳng, cũng tương tự, nghĩa là phải tha thứ, tôn trọng, chung thủy, phục vụ vô vị lợi. Từ cha mẹ đến con cái, th́ phải dưỡng nuôi, giáo dục, đáp ứng nhu cầu, (và có một điều mà chúng ta hay quên, nhưng giáo lư công giáo rất rơ rệt, là) tôn trọng nhân vị của con cái. Từ con cái đến cha mẹ, th́ phải biết tôn kính, hiếu thảo, vâng lời và có trách nhiệm giúp đỡ, nhất là khi các ngài già cả. Kết luận : Mỗi bậc trong gia đ́nh đều có những việc bác ái riêng biệt phải thực hiện.
Làm sao để cải tiến việc thực hiện Đức Ái Gia đ́nh ? Gs Cảnh giới thiệu 4 phương pháp : Phương pháp cải tiến bánh xe Deming PDCA, Phương pháp Dự Án, Phương pháp tầm rộng lư do (đồ h́nh Ishikawa), và Phương pháp đào sâu nguyên nhân (Cây nguyên nhân).
Kết luận : Người công giáo có thái độ quản trị th́, bất kể hoàn cảnh và môi trường nào, ngay cả trong gia đ́nh, và nhất là trong gia đ́nh :
Ø Bác ái trong tâm t́nh : chấp nhận, kính trọng, đón nhận, dâng hiến, t́m hiểu khách quan, trách nhiệm, cải tiến
Ø Bác ái trong lời nói : khích lệ, an ủi, thông cảm khích lệ, lời xây dựng, phân tích
Ø Bác ái trong hành động: ḥa giải, phục vụ, chia sẻ, quyết định, giải quyết
Và để gợi ư làm việc cho 6 nhóm thảo luận, Gs Cảnh đề nghị mỗi nhóm làm việc trên một đề tài riêng :
1. Nhóm 1 : Cải tiến Đức Ái bất toàn do chồng cho vợ (lư do rộng)
2. Nhóm 2 : Phải tôn trọng con cái trong đức ái, tại sao ? thế nào ?
3. Nhóm 3 : Cải tiến Đức Ái bất toàn do vợ cho chồng (đào sâu nguyên nhân)
4. Nhóm 4 : Bái ái gia đ́nh có phải là bằng mọi cách làm đẹp ḷng người ta, chiều chuộng, nịnh bợ, tùng phục, mà bất chấp sự thật ? bất chấp công b́nh ? bất chấp đâo lư ?
5. Nhóm 5 : Cải tiến Đức Ái bất toàn do cha mẹ cho con cái (lư do rộng)
6. Nhóm 6 : Cải tiến Đức Ái bất toàn do con cái choc ha mẹ (đào sâu nguyên nhân)
2. Trao đổi về Đức Ái trong xă hội
Sau trưa, Bs Khánh gợi ư cho đại hội thảo luận về « Đức Ái trong xă hội. ». Ba ư tưởng căn bản đă được Bs Khánh nêu ra : Có cần phải thực hiện công bằng đă, rồi hăy làm bác ái sau không ? Theo mẫu thức bác ái xă hội của thông điệp « Thiên Chúa là T́nh Yêu », th́ phải thực hiện bác ái xă hội như thế nào ? Những hội đoàn người Việt ở Orléans-Loirêt đă thực hiện bác ái xă hội như thế nào ?
Theo Bs Khánh, « Kể từ thế kỷ thứ 19, đă nổi lên sự chống đối hoạt động bác ái xă hội của Hội Thánh, đặc biệt với sự phát triển của học thuyết Mác- xít : họ nói người nghèo không cần bác ái xă hội, nhưng cần công bằng. Những công tác xă hội bố thí – là một h́nh thức để người giàu tránh bổn phận theo công bằng và xoa dịu lương tâm, trong khi vẫn củng cố địa vị của họ và bác đọat quyền lợi của người nghèo. Thuyết Mácxít đă ảo tưởng khi xem cuộc cách mạng thế giới và tập thể hóa các phương tiện sản xuất như một thuốc chữa kỳ diệu cho vấn đề xă hội, bởi trong hoàn cảnh phức tạp của thế giới hôm nay, sự tăng trưởng của một kinh tế toàn cầu hóa, sự tiến bộ vượt bậc của các phương tiện thông tin đại chúng (thông qua công nghệ điện toán…) và các phương tiện chuyên chở, việc bác ái xă hội đă mang tính cách ṭan cầu :
- Vấn đề nghèo khổ của con người mang tính cách ṭan cầu,
- Việc giải cứu sự nghèo khổ của con người cũng mang tính cách ṭan cầu,
- Một yêu cầu thực tiễn trước hết là sự phối kết các nỗ lực bác ái xă hội, không phân biệt quốc gia, chủng tộc, ư thức hệ chính tri, tôn giáo, tŕnh độ (xem TCLTY, số 30).
Ngày nay, đâu c̣n ai nghi ngờ vai tṛ và sự cần thiết của việc bác ái xă hội, kể cả những nhà lănh đạo CS. Cũng v́ ư thức vai tṛ cần thiết của việc bác ái xă hội, nên hiện nay không chỉ có các tổ chức của các tôn giáo, mà c̣n nhiều cơ quan của các đoàn thể phi tôn giáo, phi chính phủ dấn thân vào công tác này ».
Nếu là cần thiết th́ phải thực hiện. Vấn đề là phải thực hiện làm sao ? theo mẫu thức nào ? Bs Khánh giới thiệu mẫu thức của thông điệp Thiên Chúa là T́nh Yêu. « Thông điệp mượn dụ ngôn người Samari nhân hậu, nhằm giới thiệu mẫu thức bác ái xă hội, xưa và nay (Luc 10,30-37) - một việc bác ái xă hội hết sưc hữu hiệu, đ̣i hỏi xử lư khoa học và chuyên môn, khôn ngoan và tốn kém. Thông điệp nhấn mạnh : các tổ chức bác ái của Hội Thánh phải làm hết khả năng để có sẵn các phương tiện, nhất là nhân sự. Theo đó khả năng nghề nghiệp là điều cần thiết đầu tiên và căn bản - thứ nữa c̣n cần đến t́nh người, sự quan tâm cua con tim, để người được chăm sóc cảm nhận được sự phong phú của nhân phẩm nơi họ (số 31). Và qua đó, dẫu không áp đặt người được gíup đỡ vào niềm tin vào Thiên Chúa và Hội Thánh, nhưng khi cần cũng phải cho họ có cơ hội nh́n ra Thiên Chúa và găp gỡ Thiên Chúa » (số 31).
Và để việc lời gợi ư thực hiện bác ái xă hội được cụ thể, Bs Khánh đă giới thiệu vài hoạt động ở Orléans-Loirêt : « Trên phương diện hội đ̣an của Orléans / Loiret : qua Pháp năm 1978, một trong những nỗ lưc chính của chúng tôi là thiết lập hội đoàn theo tinh thần đạo luật 1901, bởi thiết nghi chỉ với sự đồng tâm của các hội viên, chúng ta mới có thể thưc hiện nhiều công tác xă hội, nhất là trong giai đoạn tranh tối tranh sáng này : vấn đề thuyền nhân, hội nhập, thăm người nghèo, giúp đỡ người mới tơi trong công ăn việc làm, dạy tiếng Việt cho các em, kèm tiếng Pháp cho người lơn. Công việc rất nhiêu khê, phiền tạp, v́ số hội viên lương giáo qúa it. Tuy nhiên, chúng tôi cũng thể hiện nhiều công tác bác ái có tầm mức.
Từ khi bầu khí hội đoàn đươm màu sắc chính trị, khoảng năm 1982, th́ nhiều công tác bác ái xă hội giảm thiểu rơ rệt. Sự chia rẽ giứa các hội viên đă làm phân hóa nhiều tiềm năng và nỗ lực của chúng tôi. Hiện chỉ c̣n hai hội, với sự tham gia của nhiều anh chị em Công giáo : hội Arche des Enfants nhằm gíup các trẻ em, khoảng 112 em tại Sài g̣n, mà v́ sinh kế cha mẹ không thể quán xuyến các em ban ngày được - hội Association pour le développement médical au VN, quy tu khoảng 600 hội viên (trên toàn nươc Pháp) đă thể hiện nhiều công tác y khoa nhân đạo thật đáng khâm phuc. Dù mang khẩu hiệu trao đổi kỹ thuật y khoa, nhưng cũng không quên những khu bùn lầy nươc đọng, ‘vùng sâu vùng xa, tây nguyên. Riêng anh em Công giáo th́ chỉ c̣n khoảng 10 gia đ́nh sinh hoat, nhưng nhờ một vài bà ‘Martha và Veronica ‘, chín đại chủng sinh VN, nên những sinh hoạt chính như Thánh lễ đầu tháng và một vài công tác xă hội vẫn cố gắng duy tŕ. Sẽ có một hội viên đảm trách hội Tobia (tài liệu do giáo xứ Paris trao tặng) ».
Để kết luận, Bs Khánh đă đưa ra 2 câu hỏi để gợi ư thảo luận cho 6 nhóm :
1) Theo qúy anh chị và theo thông điệp Thiên Chúa Là T́nh Yêu, đâu là mẫu thức (paradigme) phải thực hiện và đặc tính của việc bác ái xă hội Công giáo ?
2) Làm thế nào đào tạo người thi hành công tác bác ái xă hội theo thông điệp Thiên Chúa Là T́nh Yêu ?
3. Văn Nghệ Đức Ái
Để kết thúc bốn bài học tập : Đức Ái theo thông Điệp Thiên Chúa là T́nh Yêu, Đức Ái trong Công Đoàn, Đức Ái Trong Gia Đ́nh và Đức Ái trong xă hội, Ban Mục Vụ Giới Trưởng Thành đă đưa vào chương tŕnh một « Tối Văn Nghệ Đức Ái ». Sư Huynh Trần Công Lao đă tiết lộ như vậy khi giới thiệu chương tŕnh văn nghệ. Sư Huynh c̣n nhấn mạnh thêm rằng : « Khi mà ḿnh có thể diễn tả điều ḿnh đă học hiểu ra bằng thơ, ca, vũ, nhạc, kịch, th́ lúc đó, điều ḿnh đă học hiểu dườnh như đă thấm vào tâm năo, vào cơ thể của ḿnh rồi vậy ».
Tất cả, 13 màn chính đă được 6 nhóm tŕnh diễn, đều nhiều ít nói về « Đức Ái ». Đặc biệt 5 màn tŕnh diễn sau đây đă trực tiếp gợi hứng từ những bài thuyết tŕnh :
1. Hoạt cảnh « Ḷng mẹ ».
2. Kịch « Giết chó khuyên chồng ».
3. Hoạt Cảnh « Kính Chúa Yêu Ngườỉ.
4. Bi hài kịch « Gia đ́nh bác Hai ».
5. Diễn nguyện « Người Samaritanô nhân hậu ».
Cha Tổng Tuyên Úy Hà Quang Minh cám ơn những nghệ nhân tài ba, khéo diễn tả Phúc Âm Đức Ái qua Văn hóa Việt Nam. Ngài chúc mọi người một giấc ngủ an lành.
Trong tâm tư, đi về pḥng ḿnh, người th́ nhớ lại Lời Chúa : “Anh em hăy thương yêu nhau như Thầy đạ thương yêu anh em. Ở điểm này, mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ Thầy, là anh em có ḷng yêu thương nhau” (Gioan, 13, 34-35)
Người th́ lẩm bẩm bài ca « Ḷng mẹ bao la như biển thái b́nh dạt dào,… »
Kẻ khác lại trầm tư trong ư tưởng « phải hiếu thảo nuôi dưỡng cha mẹ già, phải tôn trọng nhân vị của con cái »
Người khác lại thỏa thuê, tràn đầy vui sướng trong bài ca kinh chiều « Linh hồn tôi tung hô Chúa, tung hô Chúa í a ».
Paris, ngày 26 tháng 05 năm 2009
Trần Văn Cảnh
Mời đọc tiếp
Xem các bài viết khác trong Trần Văn Cảnh , Khoá 6 GHHV Đà Lạt Việt Nam.