1.

Thời gian tới sẽ có nhiều khó khăn. Ai cũng nói vậy. Chắc là đúng như thế. Bên cạnh những khó khăn bình thường, sẽ có những khó khăn khác thường. Bên cạnh những khó khăn ngờ được, sẽ có những khó khăn bất ngờ. Bên cạnh những khó khăn dễ vượt qua, sẽ có những khó khăn khó vượt qua. Có thể nói thêm, tình hình không những khó khăn mà còn nguy hiểm.

Cảnh trước mắt đó khiến tôi nhớ lại cảnh đã lùi về phía sau. Trong quá khứ dài, tôi cũng đã từng sống những quãng thời gian đầy khó khăn và nguy hiểm. Bây giờ nhớ lại, tôi rất tạ ơn Chúa đã xót thương cứu độ tôi, tôi cũng rất biết ơn những tấm lòng đã cảm thương giải thoát tôi.

2.

Trong tâm tình như trên, tôi cầu xin Chúa thương soi sáng cho tôi được biết tôi sẽ phải sống đức tin thế nào với thời gian đầy khó khăn và nguy hiểm đang tới.

Chúa trả lời tôi bằng cách đưa lòng tôi nhớ về “dụ ngôn người Samari tốt lành”, mà Chúa Giêsu đã nói với người thông luật xưa:

“Một người kia từ Giêrusalem xuống Giêrikhô, dọc đường bị rơi vào tay kẻ cướp. Chúng lột sạch người ấy, đánh nhừ tử, rồi bỏ đi để mặc người ấy nửa sống nửa chết. Tình cờ, có thầy tư tế cùng đi xuống trên con đường ấy. Trông thấy người này, ông tránh qua bên kia mà đi. Rồi cũng thế, một thầy Lêvi đi tới chỗ ấy, cũng thấy, cũng tránh qua bên kia mà đi. Nhưng một người Samari kia đi đường, tới ngay chỗ người ấy, cũng thấy, và chạnh lòng thương. Ông ta lại gần, lấy dầu lấy rượu đổ trên vết thương cho người ấy và băng bó lại, rồi đặt người ấy trên lưng lừa của mình, đưa về quán trọ mà săn sóc. Hôm sau, ông lấy ra hai quan tiền, trao cho chủ quán mà nói: Nhờ bác săn sóc cho người này, có tốn kém thêm bao nhiêu, thì khi trở về, chính tôi sẽ hoàn lại bác.

Vậy, theo ông nghĩ, trong ba người đó, ai đã tỏ ra là người thân cận với người đã bị rơi vào kẻ cướp? Người thông luật trả lời: ‘Chính là kẻ đã thực thi lòng thương xót đối với người ấy’. Đức Giêsu bảo ông ta: ‘Ông hãy đi, và cũng hãy làm như vậy’” (Lc 10,30-37).

3.

Nghe Chúa dạy, tôi hiểu. Tôi hứa với Chúa là sẽ làm như người ngoại đạo Samari đó. Thực sự tôi cũng đã làm như vậy. Nhưng càng muốn bắt chước người Samari đó, tôi càng thấy khó.

Cái khó thứ nhất là loại “người bị thương nằm bên lề đường” hiện nay là rất đa dạng.

Bị thương do kẻ cướp, do nội bộ gia đình, nội bộ cơ quan, nội bộ tôn giáo.

Bị thương do cá nhân xấu, do cơ chế xấu, do dư luận xấu.

Bị thương do chính những nết xấu và chọn lựa xấu của chính mình.

Bị thương nào cũng đau, cũng khổ. Họ kêu than, họ xin được cứu, họ đợi chờ được cứu. Cảnh khổ đó là một thách đố đối với người theo đạo Chúa là đạo bác ái. Đáp ứng thách đố ấy thế nào đây, thực không dễ trả lời.

4.

Cái khó thứ hai là loại người khi nhìn thấy cảnh khổ của con người thì “tránh sang bên kia mà đi” hiện nay cũng rất đông. Lý do họ đưa ra, để biện minh cho việc họ tránh sang bên kia mà đi, cũng có vẻ hợp lý theo đạo đức và theo sự khôn ngoan. Họ có chức có quyền có thế, như thầy tư tế và thầy Lêvi. Dám không làm theo họ là cả một thách đố lớn. Thực không dễ chút nào.

Tôi khiêm tốn trình bày với Chúa những khó khăn đó. Chúa trả lời tôi một cách đơn giản đại khái thế này:

Trong mọi khó khăn, hãy tin vào Lời Chúa. Chúa dạy “Hãy thực thi lòng thương xót như người Samari”, thì hãy cứ vâng, rồi Chúa sẽ giúp. Bởi vì thực thi lòng thương xót đối với bất cứ kẻ khổ đau nào, luôn được coi là việc đạo đức, nói lên ân sủng và sự cứu độ của Chúa là tình yêu giàu lòng thương xót.

5.

Chúa dần dần cắt nghĩa cho tôi hiểu như sau:

Chúa ban ân sủng và sự cứu độ cho những kẻ bé mọn (x. Lc 10,21). Người ngoại đạo Samari nói trong dụ ngôn là kẻ bé mọn. Người bé mọn ấy đã chạnh lòng thương đối với kẻ bị thương nằm bên lề đường. Việc chạnh lòng thương của kẻ bé mọn ấy là do ân sủng và sự cứu độ Chúa ban cho họ. Kẻ bé mọn Samari đã biết đón nhận vào mình tình yêu xót thương của Chúa, để rồi chính mình lại trao tặng tình yêu xót thương ấy cho kẻ khác. Tình yêu xót thương trong họ là động cơ làm nên một chuỗi những việc chăm sóc cụ thể kéo dài.

Nhận thức trên đây đưa tôi đến kết luận này: Việc chạnh lòng xót thương đối với bất cứ ai khổ đau đều là việc đạo đức mang dấu ấn của Chúa, có sức làm chứng cho Chúa.

Chắc chắn là như vậy. Nếu thế thì tôi không được phép trốn tránh những việc chạnh lòng thương. Không phải hễ có chạnh lòng thương, là sẽ phải có những việc cụ thể bác ái lớn lao theo sau. Thực tế cho thấy những việc cụ thể bác ái rất đa dạng. Có những việc bác ái nhỏ và âm thầm nhưng vẫn sinh được kết quả lớn. Đang khi nhiều việc gọi là bác ái lớn và rầm rộ lại chỉ sinh được kết quả yếu ớt, hoặc chẳng may lại phản chứng.

6.

Chúa đang cho tôi thấy: Tình hình hiện nay đang báo hiệu một thời gian có nhiều khó khăn và sẽ có nhiều người phải khổ. Nhưng trong cảnh khổ mênh mông ấy đang xuất hiện nhiều con người chạnh lòng thương xót. Họ thuộc mọi thành phần trong Công giáo và ngoài Công giáo. Tất cả đều được ân sủng và sự cứu độ của Chúa, với những mức độ và hình thức khác nhau. Tôi nên trân trọng họ. Nhất là chính tôi cần là người biết chạnh lòng thương xót như Chúa muốn.

7.

Để thêm xác tín, tôi xin được phép kể lại một sự kiện đã xảy ra cho tôi, có liên quan đến vấn đề chia sẻ hôm nay.

Một đêm sau ngày 30 tháng 5 năm 1975, không xa ngày tôi thụ phong Giám mục, tôi trải qua một chiêm bao lạ. Tôi đang đi trên một con đường lớn, hai bên là những cánh đồng ruộng bao la. Đột nhiên tôi thấy một người từ phía xa bước trên một bờ ruộng tiến về con đường lớn tôi đang đi. Tôi vừa tới chỗ đó, thì người ấy cũng vừa tới chỗ đó. Hai người gặp nhau. Tôi nhận ra ngay người lạ ấy chính là Chúa Giêsu.

Chúa Giêsu yêu thương cầm lấy tay tôi. Người dẫn tôi tới một thành phố nhộn nhịp, đi thẳng vào một bệnh viện rộng lớn. Người thong thả đưa tôi qua các phòng bệnh nhân. Thỉnh thoảng Người dừng lại trước những giường bệnh, để tôi nhìn thấy rõ những nỗi đau của bệnh nhân. Có một lúc, tôi cảm thấy lòng mình quá xúc động, đau đớn dạt dào tình cảm xót thương. Tôi bừng tỉnh.

8.

Tôi hiểu: Qua chiêm bao vừa xảy ra, Chúa muốn dạy tôi về hướng mục vụ, mà Chúa trao cho tôi trong một thời điểm rất khó khăn. Hướng đó là hãy xót thương người đau khổ. Xót thương người đau khổ phải được coi là món quà quý và liều thuốc tốt, mà người đau khổ cần trong lúc khó khăn.

Thực vậy, một tấm lòng xót thương chân thành, dù không làm được nhiều, vẫn tạo nên được một bầu khí thiêng liêng mang sự sống có ân sủng và sự cứu độ, để người đau khổ thở lúc ngặt nghèo. Thở được thứ không khí tình thương đó, người ta sẽ thấy nhẹ đi bao nỗi đau, họ cũng cảm thấy nhiều vết thương tâm hồn được chữa lành. Tôi thấy Chúa đang khơi dậy tại Quê Hương Việt Nam của tôi một mùa Xuân những tấm lòng xót thương chân thành.

Thực vậy, chính trong thời điểm khó khăn này, càng ngày càng thêm nhiều lề luật, thì khuynh hướng nhấn mạnh và đề cao việc đào tạo cái tâm đang xuất hiện khắp nơi trong Công giáo và ngoài Công giáo. Cái tâm biết xót thương cứu khổ mới là yếu tố quan trọng để giải quyết những khủng hoảng hiện nay và sẽ tới trên Đất Nước này.

Thực vậy, chính trong thời điểm khó khăn này, càng ngày càng thêm nhiều phong trào đạo đức, thì phong trào “lòng thương xót Chúa” đang dần dần thu hút được nhiều tâm hồn. Họ xin lòng thương xót Chúa cứu họ, và giúp họ cứu những người khác, theo gương Chúa giàu lòng thương xót. Phong trào không loại trừ ai, nhưng đang lan rộng vào mọi người, có tín ngưỡng hay không tín ngưỡng.

Thực vậy, chính trong thời điểm khó khăn này, càng ngày càng thêm nhiều loại thước đo để định giá một người, thì “biết xót thương người đau khổ” đang trở thành thước đo được phần đông chấp nhận. Do vậy mà nhiều người như người ngoại Samari lại được tôn vinh.

Thực vậy, ngay trong thời điểm khó khăn này, không thiếu người đang âm thầm sống ơn gọi “hạt lúa gieo vào lòng đất, chịu thối đi” (x. Ga 12,24), để đền tội thay cho biết bao người. Đúng là họ đang quảng đại theo gương Chúa Giêsu hy sinh trên thánh giá, vì xót thương nhân loại.

9.

Nhìn những sự kiện trên đây, tôi thấy trong thời điểm khó khăn, Chúa vẫn làm những sự lạ lùng, giúp chúng ta sống cảnh khó khăn, mà vẫn hy vọng, vẫn sinh ích cho đời.

Rất mong mỗi người chúng ta hãy nhờ Chúa, mà biết xót thương, để trao tặng cho đồng bào yêu quý của Quê Hương Việt Nam yêu dấu những hy vọng bình an từ Thiên Chúa giàu lòng xót thương.

Tôi tin lời Chúa hứa: “Ai xót thương người, sẽ được Thiên Chúa xót thương” (Mt 5,7).

Long Xuyên, bên thềm Quý Tỵ