Trước đây nhiều ngày, tôi đã định đi Lạng Sơn, để giảng lễ thánh Giuse, nhân ngày khởi công xây dựng nhà thờ Chánh Toà Lạng Sơn. Sở dĩ tôi có ý định đó, là vì giữa Ðức Cha Giuse Ngôi Quang Kiệt và Long Xuyên chúng ta có một liên hệ mật thiết đặc biệt.

Chẳng may, đến hẹn chót, vì lý do sức khoẻ, tôi phải huỷ bỏ chuyến đi. Chỉ gởi bài giảng lên đó thôi.

Nhưng chính do sự cố này, mà hôm nay tôi được có dịp cùng anh chị em Long Xuyên, mừng lễ thánh Giuse, Bổn mạng Ðức Cha Phó của chúng ta.

Tôi nghĩ rằng: Ý Chúa đã muốn như vậy, để nhân cơ hội này, tôi có thể tâm sự với anh chị em đôi điều về thánh Giuse.

Tâm sự của tôi xin được khởi đầu bằng tâm tình cảm tạ Chúa. Tôi xin hết lòng cảm tạ Chúa, nhờ thánh Giuse cầu bầu, đã ban cho giáo phận Long Xuyên và giáo phận Lạng Sơn những hoa trái mới tốt đẹp trong 3 năm qua. Tiện đây, tôi xin quả quyết với anh chị em điều này: Chính nhờ thánh Giuse, mà quá trình bổ nhiệm hai Ðức Cha Giuse của chúng ta cách đây 3 năm đã diễn tiến rất nhẹ nhàng mau lẹ. Rồi từ đó đến nay, cả hai giáo phận đều cùng nhau tiến bước trong bầu khí bình an và hứng khởi.

Khi cùng với giáo phận tiến bước về tương lai, tôi vẫn tha thiết cầu khấn thánh Giuse. Bởi vì tương lai xem ra rất phức tạp, khiến tôi ưu tư nhưng với hy vọng.

Ưu tư lớn hiện nay của tôi là tình hình các gia đình. Tình hình gia đình đang chuyển biến. Có những bình an và có những khủng hoảng. Có những êm đềm và có những rạn nứt. Có những qui tụ và có những tan vỡ. Có những hy vọng và có những thất vọng. Tôi tự hỏi: Tinh thần yêu thương, hiếu thảo, đùm bọc gắn bó, nhường nhịn trong gia đình hiện đang trên đà phát triển, hay đang trượt xuống dốc suy tàn?

Ưu tư đó có lý do để tồn tại. Thế nhưng, khi nhìn lên thánh Giuse, tôi thấy những bộ mặt mới của gia đình công giáo đang hình thành.

Thực vậy, nhờ thánh Giuse, đang xuất hiện những gia đình nhận thức được sự tự do của họ và trách nhiệm của họ là phải được dùng để rao giảng Thiên Chúa là tình yêu.

Nhờ thánh Giuse, đang xuất hiện những gia đình biết đón nhận Lời Chúa, phấn đấu làm cho sự sống của mình thành nên công trình nói lên tình yêu sáng tạo và phục vụ.

Nhờ thánh Giuse, đang xuất hiện những gia đình thấm nhuần mầu nhiệm thánh giá, biết quảng đại dâng hiến đời mình và những gì thuộc đời mình cho lợi ích chung, để minh chứng cho tình yêu hy sinh.

Nhờ thánh Giuse, đang xuất hiện những gia đình biết khôn khéo liên kết với những khác biệt nơi các người khác, để dệt nên nền văn hoá tình yêu liên đới của những người con một Cha trên trời.

Về điểm này, tôi thấy xung quanh chúng ta đây có vô số gia đình tốt ngoài công giáo. Họ cảm nghiệm có những tiếng gọi còn sâu thẳm hơn những gì sâu thẳm thông thường trong họ. Họ cảm nghiệm có những giá trị cao cả, mà họ dám hy sinh đời mình cho những giá trị cao cả đó. Họ cảm nghiệm có những sự linh thiêng, mà họ không ngại tin tưởng và phục vụ.

Với những cảm nghiệm đó, họ đang là những ngọn đèn trong đêm. Chúng ta hãy cùng họ thắp sáng lên chiều kích thiêng liêng của dân tộc ta. Khi cùng nhau sống lành, cùng nhau làm tốt, chúng ta sẽ làm nên một khối sức mạnh thiêng liêng, để loan báo Tin Mừng, xây dựng quê hương. Tuy tất cả mọi việc đều trong âm thầm khiêm tốn.

Tôi chủ ý nhấn mạnh đến “Âm thầm khiêm tốn”. Bởi vì âm thầm khiêm tốn là một đặc điểm của thánh Giuse. Thiết tưởng âm thầm khiêm tốn cũng là điều mà Chúa muốn chúng ta lựa chọn cho một số tình huống, để thi hành trách nhiệm bảo vệ đức tin và giới thiệu Tin Mừng. Nhất là trong những chặng đường rất phức tạp, như hoàn cảnh thánh Giuse xưa.

Với tâm sự vắn tắt trên đây, tôi xin anh chị em cùng tôi cầu nguyện nhiều cho Ðức Cha Phó và giáo phận chúng ta, cho Ðức Cha Giuse Ngô Quang Kiệt và giáo phận Lạng Sơn. Ngoài đó đang rất cần sự nâng đỡ của chúng ta.

Chúng ta cũng hãy cùng nhau cầu nguyện cho các gia đình. Xin cho mọi gia đình biết nương tựa vào thánh Giuse, để nhờ Ngài mà được hạnh phúc nhờ sự lắng nghe Chúa và thi hành ý Chúa.

Bài giảng thánh lễ kính thánh Giuse ngày 19/3/2002
tại Nhà thờ Chánh Toà Long Xuyên