TRUYỀN GIÁO TẠI VIỆT NAM

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

MichelAnge

 

BÀI 10: XÂY DỰNG CÁC CỘNG ĐOÀN GIÁO HỘI CƠ BẢN ĐỂ TRUYỀN GIÁO

 

VÀO ĐỀ

Trong Tuyển Tập Thần Học, số 34 với chủ đề “NGƯỜI GIÁO DÂN TRONG HỘI THÁNH, linh mục Gomez, Ḍng Tên, đă trích dẫn một tài liệu về các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản, với những ư tưởng và ḍng chữ như sau:

“Cuối cùng, có lẽ đặc thù nhất của thời đại là các Cộng Đoàn Cơ Bản. Khởi sự từ Châu Mỹ La Tinh như một trào lưu “từ dưới lên” các Cộng Đoàn Cơ Bản đă lan tràn ra khắp thế giới như là hiện thân của quần chúng nhân dân trong cuộc đấu tranh cho các quyền lợi căn bản của họ. Đó là một sáng kiến Công Giáo, nhưng sau này, không chỉ Tin Lành mà cả đến các tôn giáo khác cũng lấy lại để tổ chức các Cộng Đoàn Nhỏ làm phương tiện phát huy tinh thần huynh đệ và tương trợ giữa xă hội.” (1).

“Trong các Cộng Đoàn Cơ Bản, giáo hữu quen nhau, cầu nguyện với nhau, chia sẻ Kinh Thánh và phát huy tinh thần huynh đệ nhằm đối phó với t́nh thế tôn giáo và xă hội. Trong các nhóm như thế, giáo dân và giáo sĩ hợp tác với nhau trong bối cảnh hàng xóm, nơi môi trường làm việc v.v…. ; giáo xứ có thể giữ vai tṛ phối hợp các cộng đoàn. Cộng Đoàn Cơ Bản giúp củng cố căn tính tôn giáo cho các thành viên cũng như giúp họ kháng cự những công kích tứ phía tinh thần tục hóa các, tôn phái quá khích, các tổ chức bóc lột và áp bức, v.v.. Quả vậy, các Cộng Đoàn nhỏ này đă trở thành công cụ truyền giáo hữu hiêu vào bậc nhất. Khi các Kitô hữu là thiểu số, th́ một Cộng Đoàn như thế là bối cảnh sống đạo cần thiết để có thể dễ dàng cảm nghiệm mầu nhiệm Giáo Hội. Một Cộng Đoàn chưa phải là Giáo Hội, song là một phần tử trong niềm hiệp thông Công Giáo. Hiện có những Cộng Đoàn Ki-tô giáo như thế ở thôn quê cũng như nơi thành thị, ở giữa giới b́nh dân cũng như giữa giai cấp giầu có, trong các đại học cũng như giữa những người di dân mù chữ: đức tin chỉ là một cho mọi người và bất cứ ở đâu” (2).

Trong bài 10 này chúng ta sẽ t́m hiểu về các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản là một trong những Đường Lối Truyền Giáo thức thời và hiệu quả của Giáo Hội ngày nay.

 

I. QUAN ĐIỂM CỦA GIÁO HỘI VỀ CÁC CỘNG ĐOÀN GIÁO HỘI CƠ BẢN.

 

1.1 Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản là do Chúa Thánh Thần khơi lên trong ḷng Giáo Hội:

“Thánh Thần Thiên Chúa đă luôn hoạt động trong lịch sử Giáo Hội Á châu, hẳn cũng sẽ tiếp tục hướng dẫn Giáo Hội ấy. Người ta t́m thấy nhiều yếu tố tích cực nơi các Giáo Hội địa phương (….). Một lư do vững chắc cho phép ta hy vọng “một mùa xuân mới trong đời sống đức tin của Ki-tô hữu” là càng ngày càng có nhiều giáo dân được huấn luyện tốt hơn, nhiệt t́nh và đầy ơn Thánh Thần, nhận thức sâu sắc hơn ơn gọi riêng của ḿnh trong cộng đoàn Giáo Hội.” (3).

 

1.2 Giá trị của các Cộng đoàn Giáo Hội cơ bản trong ḷng Giáo Hội:

“Trong bối cảnh ấy và dựa trên kinh nghiệm mục vụ của ḿnh, các Nghị Phụ Thượng Hội Đồng (Giám Mục Châu Á) nhấn mạnh tới giá trị của các Cộng đoàn Giáo hội cơ bản như một phương thế hữu hiệu để đẩy mạnh sự hiệp thông cộng tác trong các giáo xứ và giáo phận, và như một lực lượng thật sự cho công cuộc Phúc Âm hóa. Những tập thể nhỏ bé này sẽ giúp các tín hữu sống thành những cộng đoàn đức tin, cầu nguyện và yêu thương như các Ki-tô hữu đầu tiên (Cv 2,44-47; 4,32-35). Các tập thể này c̣n giúp các đoàn viên sống Tin Mừng trong tinh thần yêu thương huynh đệ và phục vụ, từ đó trở thành điểm khởi hành vững chắc cho một xă hội mới, biểu hiện một nền văn minh t́nh thương…. ” (4).

 

II. THẾ NÀO LÀ CỘNG ĐOÀN GIÁO HỘI CƠ BẢN?

 

2.1 Định nghĩa:

Cộng đoàn Giáo Hội Cơ Bản là:
(1) Một nhóm từ 8 đến 15 tín hữu,
(2) Sống cùng xóm với nhau tức trong cùng địa bàn dân cư,
(3) Gặp gỡ nhau ít nhất một tháng một lần để cầu nguyện chung với nhau, để vui hưởng và chia sẻ đời sống và các kinh nghiệm đức tin, hầu nâng đỡ nhau và phát triển t́nh thân hữu trong Chúa,

Họ cam kết thực hiện một ḿnh hay chung với Nhóm một việc tông đồ nào đó, nhằm phục vụ Giáo Hội và xă hội trong môi trường nghề nghiệp, trong khu xóm hay trong gia đ́nh.

(4) Thông qua Nhóm và Lời Chúa, họ đào sâu và nâng cao sự hiểu biết về Chúa Ki-tô, về Giáo Hội và về ơn gọi và nhiệm vụ riêng của ḿnh,
(5) Tùy theo kinh nghiệm sống đức tin của Nhóm và ơn đoàn sủng mà mỗi người lănh nhận được, họ cam kết thực hiện một ḿnh hay chung với Nhóm một việc tông đồ nào đó, nhằm phục vụ Giáo Hội và xă hội trong môi trường nghề nghiệp, trong khu xóm hay trong gia đ́nh,
(6) Họ đại diện giáo xứ tại khu vực của ḿnh và tạo nên một “giáo hội tại gia” hoặc một “giáo hội nhỏ” tại địa phương ấy.

 

2.2 Những nét chính của một Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản:


(1) Do những người cùng sống chung một địa bàn với nhau tạo nên,
(2) Mọi giáo dân có thể gia nhập,
(3) Họ đại diện giáo xứ tại khu vực họ sống,
(4) Mỗi Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản có đại diện trong Hội Đồng Mục Vụ Giáo Xứ.

 

2.3 Nhiều tên gọi khác nhau của Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản:

Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản (tiếng Pháp: Communauté de base, viết tắt là CB; tiếng Tây Ban Nha: Communidades de base, viết tắt cũng là CB; tiếng Anh: Basic Ecclesial Community, tắt là BEC) có nhiều tên gọi khác nhau, như:
(1) Cộng Đoàn Ki-tô Cơ Bản (Basic Christian Community, viết tắt BCC),
(2) Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản (Basic Ecclesial Community, vt BEC),
(3) Cộng Đoàn Nhỏ Giáo Xứ, (Small Parish Community, viết tắt SPC); Tế Bào Giáo Xứ (Parish Cells, viết tắt PC),
(4) Cộng Đoàn Đức Tin (Faith Community, viết tắt FC),
(5) Cộng Đoàn Ki-tô (Christian Community, viết tắt CC),
(6) Cộng Đoàn Ki-tô Nhỏ (Small Christian Community, viết tắt SCC),
(7) Cộng Đoàn Đức Tin Ki-tô (Christian Faith Community, viết tắt SFC),
(8) Cộng Đoàn Cơ Bản (Basic Community, viết tắt BC),

 

2.3 Đặc điểm hay phẩm chất riêng của Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản:


Từ các tên gọi khác nhau kể trên, chúng ta thấy mấy đặc điểm hay phẩm chất riêng sau đây của Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản được đề cao:
(1) Tính hạ tầng cơ sở, tính căn bản của Cộng Đoàn (basic, de base),
(2) Tính Giáo Hội của Cộng Đoàn (Ecclesial),
(3) Tính Ki-tô hay Đức Tin của Cộng Đoàn (Christian, Faith),
(4) Tính khiêm tốn, nhỏ bé của Cộng Đoàn (Small).

 

2.4 Hoạt động chính Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản:


(1) Hoạt động trọng tâm của các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản là Chia Sẻ Lời Chúa, nhất là theo Phương Pháp 7 bước hay Phương Pháp Xem-Xét-Làm.
(2) Hoạt động Tông đồ (hay đối ngoại) của các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản rất đa dạng, như:
* Cỗ vơ các Nhóm Chia Sẻ Lời Chúa, các Nhóm Cầu Nguyện,
* Chăm sóc bệnh nhân,
* Thăm viếng những người cùng Giáo Xứ,
* Giúp đỡ những người thiếu thốn,
* Tham dự lễ hội trong vùng,
* Dậy dỗ trẻ nhỏ,
* Tham gia các Nhóm Tín Dụng, giúp vốn, phát triển cộng đồng,
* Làm chứng cho Chúa Ki-tô trong môi trường nghề nghiệp, lao động,
* Đem Tin Mừng đến cho những người ngoài Giáo Hội,
* Thăm viếng những người mới đến cư ngụ trong khu vực, giáo xứ,
* Thăm viếng những người bị giam tù, các bệnh nhân trong bệnh viện,
* Chăm lo cho những người nghèo, những người tàn tật, già yếu, neo đơn,
* Chăm lo cho giới trẻ,
* Dạy Giáo Lư cho dự ṭng,
* Chuẩn bị Lễ Rửa Tội cho trẻ em và người trưởng thành,
* Chuẩn bị Hôn Nhân cho các bạn trẻ,
* Chuẩn bị Phụng vụ Ngày Chúa Nhật cho giáo xứ,
* Ḥa giải khi có xung đột và tranh chấp,
* Quan tâm đến vấn đề bất công lớn trong xă hội,
* Bênh vực quyền lợi của người lao động,
* Quan tâm đến những nhu cầu nghiêm trọng mà người khác làm ngơ,
* Quan tâm đến sự phát triển nhân bản cũng như kinh tế,
* Quan tâm đến môi trường sinh thái,

 

2.5 Lư do khiến các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản h́nh thành:

(1) Lư do 1: Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản thỏa măn những ước vọng thâm sâu của con người chống lại xu hướng chung của thời đại là tạo nên những cá nhân theo một khuôn mẫu có sẵn, thậm chí biến con người thành sản phẩm của xă hội, theo mô h́nh đồng nhất. Con người ngày nay không ai muốn bị nhận ch́m hoặc bi cuốn hút hoàn toàn bởi đám đông của các cộng đồng lớn. Họ mong muốn được nh́n nhận như các cá nhân và muốn được quan tâm tới khi người ta đưa ra quyết định nào đó. Càng ngày càng có nhiều người ư thức rằng họ có trách nhiệm về những vần đề ảnh hưởng trên xă hội, như vần đề hoà b́nh, vần đề môi trường sinh thái, vần đề quyền con người. Họ mong đợi được tham gia cách tích cực vào cuộc chơi là cuộc sống.

(2) Lư do 2: Trong Giáo Hội cũng có ư thức ngày càng lớn, nơi nhiều giáo dân nam nữ, về trách nhiệm của mỗi chi thể đối với lợi ích của anh em chị em ḿnh, nhằm thực hiện được sứ mạng của Giáo Hội trong thế giới. Kinh nghiệm của nhiều Giáo Hội cho thấy rằng dù trong các giáo xứ có nhiều đoàn thể tông đồ hay các nhóm (vd Legio Mariae, Cursillo, Thanh Lao Công, các nhóm học hỏi Kinh Thánh, các nhóm cầu nguyện Thánh Linh, Hội Thánh Vinh Sơn, Hội Focolarini..), th́ phần đông giáo dân trong giáo xứ vẫn chỉ là những cá nhân lẻ loi, thụ động không dấn thân và không được quan tâm. Khi những tổ chức kể trên biến thành Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản th́ lập tức các thành viên trở nên tích cực và hăng say truyền Đạo hơn nhiều.

 

II. GIÁO HỘI VIỆT NAM VỚI CÁC CỘNG ĐOÀN GIÁO HỘI CƠ BẢN

Theo sự hiểu biết của tôi, th́ trong ḷng Giáo Hội Việt Nam mới chỉ có các Hội Đoàn Tồng Đồ hay Các Đoàn Thể Công Giáo Tiến Hành, các Nhóm Chia Sẻ Lời Chúa, các Nhóm Cầu Nguyện, các Nhóm Công Tác Xă Hội, Bác Ái… chứ chưa có các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản đúng nghĩa.

Có thể nh́n thấy các nguyên nhân sau đây của sự kiện trên:

Hễ một nhóm giáo dân nào chia sẻ, học hỏi Lời Chúa hay cầu nguyện dựa vào Thánh Kinh, mà không do các linh mục tổ chức, giảng dậy, điều hành th́ thường bị nghi ngờ và rất dễ bị gán cho hai chữ Tin Lành.

(1) Giáo Hội Công Giáo Việt Nam không có liên lạc với các Giáo Hội thuộc khu vực Đông Nam Á trong một thời gian dài (từ năm 1975 đến những năm gần đây), nên không có thông tin cập nhật về những điều mới mẻ xuất hiện trong ḷng các Giáo Hội ấy trước và sau Công Đồng Vatican II, trong đó nổi bật nhất là các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản.

(2) Giáo Hội Công Giáo Việt Nam, do truyền thống, có xu hướng bảo thủ, nên chẳng những ít quan tâm đến các phong trào canh tân đổi mới, mà c̣n tỏ ra dè dặt thậm chí e ngại đối với những cái mới, trong đó có các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản.

(3) Trong Giáo Hội Công Giáo Việt Nam, thường th́ việc ǵ cũng xuất phát từ hàng giáo sĩ; trong khi ở các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản th́ phần chủ động lại là của chính anh chị em giáo dân.

(4) Trong Giáo Hội Công Giáo Việt Nam, hễ một nhóm giáo dân nào chia sẻ, học hỏi Lời Chúa hay cầu nguyện dựa vào Thánh Kinh, mà không do các linh mục tổ chức, giảng dậy, điều hành th́ thường bị nghi ngờ và rất dễ bị gán cho hai chữ Tin Lành, làm như Thánh Kinh không phải của Công Giáo hoặc chỉ dành riêng cho các linh mục tu sĩ mà th ôi!

V́ bốn lư do trên, nên chưa có Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản (đứng nghĩa) trong ḷng Giáo Hội Việt Nam.

 

THAY LỜI KẾT

Lệnh truyền của Chúa Giêsu trước khi Người lên trời là làm cho mọi người trở thành môn đệ và sống giáo huấn của Phúc Âm (5) vẫn không có ǵ thay đổi. V ́ Chúa Thánh Thần không ngừng hoạt động trong tâm hồn người tín hữu và trong ḷng Giáo Hội nên mỗi thời có những sáng kiến, hoạt động và đường lối truyền giáo mới thích hợp và hiệu quả hơn.

V́ thế mà Giáo Hội Việt Nam, nếu muốn đẩy mạnh việc Truyền Giáo hơn nữa, th́ cần phải t́m ṭi học hỏi với (Giáo Hội) chị, với (Giáo Hội) em cũng như biết lắng nghe Chúa Thánh Thần. Cụ thể và cấp bách là chúng ta cần có các linh mục, tu sĩ và giáo d ân dấn thân vào việc phổ biến, truyền bá về Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản và đứng ra thành lập các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản ấy trong các Giáo Xứ.

 

Giêrônimô Nguyễn Văn Nội

New Orleans (LA/USA) ngày 02.10.2006.



Ghi Chú :

(1) Sergio Torres and John Eagleson (Eds), The Challenge of Basic Christian Communities: papers from the International Ecumenical Congress of Theology (1980: Sao Paulo, Brazil), Maryknoll: Orbis Books 1981; Andrew Dawson, Susan Peterson, The Birth and Impact of the Base Ecclesial Community, International Scholars Publications, 1998.

(2) Tại Châu Á, xin đọc Cora Mateo và Giám mục Orlando Quevedo, FABC Papers số 921, tháng 1.2000.

(3) Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, Tông huấn Giáo Hội tại Châu Á, số 9.

(4) Như trên, số 25.

(5) “Đức Giêsu đến gần, nói với các ông: "Thầy đă được trao toàn quyền trên trời dưới đất. Vậy anh em hăy đi và làm cho muôn dân trở thành môn đệ, làm phép rửa cho họ nhân danh Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, dạy bảo họ tuân giữ mọi điều Thầy đă truyền cho anh em. Và đây, Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế." Mt 28, 18-20).

 


Mời đọc tiếp

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Xem các bài viết khác trong Bài Viết của Anh Nguyễn văn Nội, khóa 6 GHHV, niên khoá 1963.