Trong bài huấn dụ lễ Truyền chức Linh mục, Ðức Giám Mục đã nói với chúng ta: “Chúng con hãy luôn luôn ngắm nhìn gương sáng của mục tử tốt lành. Ngài đến không để được phục vụ, nhưng để phục vụ”. Giáo Hội cũng chính thức gọi linh mục là kẻ phục vụ. Trong các bài lễ cầu cho linh mục còn sống hay đã qua đời, Giáo Hội thường nói: “Xin Chúa thương đến tôi tớ Chúa là...”.

Khi được gọi là tôi tớ Chúa, chúng ta tự biết mình cần có những tư cách như mọi đầy tớ. Chính Chúa Kitô đã gợi lên một số tư cách người đầy tớ. Tình hình hôm nay khuyên chúng ta xem xét lại kỹ càng những tư cách đó.

 Tư cách thứ nhất là thanh nhã

Trong Phúc Âm, khi đưa ra dụ ngôn tiệc cưới, Chúa đã chỉ rõ loại người Chúa không chấp nhận, đó là loại người y phục bất xứng. Nếu Ngài đòi kẻ được mời phải có tư cách trang nhã, thì phải hiểu là Ngài càng đòi những kẻ phục vụ thường xuyên trong nhà Ngài phải giữ tư cách đó. Ðòi hỏi đó hợp lý. Chủ càng sang, thì đầy tớ càng phải đàng hoàng. Thành công hay thất bại của một cửa hàng, của một buổi chiêu đãi, một phần do tư cách những người phục vụ. Trang nhã, thanh lịch là một đức tính nhân bản. Trang nhã thanh lịch trong cách ăn, cách mặc, cách đi đứng, cách sắp xếp nhà ở. Trang nhã thanh lịch trong nội dung tư tưởng và cách nói. Trang nhã thanh lịch trong cách giải trí và những bận tâm thường ngày.

“Hãy nâng tâm hồn lên!”. Ta hô hào câu đó trong thánh lễ. Ta cần hô hào câu đó hơn bằng chính con người ta. Nhiều nơi nhân bản đang xuống dốc. Bao người mất dần phong độ. Cuộc sống trở thành bần tiện, bệ rạc, nhỏ nhen, quê kệch. Là dụng cụ cứu độ, ta có bổn phận cứu con người khỏi rơi xuống thảm trạng chôn vùi nhân bản.

Thanh nhã là một phản ảnh vẻ đẹp Thiên Chúa. Nó giúp nâng tâm hồn kẻ khác lên. Sức mạnh của nó trong mục vụ nhiều khi quan trọng hơn bài giảng.

Ðể bồi dưỡng đức tính nhân bản đó, chúng ta đã có một chỉ hướng rõ rệt. Sursum corda! “Chúng tôi đang hướng về Chúa”. Phải, hướng về Chúa, hướng về những gì cao đẹp tự nhiên và siêu nhiên phản ánh sự cao đẹp Thiên Chúa, đó là cách nâng tâm hồn lên. Ðó là cách chính đáng nhất và hữu hiệu nhất giúp người đầy tớ Chúa nâng cao tư cách trang nhã thanh lịch.

 Tư cách thứ hai là phục vụ

Bản chất chức năng đầy tớ là phục vụ. Phục vụ không phải chỉ đơn thuần là làm việc. Người giúp việc của tôi, nếu thay vì giặt quần áo dơ của tôi, lại cứ đem quần áo sạch của tôi ra giặt, thì có làm việc, nhưng không phục vụ. Người giúp việc của tôi, nếu có mặt lúc tôi không cần, còn lúc tôi cần lại không có mặt, thì không phải là phục vụ. Phục vụ là gì? Thưa phục vụ là đáp ứng đúng nhu cầu, đúng lúc, đúng nơi.

Phúc Âm thánh Matthêu, đoạn 25 ghi lại lời Chúa: “Khi Ta đói, chúng con đã cho Ta ăn, khi Ta khát, chúng con đã cho Ta uống. Khi Ta trần trụi, chúng con đã cho Ta mặc. Khi Ta đau bệnh, chúng con đã viếng thăm. Khi Ta bị tù, chúng con đã đến với Ta”. Với những lời trên, Chúa tả rõ thế nào là phục vụ. Thấy nhu cầu nào liền đáp ứng đúng nhu cầu đó, đúng lúc, đúng nơi. Chúa thưởng công vì những phục vụ đó. Có những kiểu đánh lạc hướng nhu cầu. Cũng như có những kiểu đáp ứng giả tạo. Do đó, vất vả mà không phục vụ.

Một điều khác cũng đáng ta suy nghĩ, đó là sự Chúa đòi phục vụ sinh lời. Phúc Âm thánh Matthêu cũng đoạn 25, thuật lại dụ ngôn nén bạc. Chủ trao cho mỗi đầy tớ một số nén bạc, dạy họ phải sinh lời. Sau một thời gian, chủ đòi tính sổ. Kẻ sinh lời được thưởng, người không sinh lời bị phạt. Chúa đã trao cho ta nhiều vốn liếng. Thực khó mà biết đúng được phục vụ của ta có sinh lời hay không. Ðừng tính kiểu thống kê, kẻo lầm. Dù có lời, ta vẫn nhận mình là servus inubilis. Ðầy tớ vô ích thật đáng lo. Chứ đầy tớ nguy hại thì biết nói sao đây? “Xin Chúa thương xót chúng con! Xin Chúa Kitô thương xót chúng con! Xin Chúa thương xót chúng con!”. Xin Chúa thương giúp chúng con trở về đúng vị trí phục vụ. Vinh quang người đầy tớ không thể ngoài tư cách đó.

 Tư cách thứ ba là tập nên tốt giống chủ của mình

Chúa dạy: “Chúng con hãy nên hoàn thiện, như Cha trên trời của chúng con là Ðấng hoàn thiện”. Hoàn thiện như Thiên Chúa chính là lý tưởng. Nhưng trên thực tế, mỗi đầy tớ Chúa xem ra chỉ có sức giới thiệu cách yếu ớt bằng đời sống mình một vẻ đẹp nào đó của Chúa mà thôi. Nhờ đó, Hội Thánh trở thành vườn hoa muôn màu, một nhà hát lớn trăm triệu lời ca. Mỗi vị thánh là một bông hoa, phản ánh một sắc đẹp nào đó của Chúa. Mỗi vị thánh là một bản nhạc ca tụng một sự tuyệt vời nào đó của Thiên Chúa. Ðừng đòi mọi bông hoa phải giống nhau. Ðừng đòi mọi bản nhạc phải giống nhau. Nhưng hoa nào cũng phải có sắc mới là hoa. Nhạc nào cũng phải có âm điệu mới là nhạc. Cũng thế, màu sắc mọi hoa nhân đức là đức ái, âm điệu mọi bản nhạc nhân đức là đức ái.

Trong đức ái, điều mà Chúa Kitô năng nhắc cho môn đệ, đó là sự quảng đại tha thứ, Phúc Âm thánh Matthêu đoạn 18 kể lại dụ ngôn người đầy tớ không biết thương người. Vua tha cho hắn món nợ 10.000 nén bạc. Hắn lại khắt khe với người mắc nợ hắn 100 nén bạc. Nghe biết thế, vua đã đổi lại cách đối xử với hắn. Vì hắn không tha người khác, vua cũng sẽ không tha hắn. Dụ ngôn trên dạy ta nhiều lắm đó. Linh mục được Chúa tha thứ, không phải 70 lần 7, mà là vô vàn lần. Chúa thương ta, để ta biết thương người khác.

Bài lễ Chúa nhật 26 thường niên, trong lời nguyện nhập lễ, Giáo Hội tuyên xưng rằng: “Lạy Chúa, Chúa biểu lộ quyền năng Chúa một cách tỏ tường hơn cả khi Chúa thương xót và tha thứ”. Thương xót và tha thứ, đó là cách hay nhất để biểu lộ quyền năng Chúa. Ðầy tớ Chúa đi theo cách đó sẽ không sợ sai. Ðừng tìm biểu lộ quyền năng Chúa bằng cách nào ngược lại.

Thượng Hội Ðồng Giám Mục thế giới 1983 sẽ bàn về đề tài: “Sự hoà giải như Bí tích và như nếp sống người tín hữu”. Thoáng nghe đề tài đó, ta thấy ngay đó là một đáp ứng mục vụ cho một tình hình thế giới có quá nhiều những kết án lẫn nhau, những hận thù lẫn nhau, những hình phạt dành sẵn cho nhau. Chớ chi chính nếp sống ta, là dụng cụ hoà giải, sẽ nên như một thứ bí tích hoàn giải. Chớ gì nếp sống chúng ta, tôi nói: nếp sống của ta, chứ không phải bài giảng của ta, có sức làm chứng chúng ta là “con Cha trên trời, Ðấng làm cho mặt trời mọc lên cho kẻ xấu cũng như cho kẻ tốt, và làm mưa trên những kẻ công chính cũng như trên những kẻ không công chính”. Cố gắng nên giống Chúa trên trời ở điểm quảng đại, bác ái như thế chính là tư cách người đầy tớ Chúa hôm nay rất cần phải có.

 Tư cách thứ tư là tỉnh thức

Ðầy tớ cũng cần ngủ. Ðiều đó tất nhiên rồi. Nhưng tỉnh thức của người đầy tớ là biết canh giữ, bảo vệ của cải nhà chủ. Phúc Âm thánh Matthêu, đoạn 24 nói về dụ ngôn người đầy tớ tỉnh thức. Họ lo canh giữ, không để trộm đào ngạch khoét vách. Còn người đầy tớ xấu, chỉ lo nhậu nhẹt say sưa, nhiều khi lộng quyền bắt nạt kẻ khác. Chủ xử thế nào với hai loại đầy tớ đó, thì ta đã rõ.

Thái độ cảnh giác của đầy tớ nói lên tinh thần trách nhiệm, biết bênh quyền lợi của chủ mình. Quyền lợi của Chúa chúng ta là quyền được mọi loài mọi nơi ngợi khen tôn thờ, kính mến. Quyền lợi của Chúa chúng ta là quyền cai trị hết mọi tâm hồn bằng chân lý và tình yêu. Mỗi đầy tớ được trao trách nhiệm bảo vệ một phạm vi quyền lợi Chúa.

Người lính canh có tỉnh táo mới phát giác được những nguy cơ đe doạ phạm vi canh giữ của mình. Người buôn bán có tỉnh táo mới bắt kịp được những đổi thay của thời giá. Người làm chính trị có tỉnh táo mới lợi dụng được những thời cơ chớp nhoáng để lái lịch sử theo hướng của mình. Cũng thế, người làm mục vụ có tỉnh táo mới gieo được hạt giống Tin Mừng trên nhiều diện tích, và mới làm cho mùa màng thiêng liêng của địa điểm mình được tươi tốt.

ù

Trong bữa tiệc ly, Chúa Kitô nói với các tông đồ: “Thầy không còn gọi chúng con là đầy tớ..., Thầy gọi chúng con là bạn hữu”. Hơn nữa, Chúa Kitô cũng đã mạc khải cho ta biết ta là con Chúa: “Khi cầu nguyện, chúng con hãy nói thế này: Lạy Cha chúng con ở trên trời”. Rõ ràng chúng ta đã được nâng lên làm bạn hữu Chúa, làm con Chúa. Tuy nhiên, không vì thế mà chúng ta quên mình cũng là đầy tớ Chúa. Càng là bạn hữu Chúa, càng là con cái Chúa, chúng ta càng phải thanh nhã xứng đáng người thân Chúa, càng phải phục vụ Chúa, càng phải tốt giống Chúa, càng tỉnh thức bênh vực quyền lợi Chúa.

“Này con là tôi tớ Chúa”. Ðức Mẹ đã nói lời đó với biết bao tâm tình. Xin Ðức Mẹ chia sẻ sang con những tâm tình ấy. Con muốn luôn luôn cùng Mẹ nói lại lời đó. Con muốn luôn luôn cùng Mẹ sống những tâm tình lời đó “Này con là tôi tớ Chúa”.

Tĩnh tâm Linh mục tu sĩ giáo phận Long Xuyên