Các thánh tử đạo Việt Nam mà chúng ta mừng kính hôm nay là một số rất đông, gồm đủ mọi thành phần: Nam nữ, già trẻ, sĩ nông công binh, giáo dân, Linh Mục, Giám Mục, xưa đã sống và chết trên Ðất Nước Việt Nam này vì một niềm tin cao cả.

Mỗi vị tử đạo đều có những hoàn cảnh riêng cũng như có những đau đớn riêng. Nhưng tất cả đều chung đặc điểm này: Các Ngài đã chọn làm điều tốt, đã dám làm điều tốt và đã cố gắng làm điều tốt trong mọi hoàn cảnh dù gặp khó khăn trắc trở.

Hôm nay, tôi muốn nhìn các thánh tử đạo Việt Nam bằng đặc điểm đó, để bắt chước các Ngài, chúng ta cũng sẽ là những người biết chọn làm điều tốt, dám làm điều tốt và gắng làm điều tốt, trong chính cuộc sống hiện nay và luôn mãi về sau này.

 1. Trước hết, các thánh tử đạo Việt Nam là những người đã biết chọn làm điều tốt

Ðiều tốt các Ngài đã chọn là mến Chúa trên hết mọi sự, và đồng thời cũng yêu Quê Hương Việt Nam với tất cả lòng mình. Các Ngài đau xót vì phải bất tuân nhà vua. Nhưng không thể làm khác. Các Ngài thừa biết: Vua không phải là Tổ Quốc. Khi chưa có vua, thì đã có Tổ Quốc. Vua muốn đồng hoá mình với Tổ Quốc, đó là lạm dụng. Và khi vua ra lệnh bắt dân bỏ đạo thì việc đó cũng là một lạm dụng phạm đến quyền con người và quyền người dân. Việc đó xấu xa, bất công và tàn ác, các Ngài không thể vâng theo, và không được phép vâng theo. Trong sự bất tuân đó, lòng trung thành của các Ngài đối với Tổ Quốc vốn nguyên vẹn. Ðối với các Ngài cũng như đối với mọi người Công Giáo, không có vấn đề: Phải chọn hoặc là Tổ Quốc, hoặc là Thiên Chúa. Bởi vì không thể có mâu thuẩn giữa lòng mến Thiên Chúa và lòng yêu Tổ Quốc. Mến Chúa và yêu Tổ Quốc chỉ là hai mặt của một giới răn. Ðặt vấn đề phải chọn một trong hai là xúc phạm đến đạo, và là một bất ngờ ghê tởm cho những người Công Giáo vẫn nghĩ tốt cho nhà vua.

Các thánh tử đạo Việt Nam đã trung thành với Chúa và Tổ Quốc. Ðó là điều tốt các Ngài đã chọn.

 2. Không những các Ngài đã chọn, mà còn đã dám làm điều mình đã chọn

Dám làm, nghĩa là các Ngài vẫn can đảm một mực giữ đạo, vẫn can đảm một mực phục vụ đồng bào xây dựng quê hương. Các Ngài dám làm, vì các Ngài hiểu điều mình làm là lẽ phải, là chân lý. Dám làm như thế trong hoàn cảnh bây giờ không phải là dễ. Các Ngài biết lắm, dám làm thì phải dám chịu. Chịu mất nhiều quyền lợi vật chất, chịu chê bai, chịu bắt bớ, chịu đánh đập, chịu mất sự sống, chịu nhiều ảnh hưởng không tốt xảy đến cho gia đình mình. Nhưng các Ngài cũng biết rõ ràng rằng chắc chắn sẽ có những hậu quả vô cùng to lớn hơn nữa, do sự can đảm trung thành của mình đem lại cho bản thân, cho gia đình, cho quê hương và cho Giáo Hội. Hậu quả vô cùng to lớn ấy là hạnh phúc đời đời, là sự phát triển cứu độ, là sự hiên ngang can đảm trung tín và tinh thần hào hùng bất khuất để lại cho người chung quanh và cho hậu thế.

 3. Với ý thức đó, các Ngài không những đã dám làm, mà còn gắng làm cho tới cùng điều tốt đã chọn

Gắng làm, nghĩa là dùng mọi cách để làm là làm hết sức mình, làm cho tới tận cùng khả năng của mình, để Chúa được tôn thờ, để mọi người được thương yêu và để Ðất Nước được an bình thịnh vượng.

Người ta chỉ hiểu được sự cố gắng này khi người ta hiểu được sức mạnh của đức tin. Sức mạnh của đức tin nơi người Công Giáo tử đạo Việt Nam không phải chỉ là sức mạnh tâm lý phản ứng lại những bất công đối với quyền lợi thiêng liêng cao cả của mình, mà sức mạnh đó còn là sức mạnh siêu nhiên của ơn thánh Chúa. Chính sức mạnh siêu nhiên đó đã làm cho các Ngài vừa can đảm, vừa bình tĩnh hiền từ với những kẻ bách hại mình. Các Ngài chịu khó với Chúa Kitô, để cùng với Chúa Kitô Phục Sinh đi vào hạnh phúc bất diệt, như Ngài đã hứa.

Anh chị em thân mến,

Tôi vừa phác họa vắn tắt hình ảnh người Công Giáo Việt Nam tử đạo. Họ là những người biết chọn làm điều tốt, đã dám làm điều tốt, đã gắng làm tốt, cả trong những hoàn cảnh khó khăn trắc trở. Hình ảnh đó, cũng là hình ảnh kêu gọi chúng ta trong ngày Quốc Khánh hôm nay. Mỗi người chúng ta hãy chọn làm điều tốt, dám làm điều tốt và gắng làm điều tốt, trong tất cả những gì có tính cách xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc ta, nghĩa là cả trong phạm vi tôn giáo, cả trong phạm vi xã hội kinh tế, văn hoá, an ninh chính trị.

Bằng cách đó, chắc chắn mọi người chúng ta sẽ tốt hơn. Tổ Quốc Việt Nam cũng sẽ đẹp hơn, Giáo Hội Việt Nam cũng sẽ vững vàng. Ðó là điều tôi cầu mong, cầu chúc và cầu nguyện trong thánh lễ hôm nay.

Lễ các thánh tử đạo Việt Nam, Long Xuyên ngày 02/9/1979