Chúng ta đang sống trong một giai đoạn lịch sử có nhiều bất ngờ. Tai hoạ bất ngờ. Nguy cơ bất ngờ. Sụp đổ bất ngờ. Chết chóc bất ngờ. Nổi dậy bất ngờ. Chọn lựa bất ngờ.

Ðối với những người sống đức tin, bất ngờ là một đề tài đáng phải gẫm suy.

Ðọc Phúc Âm, chúng ta thấy Chúa Giêsu nói nhiều đến những bất ngờ. Thường là vì mục đích cảnh báo.

Xin phép nhắc lại ở đây vài thứ bất ngờ quan trọng.

 Bất ngờ về những tai hoạ

Về những tai hoạ do chiến tranh và thiên tai, Chúa Giêsu nói: “Dân này sẽ nổi dậy chống dân kia, nước này chống nước nọ. Sẽ có những cơn đói kém và những trận động đất ở nhiều nơi. Nhưng tất cả những biến cố đó chỉ là khởi đầu các cơn đau đớn” (Mt 24,7-8).

Về những tai hoạ do những ngôn sứ giả và đạo đức giả xuất hiện, Chúa Giêsu nói: “Sẽ có nhiều ngôn sứ giả xuất hiện và lừa gạt được nhiều người. Vì tội ác gia tăng, nên lòng mến của nhiều người sẽ nguội đi” (Mt 24,11-12). “Thực vậy, sẽ có những Kitô giả và ngôn sứ giả xuất hiện. Chúng đưa ra những dấu lạ lớn lao và những điềm thiêng, đến nỗi chúng gạt cả những người đã được tuyển chọn, nếu có thể. Thầy báo trước cho anh em đấy” (Mt 24,24-25).

Bất ngờ về những tai hoạ, đó là điều xảy ra đó đây, hầu như hằng ngày. Những bất ngờ có qui mô nhỏ và ảnh hưởng nhỏ như thế còn đáng chúng ta suy nghĩ. Phương chi những loại bất ngờ Chúa nói trên đây, với qui mô lớn và ảnh hưởng lớn, càng đáng chúng ta phải gẫm suy dưới ánh sáng đức tin. Một đức tin tập trung vào Chúa Giêsu, Ðấng được sai đi từ Chúa Cha trong tư cách người con Chúa Cha và trong sáng kiến tình yêu cứu độ, nhờ đó, Chúa Giêsu đem chúng ta về với Chúa Cha.

Với một đức tin gắn bó với Chúa Giêsu như vậy, chúng ta sẽ biết đối phó với những tai hoạ nói trên một cách sáng suốt và tin tưởng.

 Bất ngờ về giờ Chúa đến

Giờ Chúa đến được hiểu về giờ Chúa gọi ta vào đời sau, hoặc gọi ta vào một nhiệm vụ. Giờ đó cũng có thể bất ngờ.

“Anh em hãy tỉnh thức, vì anh em không biết ngày nào Chúa của anh em đến. Anh em nên biết điều này: Nếu chủ nhà biết rõ lúc nào kẻ trộm sẽ đến, hẳn ông sẽ thức, không để nó khoét vách đục tường nhà mình. Cho nên anh em cũng vậy. Anh em hãy sẵn sàng, vì chính giờ phút anh em không ngờ, thì Con Người sẽ đến” (Mt 24,42-44).

Chúa Giêsu còn đưa ra thí dụ người đầy tớ trung tín biết phục vụ lương thực cho gia nhân đúng giờ đúng lúc. Chủ đến bất ngờ thấy như vậy, sẽ khen thưởng anh (Mt 24,45-46). Còn người đầy tớ bất trung tưởng chủ chưa đến, nên sống hống hách hưởng thụ. Nhưng chủ đến bất ngờ. Số phận dành cho anh sẽ rất thê thảm (Mt 24,48-51).

Chúa cũng đưa ra dụ ngôn 10 người trinh nữ. 5 cô khôn ngoan tỉnh thức, biết tiên liệu. 5 cô khờ dại mải chơi vô lo. Bất ngờ Chúa đến. Kết quả nào dành cho hai loại trinh nữ đó, thì ta biết rồi.

Những cảnh báo về giờ Chúa đến bất ngờ đã được ghi nhiều lần trong Phúc Âm, chúng ta chỉ nhắc lại cho nhau vài đoạn trích trên đây. Ngoài ra, trên thực tế, chúng ta cũng đã từng chứng kiến những bất ngờ đó. Ðã có những cái chết rất bất ngờ. Ðã có những sụp đổ rất bất ngờ. Ðã có những khủng hoảng rất bất ngờ.

Thiết tưởng thực tế và lời Chúa luôn kêu gọi chúng ta phải sẵn sàng. Theo kinh nghiệm các đấng đạo đức, thì một cách giúp chúng ta luôn sẵn sàng, đó là xác tín Tin Mừng của ta là chính Ðức Giêsu KiTô. Xác tín như vậy, để rồi đi tìm Ngài, chờ đón Ngài, đón nhận Ngài, lắng nghe Ngài, sống với Ngài, đi theo Ngài. Một khi chúng ta tin: Chúa Giêsu đến, để chúng ta được sự sống và sống dồi dào (Ga 10,10), thì chúng ta sẽ thao thức đợi chờ Ngài đến. Chứ không lơ là, chểnh mảng, hoặc mải lo những lợi ích khác. Ðể rồi khi Chúa đến, ta không kịp gì. Lúc đó, hối hận thì đã muộn rồi.

 Bất ngờ về cách Chúa đánh giá

Trong các bất ngờ nói trong Phúc Âm, tôi thấy cách Chúa đánh giá từng người là một bất ngờ đáng được tâm niệm hằng ngày. Chỉ xin nhắc lại vài trường hợp:

Trong dụ ngôn hai người con. Cha của chúng bảo hai đứa đi làm vườn nho. Ðứa thứ nhất chối, nhưng sau hối hận và đi. Ðứa thứ hai vâng, nhưng rồi không đi. Chúa khen đứa thứ nhất. Rồi liền đó, Ngài nói: “Tôi nói thật với các ông: Những người thu thuế và các cô gái điếm sẽ được vào Nước Trời trước các ông. Vì ông Gioan đã đến chỉ đường công chính cho các ông, mà các ông không chịu tin theo. Còn các người thu thuế và các cô gái điếm đó lại tin. Phần các ông, khi đã thấy như vậy rồi, các ông vẫn không chịu hối hận mà tin ông ấy” (Mt 21,31-32).

Về việc bố thí, thì Chúa cho biết: Kẻ bố thí mà phô trương, thì đã được phần thưởng rồi. Còn, “con, khi bố thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, để việc bố thí được kín đáo. Và Cha của con, Ðấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho con” (Mt 6,3).

Cũng thế, kẻ cầu nguyện và kẻ ăn chay mà phô trương, thì kể như được công rồi. Nhưng kẻ cầu nguyện và ăn chay một cách khiêm tốn, âm thầm sẽ được Chúa thưởng. Bởi vì Chúa Cha, Ðấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho họ (Mt 6,5-6; 16-18).

Ngạc nhiên và bất ngờ nhất là cách Chúa xếp loại ngày phán xét chung. Tất cả những ai đã làm ơn làm phúc cho bất cứ ai thiếu thốn, đều được kể như đã phục vụ chính Chúa. Trái lại những ai đã không phục vụ những người thiếu thốn khổ đau, đều bị coi như đã không phục vụ Chúa. Loại trên được thưởng phúc thiên đàng. Loại sau bị phạt hình phạt địa ngục (Mt 25,31-46).

Tôi thấy cái bất ngờ về cách Chúa đánh giá mỗi người như trình bày ở trên là một bài học rất quan trọng. Có thể coi đây là nguồn ánh sáng để nhận ra những dấu chỉ của đức tin sống động.

Xem ra nhiều tôn giáo như Hồi giáo, Phật giáo, cũng coi cầu nguyện, siêng năng khiêm tốn, ăn chay nhiệm nhặt âm thầm, từ thiện quảng đại kín đáo là những dấu chỉ sùng đạo. Còn chúng ta thì sao?

 Bất ngờ về những hy vọng

Chắc chắn chúng ta có nhiều thiếu sót. Chắc chắn chúng ta đã phạm nhiều tội lỗi. Nhưng đừng vì thế mà thất vọng. Bởi vì Phúc Âm đem đến cho chúng ta vô vàn bất ngờ về hy vọng.

Tất cả những bất ngờ về hy vọng đều phát xuất từ mạc khải: “Thiên Chúa là tình yêu” (Ga 4,8). “Tình yêu Thiên Chúa được biểu lộ thế này: Thiên Chúa đã sai Con Một Người đến thế gian, để nhờ Con Một Người mà chúng ta được sống. Tình yêu Chúa ở tại điều này: Không phải chúng ta đã yêu mến Thiên Chúa trước, Nhưng chính Người đã yêu thương chúng ta trước, và sai chính Con của Người đến làm của lễ đền tội cho chúng ta” (Ga 4,9-10).

Do tình yêu lạ lùng đó, Chúa đã cứu độ bao người cả phần hồn lẫn phần xác. Nhiều người bị loại trừ không còn chút hy vọng nào, cũng đã được Chúa xót thương cứu độ. Người ăn trộm bị đóng đinh bên hữu Chúa là một ví dụ.

Kinh nghiệm mục vụ và truyền giáo của mỗi người chúng ta có thể kể ra vô số chứng từ sống động về những hy vọng bất ngờ. Chính bản thân tôi cũng đã được Chúa ban cho nhiều hy vọng bất ngờ trong những trường hợp mình đã chìm sâu xuống tận đáy vực thẳm vô vọng tăm tối.

“Lạy Chúa, xin xót thương con là kẻ tội lỗi” (Lc 18,13). Lời cầu đó là lời cầu của người thu thuế đứng dưới cuối nhà thờ. Lời cầu đó cũng là lời cầu thường ngày của tôi. Với lời cầu này, tôi đã nhận được rất nhiều hy vọng bất ngờ. Bởi vì Chúa là Ðấng hay xót thương, và “Ðối với Chúa, không có gì là không thể được” (Lc 1,37).

Trong khi cuộc sống là một chuyến đi đầy những bất ngờ, thì niềm tin khiêm tốn đặt nơi Chúa với sự tỉnh thức khiêm nhường và tâm tình cầu nguyện khiêm cung sẽ là hành trang không thể thiếu của chúng ta. Với hành trang này, chúng ta sẽ vượt qua đời này để bước vào đời sau một cách bình an. Nơi đó là quê trời vinh hiển, Chúa dành cho ta, để ta được sống mãi trong hạnh phúc bên Chúa muôn kiếp muôn đời.

Long Xuyên, ngày 18 tháng 10 năm 2001