Tại Việt Nam năm nay, tháng 10 là thời gian rộn ràng nhộn nhịp. Đời cũng như Đạo, đâu đâu cũng tất bật với những kỷ niệm. Các tài liệu được tung ra tới tấp. Các hội nghị, hội thảo được tổ chức tưng bừng. Tất cả đều có tính cách gợi nhớ và gợi nhìn.

Trong xã hội Việt Nam

Trong xã hội, các gợi nhớ đều tập trung vào ngàn năm Thăng Long - Hà Nội. Những vùng đất, những nhân vật, những đình chùa, những bầu khí của thời lịch sử sang trang, nay được nhắc lại với tất cả tấm lòng trân trọng. Phương thức nhắc lại thực rất phong phú.

Cái khéo là nhân thể gợi nhớ thời xa xưa, lại thêm gợi nhìn vào thời nay, với hình ảnh một nước Việt Nam đang phát triển có nhiều phấn đấu mới, nhiều thách đố mới và nhiều hy vọng mới.

Những gợi nhớ về thời xưa và những gợi nhìn về thời nay là một công trình lớn, có quy mô rộng. Phần đông dân chúng, nếu không nắm bắt được chiều sâu tư tưởng, cũng dễ tiếp thu được những hình ảnh đẹp gây nên cảm xúc.

Một điều thiết tưởng nên để ý ở đây là: Những gợi ý và những gợi nhìn, tuy gây được một số cảm xúc nhất định với một số tư tưởng nhất định, chúng vẫn chưa đủ để thay đổi được nhiều những gì còn tồn đọng trong cõi vô thức của nhiều người Việt Nam.

Vô thức là cả một vùng tâm linh thầm kín. Nó thinh lặng chất chứa những khuynh hướng ngầm. Nó chôn sâu những khát vọng bị khống chế. Nó che giấu những tư tưởng bị dồn ép. Nó khắc ghi dấu vết những kỷ niệm đã lãng quên.

Một cõi vô thức như vậy thường rất sâu. Cõi tâm linh đó coi như thinh lặng, nhưng vẫn mạnh để ảnh hưởng đến những chọn lựa của con người.

Đàng khác, cuộc sống hiện nay đặt ra cho mỗi người nhiều vấn đề bức xức. Chúng gây nên những áp lực đè nặng lương tâm. Trong tình trạng như thế, nhiều người, nhất là những người nghèo, thường dễ coi nhẹ những niềm vui mà họ cho là xa vời. Những niềm vui ấy chỉ như làn gió thoảng mau qua. Con người vẫn cảm thấy như cô đơn với thân phận riêng mình.

Trường hợp cõi vô thức và đời sống cụ thể chưa được cải thiện thích đáng, thì những gợi nhớ và gợi nhìn, nếu chỉ ồn ào bề ngoài, sẽ khó gây được những kết quả sâu sắc về nội tâm. Ở phương diện này, các tôn giáo thường có nhiều lợi thế. Xin phép nói về Hội Thánh Công giáo tại Việt Nam.

Trong Hội Thánh Việt Nam

Tháng 10 này, Hội Thánh tại Việt Nam cũng nhộn nhịp khác thường.

Ngoài sinh hoạt tháng Mân Côi và sự kiện Fatima, còn có rất nhiều điều được gợi nhớ, gợi nhìn.

Năm Thánh Việt Nam sẽ gợi nhớ về lịch sử truyền giáo tại Việt Nam, nhân dịp lễ truyền giáo.

Gợi nhìn vào mầu nhiệm của Giáo Hội, sự hiệp thông trong Giáo Hội, sứ vụ của Giáo Hội.

Năm thánh Việt Nam sẽ có một phần rất quan trọng trong tháng 10, với Hội nghị các Đức Giám mục Việt Nam. Đặc biệt nhớ lại 50 năm thành lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam.

Những lễ lạy, những cuộc họp, những tài liệu của Giáo Hội tại Việt Nam có những gợi nhớ và gợi nhìn đặc biệt. Đặc biệt ở chỗ gợi nhớ tới những gì đàng sau những kỷ niệm, và gợi nhìn những gì đàng sau những thực tại thấy được. Đó là Thiên Chúa và công trình cứu độ của Chúa.

Thiên Chúa và chương trình cứu độ của Chúa được tỏ hiện cho chúng ta bằng nhiều cách. Những cách quen thuộc nhất chúng ta hay thực hiện để đón nhận Chúa và công trình cứu độ của Chúa là sự cầu nguyện, hồi tâm, sám hối, học hỏi suy niệm Lời Chúa, đời sống phục vụ yêu thương bác ái.

Những việc đạo đức trên đây là những cách chúng ta cộng tác với ơn thánh Chúa trong việc thánh hoá chúng ta. Ảnh hưởng của những việc đạo đức ấy rất sâu rộng. Qua những việc đó, chúng ta được gặp gỡ Chúa, được gần gũi Chúa. Chúng ta được Chúa đổi mới. Không những cõi ý thức được đổi mới, mà cả đến cõi vô thức cũng được thanh luyện. Ơn Chúa ngự trị và hoạt động trong tất cả con người chúng ta và đời sống chúng ta.

Thiết tưởng, nếu tháng 10 này, Hội Thánh Việt Nam chú trọng đặc biệt hơn đến các việc đạo đức vừa kể, thì đời sống nội tâm các tín hữu tại Việt Nam sẽ bừng cháy lửa mến Chúa yêu người. Hội Thánh sẽ có một bộ mặt thánh thiện hơn, phản ánh trung thực hơn Thiên Chúa giàu lòng thương xót. Kết quả đó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến việc góp phần xây dựng và bảo vệ quê hương Việt Nam về mọi mặt, đặc biệt là trong lãnh vực đạo đức.

Hy vọng là như vậy. Hy vọng đó còn tuỳ thuộc ở sự chúng ta có thực hiện những việc thực sự đạo đức hay không.

Nếu chẳng may chúng ta lại quá chú trọng đến những hoạt động bề ngoài, thì kết quả sẽ không hơn gì những hoạt động bề ngoài của xã hội. Có khi lại còn thua kém là đàng khác.

Rất có thể, sau tháng 10 này nói riêng và sau Năm Thánh Việt Nam này nói chung, Hội Thánh Việt Nam sẽ cảm thấy mình không huy hoàng như trước.

Không thiếu thốn nhiều về vật chất, nhưng sẽ thấy mình thiếu tinh thần nghèo khó của thánh giá Chúa Giêsu.

Không thiếu người hoạt động, nhưng sẽ thấy mình thiếu người sống nội tâm.

Không thiếu người thành thạo văn hoá Âu Mỹ, nhưng thấy mình thiếu người trí thức dấn thân sâu vào văn hoá Việt Nam.

Không vất vả do xã hội gây nên, nhưng sẽ thấy mình chật vật do nội bộ bị phong trào tục hoá tấn công.

Đó sẽ là một thời kỳ Chúa thanh luyện Hội Thánh một cách mạnh mẽ hơn. Hội Thánh sẽ biết rõ mình hơn, sẽ bám vào Chúa nhiều hơn, sẽ đi sâu hơn vào văn hoá Việt Nam.

Tuy sao, nếu tháng 10 này, chúng ta quyết tâm trở về với Chúa một cách chân thành, Chúa sẽ cho chúng ta thấy tương lai của chúng ta sáng sủa, có khả năng góp phần vào việc làm chứng cho Chúa, theo gương Đức Mẹ Maria yêu dấu của chúng ta.

Long Xuyên, ngày 19/9/2010