Trong năm, tôi gặp nhiều người, tôi đọc nhiều sách báo, tôi nghe nhiều phát biểu, tôi nhận nhiều thư từ.

Qua những tiếp xúc đó, rất nhiều tư tưởng có liên quan đến Ðạo ta chảy vào tâm trí tôi.

Các tư tưởng đó mang nhiều màu sắc. Nhưng khi lọc kỹ các màu sắc ấy, tôi có thể xếp các tư tưởng kia thành hai loại:

Một loại thao thức liên hệ đến các tương quan kỹ thuật và lợi ích cho cuộc sống tôn giáo giữa xã hội.

Một loại đề cập đến ý nghĩa đời người, bản tính con người, mục đích cuộc sống và thánh ý Chúa.

Loại trên chiếm đa số. Loại dưới không nhiều, đến mức coi như lẻ loi.

Xét mặt bề ngoài, tôi thấy loại dưới thường êm đềm ổn định, đi vào chiều sâu, căn bản. Còn loại trên thường ồn ào, mạo hiểm, tôi xin phép gọi là lang thang, lận đận.

 Suy tư lang thang, lận đận

Lang thang lận đận ở chỗ đòi tìm tòi, luôn luôn phải chạy theo kỹ thuật, tiền bạc, và theo dõi những biến chuyển xã hội.

Lang thang phiêu bạt ở những kiếm tìm khám phá, sao cho đạt hiệu quả.

Tới đây, tôi nhớ tới lời Chúa phán với Cain: "Ngươi sẽ lang thang phiêu bạt trên mặt đất" (St 4,12).

Lang thang của Cain là một hình phạt. Chúa phạt Cain vì đã giết em ruột mình là Aben.

Còn lang thang của một phần tư tưởng thời nay là một sinh hoạt bình thường. Nó tốt khi biết tự chế và có định hướng. Nếu không, nó sẽ tự mình là hình phạt cho chính mình.

Nhiều khi lang thang phiêu bạt của một dòng suy tư cũng là một cống hiến lớn cho lợi ích chung.

Biết lang thang phiêu bạt loại đó không phải chuyện dễ. Nó đòi người suy tư nhiều điều kiện, trong đó phải có một sức khoẻ tinh thần và thân xác tương đối tốt, một sự dấn thân đôi khi rất vất vả, một kinh nghiệm và trình độ hiểu biết đã tôi luyện qua nhiều thử thách.

Nhưng, nếu lang thang phiêu bạt vô duyên, cơ hội, lại gieo rắc sai lầm, thì người suy tư loại đó sẽ không tránh được tai hoạ cho mình và cho xứ sở.

Ở đây, tôi nhớ lại thời kỳ dân Israel bị những suy tư lang thang phiêu bạt xấu xa quấy phá, dẫn đến nhiều điều đồi bại.

Trước tình trạng chung đó, Chúa đã sai tiên tri Hôsê mắng trách dân chúng những lời nghiêm khắc sau đây:

"Hỡi con cái Ít-ra-en, hãy nghe lời Ðức Chúa, vì Ðức Chúa sẽ kiện dân cư xứ này:

Quả thật trong xứ này, chẳng có tín thành, chẳng có ân nghĩa, cũng chẳng có sự hiểu biết Thiên Chúa.

Chỉ có bội thề, dối trá, sát nhân và trộm cướp, áp bức với ngoại tình, các cuộc đổ máu cứ nối tiếp nhau.

Chính vì thế mà xứ sở tang thương, dân cư tàn tạ, ngay thú vật ngoài đồng, cũng như chim trời cá biển, tất cả đều chết hết" (Hs 4,1-3).

Mong rằng loại suy tư lang thang, tội lỗi, nếu có trong Hội Thánh tại đất nước chúng ta, cũng không đến nỗi quá liều, đến nỗi phải bị Chúa đe phạt nặng nề đến thế.

 Suy tư ổn định, đi vào chiều sâu

Tôi hiểu loại suy tư ổn định, đi vào chiều sâu, là những tư tưởng dựa trên nền tảng Lời Chúa. Nó mang hồn sự sống, vì nó là chân lý. Nó làm cho người ta nhớ lại nguồn gốc của mình. Nó gợi nên một giao ước giữa con người với Thiên Chúa. Nó xây dựng nên những tương quan mới mẻ.

Một thí dụ loại suy tư đi vào chiều sâu đó là dòng suy tư tạ ơn của Ðức Mẹ Maria:

"Linh hồn tôi ngợi khen Ðức Chúa,
thần trí tôi hớn hở vui mừng vì Thiên Chúa,
Ðấng cứu độ tôi.
Phận nữ tỳ hèn mọn,
Người đoái thương nhìn tới;
từ nay, hết mọi đời
sẽ khen tôi diễm phúc.
Ðấng Toàn Năng đã làm cho tôi
biết bao điều cao cả" (Lc 1,44-49).

Suy gẫm dòng tư tưởng trên đây của Ðức Mẹ, ta có thể thấy Ðức Mẹ suy nghĩ, và suy nghĩ của Ðức Mẹ đặt thành vấn đề. Ðó là điều bao người suy nghĩ đã không thể làm được. Vấn đề được nhận ra từ đức tin. Từng bước đi vào những liên hệ mới, những giao ước mới. Cuộc đời Ðức Mẹ trở thành một lộ trình nằm trong hệ thống cứu độ bao la do ý định của Thiên Chúa sắp đặt.

Những suy tư nền tảng như trên, vẫn xuất hiện tại Việt Nam trong những năm qua. Nhưng, theo thiển ý tôi, loại suy tư đó vẫn chưa phát triển đủ.

ù

Bước sang năm mới 2005, tôi cứ bị ám ảnh bởi những tư tưởng được phổ biến trong Hội Thánh Việt Nam những năm 1955 và 1975.

Những thời đó, đã có những suy tư lang thang đầy đau thương, và đã có những suy tư căn bản chưa được mở đủ.

Năm 2005 này, sẽ ra sao? Tôi cầu mong trong lãnh vực suy tư, sang năm mới này, Hội Thánh Việt Nam ta sẽ có nhiều tiến triển tốt.

Riêng tôi, tôi nhận thức những giới hạn của mình, nhất là trong việc suy tư, viết lách. Càng thêm tuổi và sức khoẻ càng xuống, tôi càng gần giới hạn chót. Nhưng, là người con Chúa, tôi sẽ phục vụ Chúa, Hội Thánh của Người, và Quê Hương tôi, bằng những khả năng âm thầm còn lại, nhất là bằng cầu nguyện và kết hợp với thánh ý Chúa mỗi ngày mỗi trọn vẹn hơn.

Long Xuyên, ngày 22 tháng 12 năm 2004