Thánh lễ đồng tế long trọng thường được mở đầu bằng một cuộc rước. Ði đầu là thánh giá. Sau thánh giá là đoàn đồng tế và vị chủ tế.

Khi tham dự những cuộc rước như vậy, tôi hay nhớ lại cảnh Chúa Giêsu đi lên núi Sọ, Chúa Giêsu vác thánh giá đi trước. Theo sau là nhóm người thân. Có một lúc, Chúa Giêsu quay lại, thấy nhóm này đang khóc. Người liền nói với họ rằng: “Ðừng khóc Ta. Hãy khóc chính mình và con cháu của các con… Cây xanh tươi tốt mà còn bị thế này. Huống hồ cây khô” (Lc 23,28-31).

Qua gợi nhớ này, tôi gặp thấy Chúa Giêsu hôm nay. Hôm nay, Chúa Giêsu cũng đang vác thánh giá. Với thánh giá trên vai, Người đi giữa nhân loại, và trong Hội Thánh. Theo sau Người là đoàn môn đệ. Người cũng nói với họ những lời xưa.

Tôi tham gia đoàn môn đệ đó, và được nghe lời Chúa. Nên có một vài cảm nghiệm nội tâm.

Cảm nghiệm sâu đậm nhất là thế này: Chúa Giêsu muốn các môn đệ Người đừng dừng lại ở nghi lễ rước thánh giá, nhưng hãy thực sự đi theo Người đang vác thánh giá giữa lịch sử hôm nay.

Theo cái nhìn của đức tin, thì lịch sử hôm nay vẫn là một quãng đường của lịch sử cứu độ. Con người hôm nay vẫn cần được cứu độ. Họ cần được cứu khỏi những lực lượng sự ác. Họ cần được giúp đỡ để tham gia vào sự sống đời đời. Giai đoạn này có nhiều thuận lợi cho công trình cứu độ, nhưng cũng có rất nhiều cản ngăn chương trình cứu độ. Ba kẻ thù thiêng liêng vẫn mạnh, và xem ra mạnh hơn trước. Vì thế vai trò cứu độ của Chúa Giêsu cần được đề cao.

Ðể chiến thắng lực lượng sự ác và đưa con người về sự sống đời đời, Chúa Giêsu đã dùng một khí giới riêng. Khí giới riêng đó là thánh giá. Chúa muốn các môn đệ Chúa cũng hãy dùng khí giới thiêng liêng ấy.

Trước hết thánh giá là từ bỏ mình, bước theo Ðức Kitô. Chúa phán: “Ai muốn theo Ta, hãy từ bỏ mình, vác thánh giá mình mà theo Ta” (Mt 16,24). Ðiều Chúa đòi không có gì ghê gớm cả. Ðơn sơ là thế này: Hãy rũ bỏ ý riêng và những bất mãn về thực tại của mình, bình tĩnh sống một cách tốt đẹp nhất theo khả năng của mình trong thực tại đó, với tinh thần trách nhiệm và liên đới. Trên con đường cứu độ, không phải những chỗ thênh thang sẽ là nơi chiến thắng sự ác. Nhưng chỗ nào có nhiều khó khăn coi như không thể vượt qua lại là chỗ sức mạnh Chúa xuất hiện chiến thắng nhờ thánh giá cứu độ.

Cũng vì thế mà thánh giá cứu độ kêu gọi một việc coi như chính yếu. Việc đó là sám hối.

Trên đường vác thánh giá, Chúa Giêsu bảo các người thân: “Ðừng khóc Ta, hãy khóc chính mình và con cháu của các con”. Khóc ở đây có nghĩa là sám hối. Sám hối chủ yếu là hoán cải. Tất nhiên có nhiều điều phải hoán cải. Nhưng với người môn đệ Chúa, điều cần hoán cải hơn cả thiết tưởng chính là cái nhìn. Bởi vì chính từ những cái nhìn sẽ phát sinh ra ý muốn, lời nói và hành động. Chúa Giêsu dạy: “Khi con mắt lành mạnh, thì toàn thân đều sáng. Khi con mắt đau bệnh, thì toàn thân sẽ mờ tối” (Lc 11,34). Con mắt đau bệnh là cái nhìn sai trái, cái nhìn hẹp hòi thành kiến, cái nhìn ghen tương ích kỷ, cái nhìn ham muốn tham lam, cái nhìn soi bói bắt bẻ, cái nhìn tự mãn kiêu căng... Phải sám hối những cái nhìn như vậy. Hãy hoán cải bằng cách học hỏi Lời Chúa, thông hiệp vào cái nhìn của trái tim Chúa và khiêm tốn trước thực tại khách quan. Hoán cải cái nhìn cá nhân là việc tương đối khó. Hoán cải cái nhìn tập thể là việc còn khó hơn gấp bội. Những khó khăn đó là những thánh giá mà người môn đệ đi theo Chúa Giêsu phải vác một cách kiên trì và trung tín.

Thêm vào đó, thánh giá còn kêu gọi dấn thân, để mỗi người chúng ta trở thành cây xanh trổ sinh hoa trái, cho dù gặp trắc trở. Trên đường vác thánh giá, Chúa bảo các người thân: “Cây xanh mà còn bị thế này, huống hồ cây khô”. Với những lời ấy, Chúa dạy các môn đệ đừng quá để ý đến việc tránh né những cơn bắt bớ và những đau đớn cực khổ. Nhưng hãy lo cho mình và con cháu mình luôn là cây xanh tươi tốt. Những cơn khốn khó sẽ phải tới. Chính Chúa Giêsu cũng không tránh được. Nhưng những người là cây xanh sẽ biết dùng những dịp đó, để cùng với Chúa Giêsu tạo nên những sự sống mới mang giá trị cao, có sức cứu độ cho mình, cho Hội Thánh và cho nhân loại.

Ðể luôn là cây xanh tươi tốt, chúng ta phải tìm nhựa sống thiêng liêng nơi Lời Chúa, nơi phép Thánh Thể, nơi Chúa Ba Ngôi. Những việc đạo đức đó là rất căn bản, nhưng sẽ không miễn cho chúng ta khỏi phải học hành, nắm bắt tình hình, nghiên cứu và sáng tạo.

Cảm nghiệm và những suy nghĩ trên đây đang tạo nên một bầu khí tĩnh tâm, giúp cho các môn đệ Chúa sống Năm Thánh và sống những kỷ niệm thụ phong. Năm Thánh kêu gọi trở về với thánh giá cứu độ. Các kỷ niệm thụ phong cũng mời gọi nhìn lên thánh giá cứu độ.

Lạy Chúa Giêsu, Chúa đã dùng thánh giá mà cứu chuộc chúng con, xin thương ban cho chúng con ơn biết sống mầu nhiệm thánh giá, hôm nay và mãi mãi. Amen.

Bài giảng thánh lễ Ðồng tế tại nhà thờ Chánh Toà Long Xuyên,
dịp tĩnh tâm năm các linh mục Gp., ngày 21 tháng 01 năm 2000