La Société des Missions Etrangères de Paris
CHƯƠNG TR̀NH MỪNG 350 NĂM THÀNH LẬP, 1658-2008
THỪA SAI HẢI NGOẠI PARIS
350 năm xây dựng Giáo Hội Việt Nam
(Bài 1)
Chương tŕnh mừng 350 năm thành lập, 1658-2008
Trong tác phẩm vừa mới phát hành, nhan đề « Câu chuyện đẹp về Thừa sai Hải Ngoại 1658-2008 » (La belle histoire des Missions Etrangères 1658-2008), kư giả Gilles VAN GRASDORFF viết một lới giới thiệu tóm tắt về Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris như sau : « Ngày 29 tháng 07 năm 1658,: Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại được thành lập. Sau thời gian thích ứng khó khăn trong hai thế kỷ XVII và XVIII, Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại đă qua một thời vàng son trong thế kỷ XIX : mở rộng địa bàn hoạt động. Càng ngày càng đông và càng ngày càng năng động, các thừa sai đă lập sở tại Trung Hoa và Ần Độ, tại Đại Hàn và Nhật Bản, Tại Măn Châu và Tây Tạng. Ngoài sứ mệnh rao giảng tin mừng, họ c̣n hiện diện khắp nơi, xây cất nhà thờ, nhà thương, chẩn tế viện ; họ c̣n nổi bật với công việc nghiên cứu ngôn ngữ, động vật và thực vật ; họ c̣n thiết lập việc in ấn. Trong thế kỷ XX, các thừa sai đă tận t́nh cố gắng để thiết lập hàng giáo sĩ bản địa hầu có người tiếp nối.
Từ lúc đầu cho đến ngày nay, Thừa Sai đă gởi sang Á Châu hơn 4500 linh mục. Năm 2008 này, mừng sinh nhật 350 năm thành lập, Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris hoàn toàn hướng về tương lai. Hơn bao giờ hết, Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris tiếp tục công việc xây cái cầu nối giữa Giáo Hội Pháp với các Giáo Hội Địa Phương Á Châu, sứ mệnh mà Giáo Hoàng đă trao gởi vào năm 1658 ».
11. NĂM HỒNG PHÚC 2008, kỷ niệm 350 năm thành lập
2008 trở về 1658, tính ra chẵn 350 năm. Để kỷ niệm 350 năm thành lập, Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris tổ chức một chương tŕnh mừng lễ NĂM HỒNG PHÚC. Chương tŕnh, đă được phổ biến trong tập hồ sơ báo chí và trên mạng http://128.mepasie.net/350eme-anniversaire.fr-fr.50.0.contents.htm , gồm những những điểm chính như sau :
Tháng giêng
• Chủ Nhật 060108, 18 giờ : Lễ Ba Vua, quan thầy Chủng Viện Thừa Sai Hải Ngoại, tại nhà thờ Thánh Phanxicô Xaviê.
• Thứ ba 080108, 11 giờ : Khai mạc 5 pḥng triển lăm về « Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại ở Á Châu : 350 năm lịch sử và mạo hiểm», tại ME (Missions Etrangères), 128 rue du Bac, 75007 Paris.
-Hầm dưới nhà nguyện, về 23 vị tử đạo ở Viêt Nam, Đại Hàn và Trung Hoa ;
-Pḥng các Vị Tử Đạo, về kỷ vật của các thừa sai khi xưa, đặc biệt của các vị tử đạo ;
-Pḥng François PALLU, về 5 nước Việt Nam, Lào, Cao Mên, Thái Lan và Miến Điện
-Pḥng Lambert de LA MOTTE, về các nước Ấn Độ, Nam Đương, Mă Lai, Đại Hàn, Nhật, Trung Hoa, Đài Loan và Madagascar
-Pḥng COTOLENDI, về các công tŕnh mà các thừa sai đă đóng góp vào Á Châu về các khoa học tự nhiên, sáng tác dịch thuật, in ấn xuất bản
Mở cửa từ thứ ba đến chủ nhật, từ 14 đến 18 giờ
Tháng hai
• Triển lăm về « Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại ở Á Châu : 350 năm lịch sử và mạo hiểm», tại ME, 128 rue du Bac, 75007 Paris.
Mở cửa từ thứ ba đến chủ nhật, từ 14 đến 18 giờ.
• Chủ nhật thứ I mùa chay, 100208, cha MARCOVITS, Đa Minh, giảng lễ tại nhà nguyện ME, 128 rue du Bac, về « Thuật chuyện Chúa Giê Su bị cám dỗ trong sa mạc »
• Chủ nhật thứ II mùa chay, 170208, cha MARCOVITS, Đa Minh, giảng lễ tại nhà nguyện ME, 128 rue du Bac, về « Con là đá Phêrô và trên đá này ta sẽ xây Giáo Hội ta »
• Chủ nhật thứ III mùa chay, 240208, cha MARCOVITS, Đa Minh, giảng lễ tại nhà nguyện ME, 128 rue du Bac, về « Chúa Giêsu nói chuyện với thiếu phụ samaritanô »
Tháng ba
• Triển lăm về « Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại ở Á Châu : 350 năm lịch sử và mạo hiểm», tại 128 rue du Bac, 75007 Paris.
Mở cửa từ thứ ba đến chủ nhật, từ 14 đến 18 giờ. Cho đến ngày 15 tháng ba
• Chủ nhật thứ IV mùa chay, 020308, cha MARCOVITS, Đa Minh, giảng lễ tại nhà nguyện ME, 128 rue du Bac, về « Người mù từ thủa mới sinh »
• Chủ nhật thứ V mùa chay, 090308, cha MARCOVITS, Đa Minh, giảng lễ tại nhà nguyện ME, 128 rue du Bac, về « Lazarô sống lại »
Tháng tư
• Thứ sáu, 040408 và thứ bảy 050408, từ 9 giờ 30 đến 17 giờ, Hội thảo về lịch sử, tinh thần và hoạt động của các Sở Thừa Sai Hải Ngoại ở Á Châu, tại Học Viện Công Giáo Paris, số 21 rue d’Assas, 75006 Paris ; sáng từ 9, 30 đến 12, 30 giờ ; chiều từ 14 đến 17 giờ.
Muốn tham dự phải ghi danh trước ở Học Viện Công Giáo Paris.
Thứ sáu, 040408, ba đề tài sau đây : Tinh thần nào đă nuôi duỡng các vị sáng lập Thừa Sai Hải Ngoại ? Những hỗ trợ tôn giáo nào, những hỗ trợ chính trị nào đă giúp Hội Thừa Sai thành h́nh ?
Chiều tối, lúc 20 giờ, ở ME, Chủng Viện rue du Bac, sẽ có chiếu phim về Lịch Sử và cuộc sống của các Thừa Sai Hải Ngoại. Vào cửa tự do.
Thứ bảy, 050408, hội thảo hướng về sự khám phá tha nhân qua kinh nghiệm thừa sai 350 năm ở Á Châu : tinh thần gia đ́nh trường tồn ; khác biệt lớn về sự tiếp nhận đạo công giáo trong những nước phật giáo tiểu thừa và những nước hồi giáo Á Châu ; Các chủ nghĩa dân tộc và cộng sản đang bành trướng đă cản trở hay chám dứt công việc truyền giáo của các Thừa Sai Hải Ngoại, khiến họ phải thích ứng : Các linh mục thừa sai vẫn được gởi đi, nhưng thêm vào đó, một số giáo dân trẻ tự nguyện cũng đă được gởi đi phục vụ trong một thời gian.
Tháng năm
• Thứ bảy 240508,
o 16 giờ 00 : Khai trương chính thức Vườn Á Châu, ở ME. Muốn vào phải có thiệp mời
o 20 giờ 00 : Hoà tấu thánh nhạc của Charles Gounod, do Ban Hợp xướng « Alessandra Lupidi », tại nhà thờ St-François-Xavier, Vào cửa tự do.
• Chủ nhật 250508, 10 giờ : Lễ tại nhà nguyện ME, hát bộ lễ « Nhà Nguyện » cũng của nhà soạn nhạc Charles Gounod.
Tháng sáu
• Chủ nhật 080608, 18 giờ 00 : Lễ tạ ơn ở Nhà Thờ Đức Bà Paris, do Đức Hồng Y André Ving-Trois chủ tế, kỷ niệm 350 năm việc bổ nhiệm hai Giám Mục Đại Diện Tông Toà tiên khởi là Đức Cha François PALLU và Đức Cha Pierre de LA MOTTE. Hai giám mục này đă được coi như hai vị sáng lập ra Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris.
• Thứ bảy 210608, 20 giờ 00 : Vũ Ấn độ, do nhóm Nrityavani ở Bangalore thực hiện ; ở ME. Vào cửa tự do.
Tháng mười
• Từ thứ tư 011008 đến thứ hai 061008 : Triển lăm di sự của Thánh Nữ Têrêsa Hài Đồng Giêsu ở nhà nguyện ME. Mở cửa từ 7 đến 18 giờ mỗi ngày.
Vào cửa tự do.
• Chủ nhật 121008, 11 giờ : Lễ truyền h́nh ngày thế giới cầu nguyện cho các Thừa Sai ở nhà nguyện ME. Ban hợp xướng « Alessandra Lupidi » hát lễ.
Tháng giêng năm 2009
• Chủ nhật 040109, 10 giờ, lễ kết thúc Năm Hồng Ân. Lễ truyền thanh trên Đài France-Culture.
12. LOẠT BÀI « THỪA SAI HẢI NGOẠI PARIS, 350 năm xây dựng Giáo Hội Việt Nam »
Là một giáo dân, gốc Thanh Hoá, sinh ra (1943) và sống đạo, hầu hết chỉ gặp các cha việt nam ; lớn lên vào lúc Giáo Hội Việt Nam tự lập với Hàng Giáo Phẩm thiết lập vào năm 1960, gồm 17 giám mục việt nam và 2 giám mục thừa sai hải ngoại Paris, tôi không biết ǵ về các cha thừa sai hải ngoại Paris và hầu như dửng dưng với sự hiện diện của các ngài, nếu không nói là ác cảm v́ phong trào độc lập liệt họ vào nhóm người thực dân.
2008 đến, 65 tuổi, sắp về hưu, hồi tưởng lại, tôi nhớ ra rằng ông bà nội ngoại tôi, bố mẹ tôi, tất cả đều đă được các cha Thừa sai coi sóc, giúp đỡ và dậy dỗ về đạo đời ; bản thân tôi đă được Đức Cha Louis De COOMAN (1881-1970), gốc thừa sai, giám mục giám quản tông toà Thanh Hoá, ban phép Thêm sức ; khi lớn lên, được gặp Đức Cha Paul-Marcel PIQUET (1888-1966), gốc thừa sai, giám mục Nha Trang, rồi làm việc chung với nhiều cha thừa sai, tôi bàng hoàng phát giác ra rằng ḿnh có một cái nợ chẳng những về đức tin, mà cả về giáo dục và văn hoá với các cha thừa sai hải ngoại Paris.
Trong Năm Hồng Ân 2008, kỷ niệm 350 năm thành lập Hội Các Sở Thừa Sai Hải Ngoại Paris, tôi muốn t́m hiểu một cách khách quan về hội, trước là để cùng chung vui với các cha thừa sai quen biết, sau là để chia sẻ với nhiều bạn đọc cũng đă có một tâm trạng như tôi và nhất là để nói với các cha thừa sai ḷng biết ơn của tôi. Trần t́nh như vậy, xin mời bạn đọc vào thăm loạt bài « Thừa sai hải ngoại Paris, 350 năm xây dựng Giáo Hội Việt Nam ».
Trong một công tŕnh xây dựng, hai nhóm người góp tài nghệ và công sức của ḿnh. Nhóm nghiên cứu (bureaux d’études), vẽ hoạ đồ, tính phí tổn, đặt kế hoạch, thảo chương tŕnh. Nhóm thực hiện công tŕnh (conducteurs de travaux), thâu t́m và điều hành nhân viên cộng tác, thuê khoán các nhà thầu nhỏ, mua sắm vật liệu và máy móc, canh chừng, chống trả và loại bỏ trộm cắp, đề pḥng tai nạn, dầm mưa dăi nắng trên các công trường, đương đầu với mọi nghịch cảnh, có khi thiệt hại cả đến tính mạng ! Thực hiện việc xây dựng một giáo hội cũng giống như thực hiện một công trường xây dựng nhà cửa, cầu đường. Các thừa sai hải ngoại Paris đều là những ngưới xây dựng, ở đủ mọi cấp bậc, từ kỹ sư, kỹ thuật, đến thợ, đă góp công lao tâm sức liên tục suốt 350 năm vào việc xây dựng Giáo Hội Việt Nam. Nhiều vị đă bỏ ḿnh v́ bệnh tật, v́ thiếu thốn, v́ tai nạn, v́ cướp bóc, v́ hăm hại, v́ tử đạo ! Ngôi nhà Giáo Hội Việt Nam, hôm nay đă được xây dựng vững chắc và đầy đủ nếu không nói là huy hoàng, một phần rất lớn nhờ công sức và tài trí của các cha thừa sai hải ngoại Paris.
Hy vọng rằng, qua loạt bài này, với những dữ kiện lịch sử khách quan, bạn đọc sẽ khám phá ra những công sức mà các cha thừa sai hải ngoại Paris đă góp vào để xây dựng Giáo Hội Việt Nam và thăng tiến ngôn ngữ và văn hoá, khoa học việt nam.
Song song với loạt bài nền có tính cách t́m hiểu chung này về HỘI THỪA SAI HẢI NGOẠI PARIS, nếu hoàn cảnh cho phép, một số bài phóng sự, tường tŕnh các sinh hoạt kỷ niệm NĂM HỒNG ÂN 2008, kỷ niệm 350 năm thành lập của hội, cũng sẽ được thực hiện và gởi đến bạn đọc.
Xin chúc bạn đọc một năm mới khang an và thành đạt.
Paris, ngày 01 tháng 01 năm 2008
TRẦN VĂN CẢNH
Chú Thích
1-Thói quen chúng ta vẫn gọi là Hội Thừa Sai Paris. Nhưng tên này không cho thấy thực tế là những Phái đoàn Thừa Sai mà Paris đă gởi ra hải ngoại và những Sở Thừa Sai mà Paris đă lập ở hải ngoại. Đó là lư do khiến chúng tôi trở về nguyên ngữ tiếng pháp mà dịch đầy đủ là « Hội Thừa Sai Hải Ngoại Paris » (La Société des Missions Etrangères de Paris).
2-VAN GRASDORFF Gilles : La belle histoire des Missions Etrangères 1658-2008, Edition PERRIN ; 2007, 492 trang, tr. b́a sau.
3-Với sụ điều hợp của cha Gérard MOUSSAY, giám đốc Văn Khố « Archives des Missions Etrangères ». Xin cám ơn Cha đă tiếp chuyện và đă cho tin và tài liệu. Cũng xin cám on cha Jean MAIS và cha Claude LANGE, hai đồng nghiệp tại Viện Đại Học Đà Lạt trước năm 1975, đă khuyến khích va giúp tài liệu.
4-Tựa đề này lấy hứng từ luận án tiến sĩ của cha Claude LANGE, Luận án đă được ấn hành với tên là « Giáo Hội Công Giáo và Hội Thừa Sai Hải Ngoại tại Việt Nam ». LANGE Claude : L’église catholique et la Soćté des Missions Etrangères au Vietnam : Vicariat apostolique de Cochinchine XVII et XVIII siècles ; Paris : L’Harmattan ; 2004 ; 208 trang.
Mời đọc tiếp các bài :
Xem các bài viết khác trong Trần Văn Cảnh , Khoá 6 GHHV Đà Lạt Việt Nam.