Trong đạo ngoài đời, mọi thời và bất cứ đâu, vấn đề chọn người để gánh vác việc chung cũng được coi là rất quan trọng.

Các việc chung, khi được cụ thể hoá, sẽ là một chuỗi những việc cao hơn việc riêng, khó hơn việc riêng, nhắm vào ích chung hơn là ích riêng. Vì thế, những người gánh vác khối nặng nề đó cần phải có nhiều điều kiện về học thức, về tài năng, về đạo đức.

Riêng về phương diện đạo đức, tôi thiết tưởng chúng ta cần phải rất thận trọng. Thận trọng là để ý xem: Ðạo đức đó thực chất là gì, được thể hiện thế nào trong lời nói, việc làm và cách sống riêng, nhất là cách sống với xã hội.

Nếu chúng ta không thận trọng hết sức mình trong việc xét duyệt đạo đức, khi chọn người đảm trách việc chung, thì hậu quả sẽ không lường trước được.

Nhận thức đó thúc đẩy tôi chia sẻ một số tiêu chuẩn đã giúp tôi xưa rày. Ðây là những tiêu chuẩn rút ra từ Phúc Âm. Nhiều người đã dùng những tiêu chuẩn đó như ánh sáng soi dẫn các lựa chọn và các đánh giá về nhân sự. Nhất là trong lãnh vực nhân sự tham gia việc lãnh đạo cộng đoàn, Hội Thánh và xã hội. Một cách nào đó, các tiêu chuẩn này cũng sẽ giúp cho bản thân mỗi người chúng ta biết giới thiệu Tin Mừng trong cách phục vụ giữa xã hội hôm nay.

Xin kể vắn tắt những tiêu chuẩn quan trọng nhất.

1/ Quyền chức là để phục vụ, chứ không phải để thống trị. “Ai lớn nhất trong anh em thì phải nên như người nhỏ tuổi nhất. Và kẻ đứng đầu thì phải nên như người phục vụ” (Lc 22,26). Lời Chúa trên đây đã đi kèm với gương sáng của Chúa. Chúa Giêsu tuy là Ðấng vô cùng cao cả, nhưng đã tự hạ để phục vụ. Phục vụ của Người là rất khiêm nhường, tình nghĩa.

2/ Trong phục vụ, phải ưu tiên tôn trọng phẩm giá con người, giúp cho con người được thăng tiến, được sống xứng đáng phẩm giá con người. “Ngày sabát được làm ra vì con người, chứ không phải con người vì ngày sabát” (Mc 2,27). Lời Chúa trên đây đã đi kèm với gương sáng của Chúa. Người đã cho phép các môn đệ bứt lúa để ăn cho đỡ đói khi đi đường, trong ngày sabát, mặc dù việc bứt lúa trong ngày sabát bị các người biệt phái kết án là sai luật đạo.

3/ Trong phục vụ, phải để ý cách riêng đến những người nghèo khổ, yếu đuối, bị bỏ rơi, bị loại trừ. “Ta bảo thật các ngươi: Mỗi lần các ngươi giúp đỡ cho một trong những anh em bé mọn nhất của Ta, là các ngươi đã làm cho chính Ta” (Mt 26,40). Và “Ta bảo thật các ngươi: Mỗi lần các ngươi đã không giúp đỡ cho một trong những người bé nhỏ nhất đây, là các ngươi đã không làm cho chính Ta vậy” (Mt 26,45). Lời Chúa trên đây được chính Chúa minh hoạ bằng hình ảnh người đói, người khát, người khách lạ, người rách rưới, người bệnh tật đau yếu, người ngồi tù (Mt 26,35. 42-43).

4/ Trong phục vụ, phải quan tâm đến việc cảm thương và phân phối của cải một cách công bình bác ái hợp lý, tránh việc phân hoá xã hội và Hội Thánh thành giai cấp giàu nghèo: “Nếu ai có của cải thế gian khi thấy anh em mình trong cảnh túng thiếu, mà chẳng động lòng thương, thì làm sao tình yêu Thiên Chúa ở trong người ấy được” (1 Ga 3,17).

5/ Trong phục vụ, phải luôn luôn sống điều răn mới của Chúa và luôn luôn làm chứng cho điều răn mới của Chúa. “Thầy ban cho các con một điều răn mới là các con hãy yêu thương nhau. Các con hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương các con. Ở điểm này, mọi người sẽ nhận biết các con là môn đệ của Thầy, là các con có lòng thương yêu nhau” (Ga 14,24-25).

“Tất cả những gì các con muốn người ta làm cho các con, thì chính các con cũng hãy làm cho người ta” (Mt 7,12).

6/ Trong phục vụ, cần tập luyện để có những tâm tình của Chúa Giêsu. “Ðừng làm chỉ vì ganh tị hay vì hư danh, nhưng hãy lấy lòng khiêm nhường mà coi người khác hơn mình. Mỗi người đừng tìm lợi ích cho riêng mình, nhưng hãy tìm lợi ích cho người khác. Giữa anh em với nhau, anh em hãy có những tâm tình như chính Chúa Giêsu” (Ph 2,3-5).

Mấy tiêu chuẩn Lời Chúa trên đây tất nhiên không phải là một nền tảng để chúng ta đưa ra những việc đạo đức cứng nhắc. Trái lại đây là bầu khí đạo đức cần được tạo nên, trước tiên là nơi chính bản thân ta và cộng đoàn ta.

Có nghĩa là: Trước khi chọn người và đánh giá người khác theo những tiêu chuẩn nêu trên, thì chính chúng ta đã phải thực sự sống những Lời Chúa trên đây, ít ra với nhận thức rõ và với thiện chí cố gắng thực hiện.

Sống những Lời Chúa trên đây là một cách trở về với Chúa. Sự trở về này, khi đã biến thành bầu khí nội tâm, sẽ làm cho chúng ta năng động, biết sáng tạo trong những dấn thân mới, để phục vụ con người và xã hội. Phục vụ lúc đó sẽ là đổi mới. Ðổi mới con người, cộng đoàn và xã hội. Không phải nhờ sức riêng ta, nhưng cùng với ơn phục sinh của Chúa Giêsu.

Ðôi khi chúng ta chê trách những người được chọn một cách khắt khe trên những tiêu chuẩn do con người đặt ra, đang khi chính chúng ta lại không thực sự sống những tiêu chuẩn do Lời Chúa đòi hỏi.

Tôi thiết nghĩ: Khi chúng ta chọn người và đánh giá người phục vụ, thì cũng chính là lúc Chúa đánh giá chúng ta và có muốn chọn chúng ta vào Nước Trời của Người hay không.

Long Xuyên, ngày 8 tháng 4 năm 2002