HÔN NHÂN, ĐỨC TIN VÀ T̀NH TÊU
Bản Việt ngữ của
Vincent Vũ Văn An
Sydney NSW, tháng Chín năm 1999
PHẦN II
GẶP GỠ BẢN THÂN
CHƯƠNG BỐN
NÂNG ĐỠ NHAU
Những năm thơ ấu, sự tăng trưởng xúc cảm, vốn đi song hành với sự tăng trưởng thể lư, xă hội và tri thức, cần có được một môi trường nâng đỡ của cha mẹ. Môi trường này bao gồm các nâng đỡ về vật chất, xă hội, tri thức và xúc cảm. Trong liên hệ thân mật thứ hai nơi hôn nhân, hai vợ chồng cũng chờ mong ở nhau không những nâng đỡ vật chất, mà cả nâng đỡ về xúc cảm nữa.
NÂNG ĐỠ VẬT CHẤT
Sự nâng đỡ kinh tế của chồng đối với vợ con là một phần trong kiểu mẫu cổ truyền của hôn nhân. Đây là một trong những trách nhiệm mà xă hội từng phân bố cho người chồng. Ngày nay, khi các cuộc hôn nhân dần dần biến thể từ các vai tuồng cố định có tính cổ truyền thành các thực tại có tính đồng chí đồng hành, th́ sự nâng đỡ vật chất là trách nhiệm chia sẻ chung. Các bà vợ làm việc cho đến lúc các con chào đời và thường trở lại làm việc sau khi chúng đă lớn đủ để không c̣n cần đến sự chăm sóc tức thời và liên tục nữa. Sự độc lập kinh tế ngày càng gia tăng của người vợ đă thay đổi bầu khí tài chánh của gia đ́nh. Người vợ ngày nay đă quen với ư niệm độc lập về kinh tế, nên không c̣n coi ḿnh là người tiếp nhận một cách lệ thuộc sự ban bố của chồng nữa. Việc chu cấp cho nàng và cho con cái được nh́n như một quyền lợi và nghĩa vụ, qua đó, nàng có thể tiếp nhận được trợ giúp về tài chánh một cách đều đặn và không có điều kiện ràng buộc đính kèm.
Điều này càng ngày càng có nghĩa là đang có sự thay đổi về giá trị. Ngày nay, người vợ cảm thấy nàng có quyền được biết chồng kiếm được bao nhiêu và có quyền đ̣i chồng phải sử lư lợi tức một cách hữu hiệu, trả các khoản chi, và hành động cách có trách nhiệm trong việc quản lư tiền bạc của gia đ́nh, c̣n trách nhiệm của vợ là lo việc tề gia. Trên thực tế, có thể có khó khăn khi người chồng không có công ăn việc làm thường xuyên, hoặc có việc làm nhưng không đối phó được với các giấy đ̣i trả tiền gửi đến cho gia đ́nh, hoặc tệ hơn, tỏ ra vô trách nhiệm trong việc tiêu tiền bừa băi vào những việc không cần thiết. Tệ hơn hết, khi tiền bạc bị phung phí vào rượu chè bài bạc. Người vợ cũng có thể tỏ ra bất lực trong việc quản lư tiền bạc và do đó càng nhân bội những căng thẳng của gia đ́nh.
Cũng có khi, các khó khăn xảy đến từ khía cạnh khác, như người chồng quá bủn xỉn về tiền bạc. Từ đó, có thể xẩy ra việc cung ứng tiền bạc không đáp ứng đủ các yêu cầu của gia đ́nh. Người chồng có thể gây ấn tượng là người vợ không biết quán xuyến, lúc nào cũng đ̣i hỏi thêm, và lần nào lời đ̣i hỏi ấy cũng bị cật vấn đại loại như: Ǵ nữa đây? Em làm chi mà cần nhiều tiền dữ vậy? Nếu người vợ bước vào hôn nhân vốn có cái hoài nghi bẩm sinh về khả năng tề gia nội trợ của ḿnh, th́ cái phong thái trên đây của chồng chắc chắn sẽ dần dần tận diệt luôn ḷng tự tin của nàng. Nó cũng có thể gợi lên một phản ứng nghịch nơi nàng. Nàng sẽ cảm thấy ḿnh bị đối sử bất công và sẽ nổi loạn chống lại. Tiền bạc lúc đó sẽ trở thành đầu đề không ngừng cho những cuộc đấu vơ miệng. Điều trầm trọng là phía sau những tranh luận về các khoản tiền ít tiền nhiều ấy là những trao đổi nặng nề liên quan đến cảm quan của người vợ. Một cách tiệm tiến, nàng có thể kết luận rằng chồng độc đoán, bần tiện, bất công, chơi không đẹp, hạ nhục vợ và sẽ có lúc nàng từ chối nhất định không chịu đựng hơn nữa. Trong những hoàn cảnh cực đoan, nàng có thể từ chối không chịu tề gia nội trợ, và yêu cầu chồng làm thế, điều chàng có thể nhận. Có thể v́ vậy chồng sẽ thấy ra sự thực và bằng ḷng thỏa thuận theo yêu cầu tiền bạc của vợ. Đôi khi, thực sự người chồng có khả năng hơn và nếu thế đi chăng nữa, chàng cũng nên ân cần cố vấn cho vợ hơn là làm giảm ḷng tự tin của nàng.
Như vậy tiền bạc không đơn thuần chỉ là một thực tại kinh tế. Cách thế nó được trao cho người vợ biểu tượng cho tin tưởng, cho ân cần săn sóc và cho t́nh âu yếm. Tin tưởng có nghĩa là trong hôn nhân đồng hành, không được bí ẩn về các tài nguyên của gia đ́nh, những ǵ có phải được chia sẻ tuỳ theo nhu cầu. Ân cần săn sóc có nghĩa là trong các vấn đề tài chánh, cần có sự uyển chuyển theo hoàn cảnh cá biệt của mỗi cá nhân, nên, nếu ngân sách thiếu hụt, phải du di để thỏa măn các nhu cầu cá biệt. Tiền bạc thường được nh́n như là phần sinh tử của bản thân và không phải số lượng nhưng là cách thế trao đổi mới là điều quan trọng. Vợ chồng cảm nhận ḿnh được săn sóc về phương diện tài chánh khi tiền bạc được trao đổi trên căn bản thực tế và rộng răi. T́nh âu yếm được thể hiện qua việc chăm chỉ làm ăn để nâng cao vị thế tài chánh của gia đ́nh, qua việc rộng răi dành tiền cho việc nội trợ, qua việc dự chi bất thường dưới h́nh thức quà tặng, không cần nhiều cho bằng để chứng tỏ rằng vợ hoặc chồng ḿnh là người đáng quan tâm chăm sóc. Cho và nhận là những kinh nghiệm sớm nhất về t́nh yêu giữa mẹ và con, và những kinh nghiệm ấy tiếp diễn suốt cả cuộc đời để diễn đạt sự quan tâm và t́nh yêu lẫn nhau. Sự quan tâm này rất khác xa với sự mua chuộc, ép uổng hoặc mưu đồ ảnh hưởng trên người khác bằng tiền bạc. Đúng hơn, nó là một vươn dài tự phát của bản thân ta qua các đồ vật vật chất chuyên chở theo t́nh âu yếm thân thương.
|
Nghệ thuật nhận cũng quan trọng không kém. Khả năng tiếp nhận và cảm nhận ra ư định yêu đương của người cho là một phần quan yếu trong sự trao tặng.  |
Ta mới chỉ đề cập đến việc cho. Nghệ thuật nhận cũng quan trọng không kém. Khả năng tiếp nhận và cảm nhận ra ư định yêu đương của người cho là một phần quan yếu trong sự trao tặng. Phần lớn chúng ta tiếp nhận qùa tặng một cách hân hoan và biết ơn, nhưng không phải ai ai cũng làm được như vậy. Có những người tự cảm thấy không xứng hoặc không có công để nhận quà tặng, có những người thấy khó mà nhận lănh một cách vô điều kiện. Lại có những người cảm thấy không được yêu đủ v́ chỉ nhận được quà tặng tương xứng với những trách nhiệm và những thành quả của họ mà thôi, chứ không có mảy may ǵ hơn. Những người đàn ông và đàn bà này là những người chỉ biết cho chứ không biết nhận hoặc không bao giờ chi tiêu cái ǵ cho bản thân ḿnh. Nếu họ không nhận được quà tặng, họ sẽ cảm thấy điều ấy một cách thấm thía, nhưng một khi nhận được quà tặng, họ lại thường nói: Để làm chi đây? Anh (em) tặng quà chi vậy? Chỉ bày vẽ tốn tiền! Những người này thường thiếu ư thức về giá trị của ḿnh, thiếu cảm quan về chính bản thân ḿnh, thiếu một t́nh yêu không điều kiện, nên bao giờ cũng thấy khó tiếp nhận t́nh yêu và chỉ chịu nhận những cái mà họ nghĩ là họ có công hoặc đáng được mà thôi.
Thường những người ấy bị ám ảnh bởi sự bất an. Họ luôn lo tích lũy tiền bạc hoặc tài sản, chứ không chịu tiêu dùng, và làm như thế họ cảm thấy an tâm vững bụng. Họ chi tiêu rất ít cho bản thân, chỉ những ngày đêm nghĩ cách tích lũy như một phương thế đề pḥng một tai ương tưởng tượng nào đó sẽ mang lại cho họ đói kém thiếu thốn cùng cực. Sợ đói, sợ thiếu, sợ rách và cứ thế mà tích lũy để tích lũy. Nếu một người phối ngẫu có cái tác phong đó, c̣n người kia nghĩ ngược lại, th́ sẽ không ngừng có những tranh chấp gắt gao về cái thói quen tiêu tiền nhu nước của người phối ngẫu bất cần đời kia.
Từ những khuôn mẫu trên, ta thấy trong phương thức hôn nhân đồng hành hiện nay, càng ngày các cặp vợ chồng càng độc lập với nhau về phương diện tài chánh, nhưng đồng thời thỏa thuận gom chung tài nguyên lại để cùng điều hành cuộc sống hôn nhân chung. Đây là một nối dài b́nh đẳng giữa hai vợ chồng. Khi con cái c̣n nhỏ, người vợ tạm thời lệ thuộc chồng về kinh tế, nhưng nàng có quyền đ̣i hỏi được đối xử như lúc nàng kiếm ra tiền. Sự nâng đỡ của người chồng không những chỉ là bổn phận mà c̣n là một phần của sự đồng trách nhiệm giữa những người trưởng thành vẫn giữ được giá trị và phẩm giá ḿnh ngay cả khi không kiếm ra tiền. Nh́n nhận sự b́nh đẳng trao đổi, một b́nh đẳng biết tôn trọng sự độc lập về kinh tế đồng thời biết đóng góp vào ngân khỏan chi dùng chung của gia đ́nh, ta thấy trong cái chiều sâu của hiện tượng cho và nhận có những vọng hưởng t́nh cảm từng làm cho tiền bạc trở thành lănh vực nhạy cảm nhất trong đời sống lứa đôi.
NÂNG ĐỠ T̀NH CẢM
(i)Thể Lư: Các cuộc hôn nhân hiện đại đặt nặng giá trị của t́nh cảm trong liên hệ. Nâng đỡ t́nh cảm là lập lại kinh nghiệm thiếu thời trong việc cảm nhận được an ổn về thể lư, được nh́n nhận, được ước muốn và được qúy trọng.Vợ chồng thỉnh thỏang cảm thấy cần được ôm ấp. Ôm ấp thường là bước đi trước của giao hợp thể xác, nhưng trước khi sự mơn trớn có được sắc thái cuả một ư định giao hợp, th́ ôm ấp là một phương thế thông đạt cho nhau cảm quan về an ṭan thanh thản, và điều này cần trong suốt cuộc sống trưởng thành. Việc này có thể được diễn đạt bằng cách ôm người phối ngẫu bất cứ cách nào họ cảm thấy thanh thản. Ôm ấp để diễn đạt sự an ổn an toàn có nhau này cần được phân biệt với những mơn trớn gợi t́nh. Những hoàn cảnh cần đến loại ôm ấp này có nhiều, tỷ dụ giữa đêm thức giấc v́ một cơn ác mộng hoặc khi người phối ngẫu đột nhiên cảm thấy một nỗi sợ rờn rợn xâm lấn cuộc sống ḿnh. Đôi lúc hai vợ chồng ôm nhau để cùng chống lại một nỗi sợ chung.
Có những người đàn ông và đàn bà, nhất là đàn ông, cảm thấy khó khăn trong việc ôm ấp mơn trớn. Sự tiếp xúc thể lư làm họ phát khiếp, đó là những người được xếp là dửng dưng. Điều ấy có thể đúng, nhưng thường là do tổng hợp của căng thẳng và sự thiếu được nâng niu lúc thiếu thời, khiến họ thấy khó khăn trong việc diễn đạt âu yếm về phương diện thể lư. Nếu người chồng thuộc loại thiếu diễn đạt này, th́ người vợ có thể cảm nhận là chồng ḿnh chỉ đến gần ḿnh để làm t́nh mà thôi. Và cho dù ông hay làm t́nh, không bao giờ ông bày tỏ sự âu yếm bên ng̣ai những cuộc làm t́nh ấy. Lâu dần, người vợ sẽ có cảm quan là ḿnh được dùng hơn là được yêu, và do đó, có thể thoái lui không sẵn sàng chơi cái tṛ làm t́nh ấy nữa. Nếu ta quan sát kỹ một người chồng như thế, ta sẽ thấy tự sâu thẳm, ông ta thiếu khả năng biểu lộ t́nh âu yếm thể lư, không phải v́ dửng dưng, cho bằng v́ khó khăn trong các biểu lộ thể lư nói chung. Việc làm t́nh mà người vợ coi là có tính cách ích kỷ, chỉ biết thỏa măn lấy một ḿnh ấy, thực tế ra là phương thế duy nhất ông ta có được để diễn đạt sự gần gũi với vợ về thể lư. Việc năng làm t́nh là cách để tránh cô lập và được thực hiện vừa như phương thế hợp pháp để thể hiện sự gần gũi nhau về phương diện thể xác vừa để có được khóai cảm tính dục. Về phía phụ nữ, ít thấy trường hợp người vợ nào nồng nàn và săn sóc chồng mà lại thiếu khả năng biểu lộ âu yếm thể xác.
Đôi khi người chồng hoặc người vợ dù không thể biểu lộ âu yếm bằng thân xác hoặc bằng lời nói, nhưng lại biết làm những việc cụ thể cho người bạn đời của ḿnh. Tỷ dụ mua bông, đồ dùng trong nhà, nữ trang và các vật dụng khác, như phương tiện biểu lộ t́nh cảm của ḿnh. Hoặc lo giúp việc trong nhà, sửa cái này, làm cái kia để chiều ư vợ. Người vợ nào cần các biểu lộ âu yếm thể xác có thể thấy cách biểu lộ gián tiếp đó không đủ hoặc không chấp nhận được, vẫn có thể ta thán: "Nếu anh yêu em, th́ phải ôm em đi chứ, nói chuyện với em đi chứ! nói rằng anh yêu em đi!". Tuy nhiên, người vợ càng đ̣i hỏi sự âu yếm bao nhiêu, người chồng có thể lại càng thu ḿnh lại bấy nhiêu và do đó ta thấy khởi đầu một chu tŕnh tha hóa.
|
Đôi khi người chồng hoặc người vợ dù không thể biểu lộ âu yếm bằng thân xác hoặc bằng lời nói, nhưng lại biết làm những việc cụ thể cho người bạn đời của ḿnh. Tỷ dụ mua bông, đồ dùng trong nhà, nữ trang và các vật dụng khác, như phương tiện biểu lộ t́nh cảm của ḿnh. |
Đôi khi những khó khăn bắt đầu sớm ở những năm đầu lấy nhau, sau một thời gian làm quen trong đó, đầy dẫy những âu yếm tỏ t́nh. Nhưng lấy nhau rồi, bỗng dưng người chồng, có khi người vợ nữa nhưng hoạ hiếm hơn, thay đổi đột ngột khiến người phối ngẫu chưng hửng. "Bây giờ ḿnh đă là vợ chồng rồi, đâu cần những tṛ ấy nữa!" Sự biến đổi này quả là khó hiểu. Có thể trong thời gian quen nhau, người ít biểu lộ đă phải cố gắng ghê gớm lắm mới biểu lộ được t́nh âu yếm và sự săn đón của ḿnh. Nhưng khi đă lấy được rồi, anh ta lại trở về với con người ít biểu lộ cố hữu của ḿnh.
Đôi khi người phối ngẫu ít biểu lộ đă được chọn v́ người bạn đời của họ thấy chính họ cũng không dễ nhận ra và duy tŕ được các biểu lộ âu yếm. Họ đi chọn những người e lệ để giảm thiểu hóa các cố gắng trong việc phải đáp lễ các biểu lộ âu yếm. Nhưng nhu cầu muốn được an toàn an ổn th́ vẫn có đó, và rồi ra trong cuộc sống hôn nhân, một trong hai người có thể trở nên cần đến cái nhu cầu ấy một cách khẩn thiết, lúc ấy chắc chắn họ sẽ cảm thấy sự im lặng của người kia là điều không chấp nhận được. Đó là một mẫu mực khác rất thường có trong các tranh chấp hôn nhân.
(ii). Được Nh́n Nhận: Đứa trẻ thơ và các trẻ em c̣n nhỏ lần đầu tiên cảm thấy được nh́n nhận qua việc chúng thấy nét mặt tươi cười của mẹ; điều ấy xẩy ra trước khả năng ngôn ngữ. Người ta làm việc đó qua cái ta gọi là ngôn ngữ thân xác. Trước sự hiện diện của cha mẹ, đứa trẻ cảm nghiệm nó hiện hữu và có ư nghĩa. Sự nh́n nhận này không hẳn v́ đứa nhỏ có công lênh ǵ; mà chỉ v́ sự liên hệ giữa cha mẹ và đứa trẻ và sự nh́n nhận này nội tại ngay trong liên hệ ấy.
Sự nh́n nhận này là một phần quan trọng trong bất cứ liên hệ thân mật nào, đặc biệt trong hôn nhân. Một cái nh́n, một nụ cười, một cái chạm vào nhau đều có thể chuyên chở cả một luồng thừa nhận. Khi sự trao đổi kia không xảy ra, người phối ngẫu sẽ dần dần thấy họ như không c̣n hiện hữu, không có mặt nữa. Sự cô đơn khốn cùng trước mặt một người vợ hoặc một người chồng không biết biểu lộ nh́n nhận là một lặp lại khôn nguôi những vấn đề lớn trong các cuộc hôn nhân gặp trở ngại.
Sự nh́n nhận không lời sẽ được tiếp nối với việc trao đổi những câu khẳng nhận lúc đứa trẻ lớn hơn chút nữa. Nhưng điều đó không loại trừ những biểu lộ không lời, là những biểu lộ nay được phong phú hóa hơn nữa qua lời nói. Người phối ngẫu im lặng có thể được chấp nhận bởi một người ít đ̣i hỏi sự an ổn thanh thản, nhưng nếu sự nh́n nhận luôn được đ̣i hỏi, th́ việc thiếu các nh́n nhận có lời hay không lời có thể làm cho người kia cảm thấy họ không hiện hữu. Thiếu nh́n nhận sẽ tiêu diệt con người về mặt hiện sinh. Sự tiêu diệt về mặt hiện sinh có thể chẳng thành vấn đề trong một hôn nhân người ta không chờ mong được nh́n nhận. Tuy thế, trong xă hội ngày nay, không c̣n một hôn nhân như vậy nữa, và người ta luôn đ̣i hỏi nh́n nhận như là một phần của bất cứ liên hệ nào, do đó sự thiếu vắng nó là một hiện tượng thiếu thốn hiện đại.
(iii). Được Ước Muốn: Chúng ta nh́n nhận đủ mọi hạng người trong các mối liên hệ tạm thời hay vĩnh viễn. Đó là đ̣i hỏi có tính xă hội trong cuộc sống hằng ngày, nhưng ta không bắt buộc phải làm cho những người bạn gặp qua đường hoặc cùng làm một sở cảm nhận là họ được ước muốn. Do ḷng tốt, ta có thể bảo đảm là không loại trừ họ, v́ mỗi người đều có cái phẩm giá Chúa ban như nhau, nhưng ta giới hạn sự chấp nhận đối với những người gần gũi ta. Người phối ngẫu là nhân vật chủ yếu cần nhận được từ ta cảm quan là, trên cả sự chấp nhận, ta thực sự cần đến họ, ước muốn họ. Sự cần này không phải theo nghĩa thực dụng. Ta cần đủ mọi loại người đang phục vụ và đang đáp ứng các nhu cầu thực dụng hằng ngày của ta. Ta cần người phối ngẫu là cần cả con người họ. Sự chấp nhận ấy vượt lên trên cả việc thỏa măn các nhu cầu, cho dù các nhu cầu ấy rất quan trọng. Ta làm cho người bạn đời của ta cảm nhận họ được ước muốn, được cần đến qua việc đánh giá các tài năng của họ, nhưng c̣n hơn thế nữa, qua việc chấp nhận vô điều kiện sự hiện diện của họ như là một thực tại yêu đương.
Cũng vậy, một trong các nhu cầu của ta là cảm thấy được cần đến. Nhu cầu này không thể được biện minh bằng những kết quả theo sản lượng. Ta cần được cảm nhận ḿnh được cần đến một cách vô điều kiện như là một nhân vị, một con người, vượt quá và bên trên sự kiện ta thỏa măn các nhu cầu của người phối ngẫu.
Cảm quan được ước muốn này là sự an ổn về phương diện t́nh cảm cho thấy ta quan trọng chỉ v́ ta hiện hữu, trước khi ta chứng tỏ giá trị của ta. Cuộc sống được chấm phá bằng những thiếu sót, thất bại lầm lỗi. Trong bối cảnh thăng trầm ấy, vợ chồng luôn được nh́n nhận và ước muốn. Rất nhiều khó khăn trong hôn nhân đă phát sinh do cái cảm quan vô tích sự trước mắt người phối ngẫu ḿnh, một cảm quan mà người phối ngẫu kia đă tạo ra khiến người bạn đời của ḿnh cảm thấy họ thừa thăi, vô nghĩa trong cuộc sống của ḿnh.
(iv) Được Qúy Trọng: Cảm thấy được nh́n nhận và được ước muốn sẽ được bổ túc bằng việc được qúy trọng, vốn là một biểu tượng khác của an toàn xúc cảm. Trong diễn tŕnh lớn lên, đứa trẻ không ngừng nhận được những dấu chỉ nó được nh́n nhận, ước muốn và qúy trọng. Sự hiện hữu của nó được trân trọng và các thành đạt của nó được khen ngợi. Cũng thế, trong liên hệ thân mật thứ hai, vợ chồng cần cảm nhận là họ được qúy trọng như những chủ thể yêu đương. Một lần nữa, điều đó có thể được biểu lộ qua đụng chạm thân xác, qua cái nh́n, qua lời nói. Đó không phải là đánh gía những phản chiếu vinh quang. Nhưng là việc thông truyền đích thực sự trân trọng yêu đương.
Trân trọng có nghĩa là khẳng quyết người bạn đời có giá trị, một giá trị v́ là một con người. Một khẳng quyết đến trước và sau khi có khẳng định về thành tích. Nó là một quà tặng hỗ tương nhằm công chính hóa vô điều kiện trước mặt nhau. Sự đánh giá này được diễn đạt bằng rất nhiều cách thế khác nhau: biết ơn, cảm ơn, khen ngợi, hoặc mơn trớn âu yếm. Trong mọi ḥan cảnh, điều quan trọng là phải hân hoan v́ sự hiện diện của nhau.
Cảm quan được nh́n nhận, được ước muốn và được qúy trọng có thể bị cùn nhụt trong diễn tŕnh tiếp xúc b́nh thường. Đôi khi nó có thể được tái tạo tự nhiên nhờ những biến cố như một người đi xa, đau bệnh hoặc gặp khủng hoảng. Phần lớn muốn nó bền vững, ta cần phải cố gắng nuôi dưỡng và canh tân nó hàng ngày.
(v) Sửa Trị Nhau: Nhiều cha mẹ quên lăng mất con cái cho đến lúc họ thấy cần phải sửa dạy chúng. Riết rồi đứa trẻ học được là nó chỉ trở nên sống động khi nó làm một điều không hay hoặc bỏ sót không làm điều ǵ đó. Nó sẽ lớn lên với cảm nhận là nó chỉ hiện hữu thực sự khi nó bị quở mắng hoặc trừng phạt. Cái thế giới bên trong của nó bỗng nhảy vọt ra để được chú ư khi người ta t́m ra lỗi lầm trong cách sống của nó.
Vợ chồng có thể nối tiếp mẫu tác phong này. Họ xưa nay vốn không thông đạt với nhau cho đến lúc họ chú ư đến một lỗi lầm nào đó của người bạn đời. Thế là họ t́m cách sửa chữa lỗi lầm đó, và làm thế để "Anh (em) tốt hơn". Một liên hệ như thế có thể chỉ sống bằng việc thu nhặt xem vợ hoặc chồng ḿnh mắc bao nhiêu lỗi lầm. Việc sửa lỗi và xuống cấp người này có thể trở thành việc tự đánh giá cao cho người kia. Tuy không nói ra, nhưng họ ganh đua nhau để chứng tỏ ḿnh hoàn hảo hơn người kia. Vợ chồng có thể không đến nỗi đi quá xa như vậy, nhưng rơ ràng ta thấy một trong khía cạnh chính của t́nh thân mật có thể là việc họ cùng thăm ḍ về những giới hạn của nhau. Một liên hệ như thế quả khác xa với phương thức nh́n nhận, chấp nhận và quư trọng nhau. Họ thay thế nh́n nhận bằng lăng quên, chấp nhận bằng khước từ và quư trọng bằng sửa trị. Nói như thế không có nghĩa là trong hôn nhân không có phê phán, mà chỉ có nghĩa là, ta cần tích cực hơn tiêu cực và đả phá.
Trước đây, có thể phương thức trao đổi t́nh cảm tiêu cực trên được dung túng không lẩm bẩm phản đối. Ngày nay th́ không c̣n như vậy nữa. Phẩm giá con người đ̣i hỏi cao hơn và các cặp vợ chồng cảm thấy họ có quyền thóat khỏi cái lối hành tội có tính cách loại trừ ấy. Hàng ngàn và hàng ngàn những cuộc hôn nhân đă sụp đổ hoặc ra què quặt chỉ v́ vắng bóng những nâng đỡ nhau về phương diện t́nh cảm, một nhu cầu nằm rất sâu trong bản ngă ta.
NÂNG ĐỠ NHAU VÀ T̀NH YÊU CỦA CHÚA:
Trong liên hệ giao ước giữa Chúa và con người, ta cảm nhận được sự hiện diện của Chúa qua cảm quan được nh́n nhận, được ước muốn và được quư trọng như là những nhân vị. T́nh yêu của Chúa đă được diễn đạt một cách mạnh mẽ qua những mạch kinh nghiệm ấy. Chúng ta đáp trả t́nh yêu ấy bằng việc nh́n nhận và vươn cao tới Ngài, qúy trọng sự hiện hữu của Ngài, đặc biệt sự hiện hữu nhập thể của Chúa Kitô trong thế giới. Màu nhiệm giao ước của Chúa một phần được điễn đạt qua t́nh yêu vợ chồng, nơi đó, trong cái chiều sâu của việc hiến thân cho nhau, vợ chồng thoáng nhận ra thế nào là nh́n nhận nhau, là chấp nhận nhau và quư trọng nhau vô điều kiện, nói tóm lại là t́nh yêu hỗ tương. Cũng thế, cái hoả ngục của cảnh chân không, của trống rỗng, của bất hữu (non-being) sẽ được vợ chồng cảm nhận qua việc bị bỏ rơi, bị khước từ và bị coi như chuyện đương nhiên phải có thế thôi, tóm lại, khi họ cảm thấy họ trở thành bất toại trong tư cách là những con người. Sự nâng đỡ về t́nh cảm là điểm gặp gỡ chính giữa t́nh yêu con người và t́nh yêu của Chúa, và đó là cái máng chuyển qua đó hôn nhân điều hướng hai vợ chồng tới Chúa.
TÓM LƯỢC
Khi lớn lên, ta cảm thấy ḿnh được nh́n nhận, được ước muốn và được qúy trọng, trước nhất v́ cái giá trị nội tại trong tư cách con cái đối với cha mẹ, và sau đó v́ những thành tích của ta. Trong các cuộc hôn nhân hiện đại, cái tầng t́nh cảm ẩn sâu này đă trở thành một giá trị mới và hai vợ chồng chờ mong được cảm nhận ḿnh có ư nghĩa đối với nhau trước khi và cùng một lúc với việc tạo được sự nh́n nhận về thành tích. Thiếu sự nh́n nhận này thường được coi là một thiếu sót căn bản trong hôn nhân.
Vinc. Vũ Văn An
Tài Liệu Tham Khảo:
Mời đọc tiếp
Xem các bài viết khác trong Vũ Văn An , Khoá 3 GHHV Đà Lạt Việt Nam.