Khi tôi đến nhà thờ này, tôi thấy đây là một nhà thờ nghèo, bên cạnh một nhà xứ nghèo. Nhưng trong cảnh nghèo này, tôi cảm thấy có một cái gì dễ thương. Dễ thương bởi vì có một sự gần gũi giữa linh mục và giáo dân. Dễ thương bởi vì có một sự giống nhau giữa giáo dân và linh mục ở nếp sống đơn sơ chất phác. Và dễ thương, bởi vì tất cả chúng ta cùng giống nhau trong cái cương vị phục vụ với lòng khiêm tốn. Nét dễ thương này giúp cho tôi hiểu hơn bài Phúc Âm hôm nay. Theo bài Phúc Âm hôm nay thì Ðức Kitô dạy chúng ta hãy biết phục vụ trong khiêm tốn theo gương của Ngài. Ngài nói như vậy, bởi vì chính Ngài đã thực hiện như vậy. Tại đây, tôi nhớ lại cảnh sống của Ðức Kitô tại Galilê, tại Bêlem, tại Nagiarét. Ðức Kitô sống như mọi người dân, mọi người dân nghèo. Ngài sống giữa những người nghèo. Ngài hòa mình vào đám dân nghèo. Ngài chia sẻ thân phận của người nghèo. Và như vậy, Ngài đã phục vụ con người trong khiêm tốn. Nhưng, không phải chỉ vì sống nghèo, hòa mình vào người nghèo, chia sẻ thân phận người nghèo, đó đã là một bài học mà Chúa đã dạy chúng ta. Bởi vì bài học Chúa dạy chúng ta còn sâu sắc hơn nhiều, đòi hỏi hơn nhiều.

Năm rồi, tại Pháp, tôi có dịp đi thăm một cộng đoàn nữ tu tại khu ngoại ô thành Lyon. Khu ngoại ô đó, hầu hết là dân lao động nghèo, gốc Phi Châu. Giữa đám dân nghèo đó, có một cộng đoàn ba nữ tu: Nhà của họ rất nghèo. Một nữ tu trẻ làm nghề khuân vác ở chợ. Một nữ tu khác làm công nhân viên ở một siêu thị, và một nữ tu khác làm y tá cho vùng đó. Ăn mặc như một người lao động. Sống giữa những người lao động. Nhà cửa nghèo túng.

Nhưng có một điểm đáng chú ý là các chị được nhiều người kính trọng, từ những người trí thức cho đến những người ít học, từ những người giàu cho đến những người nghèo. Hễ có việc gì, họ đều tìm đến ba nữ tu ấy. Có cả trường hợp những người muốn tự tử, trước khi tự tử đã tìm đến ba chị nữ tu ấy để tâm sự, và ba chị nữ tu ấy đã được dịp cứu được một số người. Như vậy, tôi mới hiểu rằng: Sống hòa mình vào cảnh nghèo của kẻ khác, không phải là cái yếu tố quan trọng nhất để trở nên người mục tử của Ðức Kitô, mà phải sống giữa cảnh nghèo như là men, như là ánh sáng, như là sức mạnh để lôi kéo.

Tôi tìm hiểu ba chị nữ tu ấy thì biết: Chị trẻ làm nghề khuân vác ở chợ, là một người đã đậu cử nhân đại học, chứ không phải là một người thường. Còn chị làm công nhân viên ở trong siêu thị cũng là một người có cử nhân đại học. Mỗi tối, khi trở về nhà, các chị đều quì trước Nhà Chầu, cầu nguyện suy gẫm đúng một giờ. Và ngày nào cũng vậy, các chị cũng học hỏi thêm, trau dồi kiến thức.

Thật ra, cái men đó có một tư cách văn minh, có một trái tim bốc lửa, có một trí khôn đầy văn hóa, có sức tỏa lan ra khắp vùng chung quanh, để gây ảnh hưởng, để lôi kéo mọi người. Kinh nghiệm đó cho tôi thấy, chúng ta cần phải phát triển bản thân mình về mọi mặt: Nhân bản, trí thức, đạo đức, để dù trong hoàn cảnh nào, dù trong cảnh giàu, dù trong cảnh nghèo, chúng ta vẫn có thể là men, là ánh sáng, là sức mạnh, là sự sống, là chân lý.

Cái sức mà chúng ta đang muốn có trong chúng ta chính là Ðức Kitô. Chúng ta phải sống thế nào, để có thể nói như thánh Phaolô: “Tôi sống, nhưng không phải tôi sống, mà là Ðức Kitô sống trong tôi”. Tôi nghĩ rằng, anh chị em chưa có nhiều hoàn cảnh để phát triển con người về mặt văn hóa, về mặt kinh tế, nhưng anh chị em có phương tiện để phát triển chính bản thân mình, gia đình mình, con em mình, về mặt đạo đức, về mặt đức tin:

Anh chị em có Mình Thánh, anh chị em có linh mục. Xin anh chị em hãy tận dụng những phương tiện Chúa ban cho ngay trong tầm tay của mình, để phát triển đạo đức của bản thân, của gia đình.

Tôi có cảm tưởng rằng: Rồi đây, sẽ có những tình trạng xuống cấp về con người. Nhà cửa xuống cấp thì chúng ta sẽ dễ tân trang xây dựng lại. Nhưng con người xuống cấp, nhất là xuống cấp về mặt nhân cách, xuống cấp về mặt đạo đức, thì rất khó vực lên được, nếu chúng ta không nhận thức và không có quyết tâm, không có kế hoạch để đứng lên.

Trong thánh lễ hôm nay, ca đoàn đã xin Chúa Thánh Thần đổi mới mặt địa cầu lại. Khi nghe câu đó, tôi thường nói với Chúa rằng: Con không có tham vọng đổi mới mặt địa cầu, con chỉ có một ước mơ nhỏ bé là đổi mới chính con và đổi mới tâm hồn đoàn chiên của con, để tâm hồn ấy có thể đón nhận được Chúa, gặp gỡ được Chúa. Nếu chúng ta có thành tâm cầu xin với Chúa như vậy, thì tôi nghĩ, thế nào Chúa cũng đổi mới tâm hồn ta. Và một khi Chúa đổi mới tâm hồn ta để biết đón nhận ơn Chúa Thánh Linh, gặp gỡ Chúa Kitô, thì chúng ta sẽ là men, là muối trong xã hội Việt Nam nói chung, và trong địa phận chúng ta nói riêng.

Lạy Chúa Thánh Thần xin thương đến với chúng con và ở lại trong chúng con. Amen.

Lễ Thêm Sức, nhà thờ Trái Tim ngày 21/8/1993