Những lời sau cùng Ðức Hồng Y nói với tôi qua điện thoại vẫn phảng phất niềm vui. "Khi bình phục rồi, tôi sẽ đi dâng lễ tạ ơn tại nhà thờ Cha thánh Padre Piô. Tôi mong chú sẽ cùng đến đó đồng tế với tôi".

Còn tôi, những chữ sau cùng tôi gởi cho Ngài lại phảng phất nỗi lo. "Cùng chịu đau khổ với chú, nói thì dễ, nhưng khi đau khổ tới, tôi thấy không dễ chịu chút nào".

Hai cuộc đời, một ý hướng: Biến đời mình thành của lễ dâng lên Chúa, để phục vụ Hội Thánh và Quê Hương.

Ý hướng đó là một hưởng ứng âm thầm lời mời gọi của thánh tông đồ Phaolô: "Vì Chúa xót thương, tôi khuyên anh em hãy dâng hiến mình làm của lễ sống động, thánh thiện và đẹp lòng Thiên Chúa" (Rm 12,1).

Với ý hướng như thế, chúng tôi gặp nhau nhiều lần.

Lần gặp nhau vắn nhất là tại Dusseldorf, Cộng Hoà Liên Bang Ðức. Lúc đó vào mùa đông. Tuyết phủ trắng khắp nơi. Tôi từ Aachen đi xe hơi tới sân bay. Ngài từ Rôma bay tới. Hai anh em trọ ở một tu viện ngập tuyết. Một buổi chiều, một đêm và một buổi sáng. Thời gian tương đối vắn. Nhưng chúng tôi tận dụng, để trao đổi với nhau về lý tưởng: Dâng hiến bản thân mình làm của lễ.

Bản thân mình là con người của mình, và cuộc đời của mình. Ðể thành của lễ đẹp lòng Chúa, bản thân mình phải sống theo ý Chúa.

Sống theo ý Chúa là luôn biết đón nhận Chúa, luôn biết cảm tạ ca ngợi Chúa, luôn biết trở về với Chúa, luôn biết dâng hiến mình cho Chúa, luôn biết tìm ý Chúa và thực thi ý Chúa trong từng chặng đường lịch sử.

Lịch sử mỗi người gắn liền với lịch sử nơi mình sống. Từng chặng đường lịch sử Ðất Nước và Hội Thánh là từng khúc của dòng chảy những chuyển biến, những đổi thay.

Tìm ý Chúa và thực thi ý Chúa trong từng chặng đường lịch sử như vậy là việc đòi nhiều tỉnh thức.

Tỉnh thức trong cầu nguyện, trong suy niệm Lời Chúa, trong khám phá những dấu chỉ thời đại, trong chức vụ và khả năng cụ thể của mỗi người.

Với tỉnh thức đó, mỗi người chúng tôi có những chọn lựa thích hợp theo lương tâm mình. Lựa chọn về cách sống đạo. Lựa chọn về mục vụ. Lựa chọn về truyền giáo. Lựa chọn về dấn thân phục vụ Ðất Nước.

Lựa chọn nào cũng có thánh giá. Nói chung, những gì chúng tôi chọn vì Chúa và những gì Chúa chọn cho chúng tôi đều có dấu ấn cuộc thương khó Chúa Giêsu.

Lần gặp Ðức Hồng Y tại Rôma, dịp mừng Ngài lãnh chức Hồng Y, tôi nghe Ngài tâm sự: "Có vinh quang thì sẽ có thánh giá. Thêm vinh quang là thêm thánh giá. Vinh quang càng lớn thì thánh giá càng nặng. Rồi chú sẽ thấy. Sau chức Hồng Y, thế nào một thánh giá nặng sẽ đặt trên vai tôi".

Sự Ngài báo trước đã xảy ra. Ngài bị ung thư. Của lễ cuộc đời Ngài được cảm nghiệm một cách thấm thía như một chuyến đi dài theo Ðức Kitô trên đường thánh giá.

Nhiều lúc, Ngài khuyên tôi hãy ráng làm việc. Ðợi đến tuổi 75, cả hai anh em sẽ cùng nạp đơn xin về hưu. Có thể sẽ tìm được một chỗ nào đó, để cùng nhau sống những ngày tháng cuối đời một cách hữu ích nhất cho Hội Thánh và Quê Hương. Ngài còn nghĩ tới những việc cụ thể. Thí dụ đi giảng tĩnh tâm, ngồi toà, viết báo, chia sẻ với những nhóm hành hương và cầu nguyện.

Lần chia tay sau cùng, Ngài tặng tôi chiếc áo của Ngài, và dặn: Thỉnh thoảng mặc vào, để nhớ nhau và để tìm gặp lại nhau.

Bây giờ thì Ðức Hồng Y đã ra đi. Không phải đi hưu, mà là đi vĩnh viễn về bên kia thế giới.

Ngài đã là của lễ. Của lễ Ngài dâng là cuộc đời Ngài, liên kết rộng rãi với biết bao cuộc đời tại Việt Nam và trên thế giới. Hơn nữa, của lễ Ngài dâng còn kết hợp mật thiết với của lễ chính Chúa Giêsu đã dâng. Như vậy, ảnh hưởng sẽ rất lớn, rất rộng.

Với tâm tình thương nhớ, tôi thầm nói với Ngài: Của lễ chúng ta dâng hiến vẫn tiếp tục. Dù với cách nào, "Thiên Chúa là Cha và Ðức Giêsu Kitô là Con Chúa Cha sẽ cho chúng ta được ân sủng, lòng thương xót và bình an, trong sự thật và tình thương" (2 Ga 3).

Tôi mặc lấy tinh thần dâng hiến của Ngài. Và tôi tìm gặp lại Ngài trong thinh lặng của tình nghĩa trung thành và chân thành người môn đệ Ðức Kitô.

Long Xuyên, ngày 17 tháng 9 năm 2002