Cù Lao Giêng có một người giáo dân nổi tiếng, đó là thánh Emmanuel Lê văn Phụng. Nhà thờ Cù Lao Giêng lại nhận một người giáo dân hết sức nổi tiếng làm bổn mạng, đó là Ðức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội. Ðức Mẹ là một giáo dân, mặc dầu Ngài là Mẹ Thiên Chúa. Ðức Mẹ là một giáo dân: Ðó là cách tôi nhìn Ðức Mẹ, và tôi thấy cách nhìn đó làm cho tôi gần gũi Ðức Mẹ.

Ðời sống giáo dân của Ðức Mẹ có một điểm làm tôi chú ý. Ðó là sự Ðức Mẹ tìm hiểu thánh ý Chúa, tìm hiểu lẽ đạo, tìm hiểu mầu nhiệm cứu độ.

Chắc chắn Ðức Mẹ hiểu rất nhiều về đạo. Nhưng cũng có điều Ngài không hiểu biết: Khi Thiên Thần chào kính Ðức Mẹ đầy ơn phúc, Ðức mẹ tự hỏi: “Lời chào đó có nghĩa gì?”. Ngài hỏi vì Ngài không hiểu. Khi Thiên Thần trình bày ý muốn của Thiên Chúa muốn chọn Ðức Mẹ làm Mẹ Ðấng Cứu Thế, Ðức Mẹ đã thắc mắc hỏi lại: “Ðiều đó xảy ra thế nào được?”. Ngài hỏi vì Ngài không hiểu. Khi Ðức Mẹ đi tìm con sau ba ngày, thấy con trong đền thờ, Ðức Mẹ vừa hỏi vừa trách con mình: “Tại sao con làm thế?”. Ngài hỏi vì Ngài không hiểu.

Ðọc Phúc Âm, tôi có cảm tưởng Ðức Mẹ là người hay hỏi. Hỏi nghĩa là không hiểu. Nhưng hỏi, cũng có nghĩa là muốn tìm hiểu. Hỏi là muốn làm quen. Hỏi là khởi sự gặp gỡ. Thắc mắc về đạo bao giờ cũng tốt hơn dửng dưng với đạo. Ðặt câu hỏi về Chúa là dấu tâm hồn đang được Chúa gõ cửa. Ðặt câu hỏi về Chúa, lại là dấu con người đang đáp lại sự mời gọi của Người. Ðức Mẹ đã hỏi Chúa và hỏi Thiên Thần là đại diện của Chúa.

Chúa đã trả lời và Thiên Thần đã trả lời. Những câu hỏi vắn gọn. Thí dụ Ðức Mẹ hỏi: “Ðiều đó xảy ra thế nào được?”, thì Thiên Thần trả lời thế này: “Thánh Thần Chúa ngự trên cô. Quyền năng Ðấng tối cao sẽ bao phủ cô. Vì thế, Ðấng cô sẽ sinh ra là Ðấng Thánh. Kìa chị Isave đã có thai khi đã già cả. Người mà thiên hạ gọi là son sẻ, nay đã thụ thai được sáu tháng.. Ðối với Chúa, có gì là không thể làm được đâu?”. Nhưng câu trả lời trên đây của Thiên Thần thực vắn gọn không có tính cách học thuyết. Thiên Thần chỉ đưa ra nguyên tắc nền tảng và một sự kiện thực tế chứng minh nguyên tắc đó là bà Isave son sẻ già nua mà đã có thai, do phép lạ của Chúa.

Thiên Thần nói chỉ có thế mà Ðức Mẹ đủ hiểu. Thiên Thần nói chỉ có thế mà Ðức Mẹ cũng đã tin. Ðó là điều tôi lấy làm lạ. Ngay một cái nguyên tắc căn bản mà Thiên Thần đưa ra đó cũng đã được các nhà thần học thông thái bàn luận dài dòng từng mấy pho sách chưa rồi. Người đọc chưa chắc gì đã hiểu hết, và chưa chắc gì người ta vì thế mà tin. Trái lại, Ðức Mẹ đã chỉ nghe sơ một câu vắn gọn, Ngài đã hiểu và Ngài đã tin. Lý do tại đâu?

Tôi thiết nghĩ, chính tâm hồn cởi mở bình an trong trắng của Ðức Mẹ có khả năng để đón nhận chân lý, và để đón nhận ơn Chúa Thánh Thần tác động bên trong. Một con đường nhỏ hẹp, lại quanh co um tùm, ban đêm dù có trăng, đường đó vẫn thấy tối. Tương tự cũng thế: Một tâm hồn khép kín, quanh co phức tạp thì dù có một hay hai ba mặt trời chân lý mọc lên, tâm hồn đó vẫn âm u. Ðức Mẹ trái ngược hẳn, Ngài ngay thẳng mà khiêm tốn, cao thượng mà đơn sơ, nên dễ ngoan ngùy trước ơn Chúa Thánh Linh soi sáng thúc đẩy để nhận ra ý Chúa và để hiểu ý Chúa.

Ngài hiểu, không phải để mà hiểu. Nhưng Ngài hiểu để mà tin. Thánh Isave đã nói với Ðức Mẹ: “Phúc cho em vì em đã tin”. Chứ không nói: Phúc cho em vì em đã hiểu. Tin Chúa và tin lời Chúa. Ðó là kết thúc sự Ðức Mẹ tìm hiểu giáo lý. Hiểu để rồi tin. Hiểu hơn để rồi tin hơn. Càng hiểu Chúa nhiều, càng tin Chúa nhiều. Nhưng, đức tin là một ân huệ của Chúa, chứ không nhất thiết là một hậu quả tất nhiên của sự hiểu biết. Nhiều người hiểu giáo lý mà vẫn không tin, hoặc đức tin vẫn yếu. Bởi vì, như tôi đã nói, đức tin mặc dầu đòi cố gắng của con người, nhưng sau cùng vẫn là một ân huệ của Chúa. Ðể tin Chúa thì phải nhờ Chúa. Do đó, tìm hiểu về Chúa cũng phải tìm hiểu với Chúa.

Anh chị em thân mến,

Ðức Mẹ đã tìm hiểu ý Chúa, để rồi tin vào Chúa. Do niềm tin gắn bó thiết tha đó Ðức Mẹ đã cộng tác quảng đại với Chúa Giêsu trong việc cứu chuộc nhân loại. Tuy là một giáo dân, Ðức Mẹ cũng đã góp phần hết sức lớn lao vào chương trình cứu thế. Ngài đã cộng tác với Chúa Giêsu, là con mình, và cũng là thầy cả Thượng Phẩm. Rồi Ngài đã cộng tác với các tông đồ là những Giám Mục, Linh Mục do con mình phong chức. Ðặc biệt, Ngài đã cộng tác với thánh Gioan, là tông đồ của Chúa Kitô trối lại cho Ngài. Ðức Mẹ cộng tác với các Ðấng bằng tình thương yêu đằm thắm, bằng những an ủi khích lệ, bằng những giúp đỡ thường ngày mà một người đàn bà có thể làm được. Chưa chắc gì hồi đó, các tông đồ và giáo dân đã biết Ðức Mẹ được ơn Vô Nhiễm Nguyên Tội. Còn bây giờ, thì chúng ta biết rõ. Biết để tin Ngài hơn, yêu thương Ngài hơn, gắn bó với Ngài hơn.

Lạy Ðức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, xin đưa mọi người họ đạo chúng con vào con đường tìm hiểu Chúa, để tin Chúa và để cộng tác với Chúa như Mẹ đã làm xưa. Amen.

Lễ Ðức Mẹ Vô Nhiễm, Cù Lao Giêng ngày 8/12/1979