Một trong những vấn đề đang được bàn tới nhiều hiện nay tại nước ta là vấn đề giáo dục. Cả đời cả đạo cùng rất quan tâm. Vì đây là yếu tố rất quan trọng cho việc phát triển và tồn tại của đất nước và của tôn giáo.

Trong bầu khí đó, tôi nhìn vào mình. Tôi xét mình xem nhân tố nào đã ảnh hưởng sớm nhất và sâu nhất trong hành trình giáo dục, mà tôi đã trải qua.

Xét đi xét lại, tôi vẫn thấy nhân tố đó là bố mẹ tôi. Các ngài đã dạy tôi những điều đơn sơ. Chính những điều giản dị ấy đã cho tôi những định hướng rõ. Hành trình nền giáo dục công giáo trong tôi đã khởi hành từ việc đón nhận những điều giản dị ấy.

Hôm nay, tôi xin chia sẻ như một chứng từ sống động riêng tư.

 1/ Trước hết, xin nói về mẹ tôi

Từ rất nhỏ, mẹ tôi hay nhắc cho tôi điều này: “Con hãy nhớ Chúa trước mặt con”. “Con hãy tin Ðức Mẹ ở bên con”.

Lời khuyên đó đã đi kèm với những việc làm của mẹ tôi. Mẹ dạy tôi làm dấu thánh giá trước khi ăn, trước khi ngủ, trong những hoàn cảnh không biết cậy nhờ vào ai.

Mẹ dạy tôi cầu nguyện bằng việc kêu lên Chúa những lời cầu vắn tắt, thốt ra từ đáy lòng. Nhất là mẹ dạy tôi cầu nguyện kinh Mân Côi.

Mẹ dẫn tôi đi nhà thờ, để dự thánh lễ. Không phải chỉ lễ Chúa nhật, mà cả những lễ ngày thường, mặc dù phải đi xa và trong đêm tối.

Lời khuyên “hãy nhớ Chúa trước mặt con” và “hãy tin Ðức Mẹ ở bên con” đã ảnh hưởng rất nhiều đến ơn gọi của tôi sau này. Ơn gọi của tôi được tóm lược vào mấy điểm sau đây:

Chúa đã yêu thương tôi.

Chúa đã kêu gọi tôi.

Chúa đã thánh hoá tôi.

Chúa đã sai tôi đi.

Từng điểm và tất cả mọi điểm trên đây đều được sáng lên trong tôi, khi tôi nhận thức: “Chúa ở trước mặt tôi” và “Ðức Mẹ ở bên tôi”.

Phong phú nhất là điểm: “Chúa đã sai tôi đi”.

Tôi được Chúa sai đi, như người lữ khách và lữ hành tại một địa phương ở Ðất nước Việt Nam này (x. Dt 11,13).

Tôi được sai tới những người khác nhau không ngừng di chuyển. Họ di chuyển trong dòng thời gian và trong không gian có những đoạn khác nhau.

Tôi được sai đi để giới thiệu đức tin bằng việc rao giảng Lời Chúa và công việc bác ái.

Tôi được sai đi vào những giai đoạn phức tạp. Trong đó Chúa và Mẹ dạy tôi hãy nhấn mạnh nhiều nhất đến sự hiện diện có Chúa trong mình.

Tôi được sai đi như một người phải biết khiêm tốn nhờ vào người khác, cả trong Hội Thánh lẫn trong xã hội.

Tôi được sai đi, như một người tạ ơn vì những khám phá thấy bao sự lạ lùng, Chúa làm trong các tâm hồn.

Cho đến hôm nay, lúc tuổi đã già, tôi vẫn sống ơn gọi nói chung và ơn được sai đi nói riêng như một kho báu. Không bao giờ mình được phép cho mình là đã khám phá hết. Có lúc đi trong ánh sáng, có lúc chìm trong bóng tối. Có lúc thành công, có lúc thất bại với bao yếu đuối vụng về. Nhưng tôi luôn nhớ Chúa trước mặt và Ðức Mẹ ở bên tôi. Chúa vẫn cầm tay tôi. Ðức Mẹ vẫn an ủi nâng đỡ tôi.

 2/ Cùng với mẹ tôi, bố tôi đã ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc đời của tôi

Bố tôi hay kể lại rằng: Ông nội, trước khi tắt thở, đã gọi các con đến bên giường. Nội trối lại ba điều:

- Các con hãy chịu khó làm ăn sinh sống một cách lương thiện.

- Các con hãy thương yêu nhau và thương yêu đặc biệt những người nghèo túng.

- Các con hãy có lòng kính thánh Giuse. Thánh Giuse là quan thầy của những người nghèo khổ.

Với những lời khuyên trên đây, bố tôi dạy chúng tôi về những liên đới xã hội. Sống sao cho công bình yêu thương trong mọi liên hệ.

Có lần mấy đứa chúng tôi đi câu cá về. Thấy con cá nào hơi to, bố tôi liền hỏi: Câu ở đâu? Nếu câu ở ao không phải ao nhà, thì bố bảo phải đem trả.

Nhà chúng tôi nghèo, nhưng không người ăn xin nào tới xin, mà bố để họ ra về tay không.

Tối nào, sau lần chuỗi, gia đình cũng đọc kinh thánh Giuse. Thói quen đó đã theo tôi mãi tới bây giờ. Kinh nghiệm cho tôi thấy: Thánh Giuse luôn cứu giúp kẻ cơ hàn, khi họ biết chạy đến với Người trong cơn gian nan, khốn khó.

Bố tôi biết vui trong cảnh nghèo, thích liên hệ với những người nghèo. Ngài coi cảnh nghèo, người nghèo là nơi đào tạo những người biết khiêm tốn đón nhận và biết khiêm nhường cho đi.

 3/ Khi nhìn lại khởi điểm nền giáo dục công giáo trong đời tôi, tôi nhận ra gia đình công giáo là một quy tụ nhỏ những hơi thở đầu tiên của đức tin

Quy tụ nhỏ đó có ba đòi hỏi này:

a) Cần thấy mình có nguồn gốc là siêu nhiên. Từ Chúa, Ðức Mẹ, thánh Giuse, gia đình cảm thấy an vui.

b) Cần nuôi một hứng thú về những giá trị cao cả nhưng gần gũi.

c) Cần thấy mình phải có ơn Chúa, để giúp mình sớm biết phân biệt cái gì tốt, cái gì xấu, điều gì là đúng thánh ý Chúa, điều gì không hợp thánh ý Chúa.

Gia đình là một quy tụ hơi thở ban đầu của đức tin. Từ quy tụ ban đầu đó, tôi bước sang nhiều quy tụ khác, như nhà tu, giáo xứ, giáo phận, Hội Thánh. Tuy với những hình thức khác nhau, mọi quy tụ trên đây đều được tôi coi như các gia đình. Trong đó, tôi được phát triển và thanh luyện. Tất cả đều được dòng tình nghĩa và tinh thần trách nhiệm chảy qua. Tất cả đều có Thiên Chúa là Cha chăm sóc. Tất cả đều có Ðức Mẹ Maria và thánh Giuse phù trợ. Trong tất cả, tôi luôn là người con bé nhỏ.

Như vậy, giáo dục công giáo là một hành trình. Một hành trình của nội tâm, của đạo đức, của tâm hồn bé nhỏ nghèo khó tìm cộng tác với Chúa Thánh Thần hoạt động trong lịch sử, một hành trình mà gia đình thường giữ vai trò quan trọng.

Long Xuyên, ngày 7 tháng 10 năm 2007