Chuyện thánh Gioan Baotixita có thể chia thành ba tập:

 Tập một là thời gian từ đời tổ tiên, ông bà, cha mẹ Gioan cho đến ngày Gioan được sinh chào đời.

Thời gian này khá dài. Các chi tiết trong thời gian này đều do Chúa sắp sếp. Thí dụ sự Thiên Thần hiện ra báo tin cho ông Giacaria về đứa con muộn màng của ông. Sự ông bị câm từ ngày đó. Sự Ðức Mẹ đến thăm bà Isave, làm cho thai trong dạ Isave nhảy mừng. Sự bà Isave sinh con trai đặt tên là Gioan. Sự ông Giacaria hết câm và nói tiên tri về Gioan. Tất cả những chi tiết trên đây đều thuộc về chuyện Gioan. Nhưng không hề do Gioan tự chọn, mà hoàn toàn do Chúa quyết định. Như vậy tập một này là do Chúa viết ra.

 Tập hai là từ ngày Gioan sinh ra cho đến ngày Gioan qua đời

Thời gian này rất vắn, khoảng vài chục năm. Trong thời gian này có nhiều việc Gioan tự chọn. Nhưng xét cho cùng thì các tự chọn ấy của Gioan cũng nằm trong sự hướng dẫn quyền phép của Thiên Chúa. Bởi vì ngay trước khi Gioan được thụ thai trong lòng bà Isave, Thiên Thần đã báo trước cho ông Giacaria biết Gioan sẽ đầy Chúa Thánh Thần, sẽ có cái nhìn và sức mạnh của Ðấng tiên tri, sẽ đi trước Chúa, để dọn đường cho Người. Những ơn đặt biệt đó, tất nhiên sẽ hướng dẫn Gioan biết nói đúng sự thực, vào đúng thời điểm cần nói, và biết làm đúng việc lành vào đúng thời điểm nên làm. Lựa chọn của Gioan là lựa chọn có tự do. Nhưng sự tự do ấy đã được hướng dẫn bởi ơn khôn ngoan quyền năng Thiên Chúa. Như vậy, có thể nói tập hai này cũng được viết do bàn tay Thiên Chúa.

 Tập ba là thời gian từ khi Gioan qua đời cho đến bây giờ và mãi mãi sau này

Trong thời gian này, các lời giảng và việc lành của Gioan như những hạt giống tốt không ngừng sinh sôi nẩy nở. Vinh quang của Gioan cũng không ngừng phát triển. Bản thân của Gioan trên trời không ngừng hưởng hạnh phúc vô biên bất diệt. Như vậy, tập ba này không do Gioan quyết định. Tất cả đều do Chúa chủ động.

Khi suy nghĩ như trên, tôi thấy rằng: Việc quan trọng cần làm trong ngày thánh lễ Gioan là cảm tạ Chúa và ca tụng Chúa vì những sự lạ lùng Chúa đã làm nơi Gioan.

Một sự lạ lùng rất đáng chú ý nơi thánh Gioan là một người tay không đã trở thành một dụng cụ của Chúa, đầy sức mạnh thiêng liêng, lôi cuốn biết bao tâm hồn trở về dân lành. Gioan không có của cải, tiền bạc, cũng không có địa vị, cũng không làm phép lạ. Cũng không giảng điều gì cao siêu. Ngài cũng không màu mè, không sơn phết gì cho bản thân mình. Ngài chỉ chấp nhận và sống trần trụi sự thực về mình và về sứ mệnh của mình. Sự thực đó rất là khiêm tốn, đơn sơ và rõ rệt. Khiêm tốn như tiếng kêu trong sa mạc. Ðơn sơ như kẻ dọn đường cho Chúa Cứu Thế. Rõ rệt như việc ăn năn sám hối và tin vào Ðức Kitô.

Thế rồi, khi Ðức Kitô xuất hiện, thì Ngài kêu mời mọi người tập trung niềm tin vào Ðức Kitô. Còn Ngài thì tự ý lu mờ đi. Thánh Gioan quả là người làm chứng. Ngài làm chứng rằng: Bản thân Ngài chẳng có gì. Chẳng là gì cả. Và Ngài làm chứng rằng: Chỉ có Chúa Giêsu là Ðấng Cứu Thế, là Ðấng xóa tội trần gian. Cái đẹp và cái mạnh của thánh Gioan là ở sự Ngài chân thành làm chứng về hai sự thực đó. Theo tôi thấy thì làm chứng sự thực về Ðức Kitô là điều tuy khó, nhưng không khó cho bằng làm chứng sự thực về mình, mới dám làm chứng cho sự thực ấy.

Tôi nghĩ rằng: Ðể truyền giáo cho người thời nay, thánh Gioan Baotixita vẫn là tấm gương giá trị. Các cộng đoàn Hội Thánh nói chung và từng người truyền giáo nói riêng cần phải can đảm và khiêm tốn nhận sự thực về bản thân mình, và cần phải mạnh dạn tập trung vào Ðức Kitô là đường, là sự thật và là sự sống. Lạy Ðức Kitô là Ðấng thánh Gioan đã giới thiệu là Chiên Thiên Chúa, là Ðấng xóa tội trần gian, xin Chúa thương xóa tội cho con, cho Hội Thánh của con, cho tất cả nhân loại của con. Amen.

Lễ thánh Gioan Baotixita, Long Xuyên ngày 24/6/1991