Trong Phúc Âm, có ít nhất là bốn chỗ nhắc đến một môn đệ nào đó có đặc điểm là “Môn đệ được Chúa yêu thương”. Phúc Âm không nêu rõ tên. Chỉ nói trống. Nhưng từ thời Chúa Giêsu cho tới bây giờ, ai cũng tin “Người môn đệ được Chúa yêu thương” đó chính là Gioan tông đồ.

Tôi nghĩ là Chúa Giêsu thương tất cả các môn đệ, không trừ ai. Nhưng nếu thiên hạ đặt tên cho Gioan là môn đệ được Chúa yêu thương thì hẳn có nghĩa là Gioan đã được thương nhiều, thương hơn hết thảy.

Tại sao Chúa Giêsu đã thương Gioan hơn các môn đệ khác. Câu hỏi đó thiết tưởng không nên đặt ra, không cần đặt ra. Nhất là đừng suy diễn chủ quan. Thí dụ cho rằng, Gioan được thương hơn vì đã giữ mình trinh khiết. Suy diễn như thế sợ không đúng lắm, vì không có cơ sở Phúc Âm. Ðàng khác, cũng tội nghiệp cho mấy tông đồ có vợ. Tình yêu là một tặng phẩm. Người ta có quyền tự do, muốn tặng ai tùy ý. Phương chi Chúa.

Tôi biết chắc điều này là Gioan đã được Chúa yêu thương nhiều lắm. Ðó là một sự thực. Ban đầu tôi có cảm tưởng: Ðược Chúa yêu thương nhiều là được cưng chìu nhiều. Có lẽ cũng đúng. Nhưng sự Chúa cưng chìu Gioan đã không miễn cho Gioan những khó khăn vất vả. Bởi vì, nếu suy gẫm những câu Phúc Âm có liên quan đến Gioan, tôi thấy tình yêu của Gioan là một chuyến đi dài của một niềm tin, qua những đoạn thăng trầm.

Phúc Âm ghi lại vắn tắt lần gặp gỡ ban đầu: Chúa Giêsu đang đi, quay lại thấy Gioan theo sau. Ngài hỏi: “Con tìm gì?” Gioan thưa bằng một câu hỏi lại: “Thưa Thầy, Thầy ở đâu?”. Chúa không trả lời thẳng, chỉ nói: “Ðến mà xem”. Với lời đó, Chúa bắt Gioan còn phải đi nữa.

“Thầy ở đâu?”. Lời đó Gioan cũng đã nức nở kêu lên khi cùng Mađalêna và Phêrô chạy đến mồ trống vắng. Thầy ở đâu? Lời Gioan cũng là lời của tôi và của anh chị em đã nhiều lần gọi Chúa trong những hoàn cảnh ta đi tìm Ngài, nhưng Ngài xem ra vẫn xa vẫn vắng. Như thế yêu Ngài là phải chấp nhận những bước đi ngậm ngùi u uất.

Phúc Âm lại ghi cảnh tiệc ly, Gioan gục đầu vào ngực Chúa. Ngay lúc đó, Phêrô làm dấu gọi Gioan, bảo Gioan hỏi Chúa xem ai nộp Ngài. Giây phút êm đềm của tình yêu bị khuấy động. Sự thân mật của Gioan đã trở thành cơ hội cho người ta nhờ vả.

Rồi trên đường tới mộ Chúa, Gioan không chạy một mình, có Phêrô chạy theo. Và mặc dầu đến trước, Gioan đã nhường cho Phêrô vô mồ trước. Như thế Gioan muốn nói lên rằng: Ngài yêu Chúa, nhưng chính vì thế mà Ngài chấp nhận và nhún nhường tha nhân. Tình yêu cho Chúa là chuyến đi đón nhận đồng hành. Có những đồng hành dễ chịu, mà cũng có những đồng hành khó chịu.

Phúc Âm cũng đã ghi lần các môn đệ đánh cá ở hồ Têbêriat. Suốt đêm chẳng được con cá nào. Họ định cuốn luới chèo về. Bỗng có người lạ đứng trên bãi nói vọng ra: Quăng lưới bên phải sẽ có cá. Họ làm như thế và cá vô đầy lưới. Lúc đó Gioan nhận ra người lạ đó là Chúa sống lại hiện đến, liền bảo Phêrô: “Chúa đó!”. Thực là bất ngờ. Sao Chúa không hiện ra trong nhà thờ. Sao Ngài không hiện ra khi các tông đồ đọc kinh suy niệm. Sao Ngài không nói chuyện về mầu nhiệm cao siêu và chuyện đạo đức. Mà lại nói chuyện làm ăn tầm thường trên bãi biển, trong giờ các tông đồ lao động. Như thế, Ngài dạy Gioan và chúng ta rằng: Phải biết nhận ra Ngài trong mọi hoàn cảnh tầm thường. Ðừng chỉ mong đợi Chúa trong những khuôn khổ khép kín. Ðừng chỉ muốn nhận ra Chúa trong những hình thức nhất định. Ðến với ta là sáng kiến của Ngài. Ta đừng đặt luật cho Ngài.

Phúc Âm lại ghi những phút giây Chúa hấp hối. Ngài thấy Ðức Mẹ và môn đệ Ngài yêu. Ngài trối Ðức Mẹ cho môn đệ đó, và trao môn đệ đó cho Ðức mẹ. Chúa ra đi, trao phó cho Gioan một người của Chúa, thay vì chính Chúa. Như thế Chúa dạy Gioan: Trên cuộc đời này Chúa vẫn là Chúa ẩn dật. Yêu Ngài thì hãy phục vụ Hội Thánh Ngài, hãy chăm sóc những kẻ thuộc về Ngài.

Anh chị em thân mến,

Hồi nãy, trên đường đến đây, tôi ghé thăm các bà dòng Chúa Quan Phòng nhà hưu dưỡng Gioan ở Cù Lao Giêng. Có một bà đang hấp hối. Tôi cầm tay bà và tự nhủ lòng mình: Bà dòng đáng kính đây sắp kết thúc một chuyến đi dài. Chuyến đi của niềm tin theo một tình yêu. Chuyến đi của một tình yêu theo một niềm tin. Tôi nghĩ tới thánh Gioan. Tôi nghĩ tới cuộc đời của tôi. Tôi nghĩ tới anh chị em. Tôi cầu xin cho tôi, cho tất cả được như thánh Gioan, sống cuộc đời tìm Chúa như một chuyến đi của tình yêu theo một niềm tin. Một chuyến đi của một niềm tin theo một tình yêu.

Lễ thánh Gioan tông đồ
nhân ngày bổn mạng giáo xứ Cồn Phước,
ngày 27/l2/l979